MAI QUYÊN (Theo DW, aljazeera)

Khu vực Jammu và Kashmir do Ấn Ðộ quản lý đang vật lộn với các vụ tấn công đẫm máu nhất trong hơn hai thập kỷ, có thể đẩy nước này và Pakistan vào cuộc đối đầu quân sự mới. Trong bối cảnh căng thẳng, giới chuyên môn đặc biệt chú ý hoạt động và mối liên hệ giữa các nhóm chiến binh trong khu vực và mạng lưới thánh chiến toàn cầu.

Một người mang theo hành lý khi di chuyển về phía cửa khẩu Attari-Wagah trên biên giới Ấn Độ - Pakistan. Ảnh: Reuters
 

Ngày 22-4, một nhóm các tay súng gồm khoảng 4-6 người đã nổ súng khiến 26 khách du lịch thiệt mạng và hơn chục người khác bị thương tại một điểm tham quan gần thị trấn Pahalgam. Chính phủ Ấn Ðộ sau đó đã công bố một loạt các biện pháp ngoại giao nhằm vào Pakistan để trả đũa, sau khi Mặt trận Kháng chiến (TRF) có trụ sở tại nước láng giềng bị cáo buộc đứng sau chịu trách nhiệm.

Nổi lên vào năm 2019 sau khi New Delhi bãi bỏ Ðiều 370 trong Hiến pháp về việc trao quyền tự trị đặc biệt cho bang Jammu và Kashmir, TRF hoạt động với bí danh “Kashmir Resistance” như phong trào thế tục tách khỏi các nhóm phiến quân mang hơi hướng Hồi giáo truyền thống. Mục tiêu của nhóm là chiến đấu đòi quyền tự quyết cho người dân Kashmir, tiến tới ly khai khỏi Ấn Ðộ.

Năm 2023, chính quyền Ấn Ðộ xác định TRF là một tổ chức khủng bố với lý do tuyển dụng phiến quân và buôn lậu vũ khí từ Pakistan vào Kashmir. Thực tế, một số quan chức Ấn Ðộ tin TRF là mặt trận mới hoặc một nhánh của nhóm vũ trang Lashkar-e-Taiba (LeT) có trụ sở tại Pakistan.

Lashkar-e-Taiba (LeT)

Thành lập năm 1990, Lashkar-e-Taiba (tạm dịch: Quân đội của những người chính nghĩa hoặc Quân đội của những người trong sạch) là một trong những nhóm chiến binh Hồi giáo nổi tiếng nhất khu vực, hoạt động với mục tiêu chấm dứt sự quản lý của Ấn Ðộ đối với Jammu và Kashmir.

Bị Anh, Úc, Mỹ và Liên Hiệp Quốc (LHQ) liệt vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài, nhóm có trụ sở tại Pakistan này thường bị Ấn Ðộ đổ lỗi là bên chịu trách nhiệm chính các cuộc tấn công vũ trang, không chỉ ở Kashmir mà còn trên khắp Ấn Ðộ. Theo dữ liệu của lực lượng an ninh Ấn Ðộ, nhóm này có sự hiện diện lớn nhất trong số các chiến binh ở Kashmir do Ấn Ðộ quản lý. Trong các cuộc điều tra của Ấn Ðộ và quốc tế, thành viên LeT có liên quan đến vụ tấn công ở Mumbai năm 2008, khiến hơn 160 người thiệt mạng và làm tê liệt thủ đô tài chính của Ấn Ðộ trong 3 ngày.

Trong những năm gần đây, LeT bắt đầu tăng cường nỗ lực tham gia chính trường khi thành lập đảng chính trị Milli Muslim League (MML). Trong cuộc bầu cử năm 2018, đảng này không được phép đăng ký tham gia nhưng các ứng cử viên của đảng vẫn không bỏ cuộc khi chạy đua với tư cách độc lập trên khắp
cả nước.

Hizbul Mujahideen (HM)

Hizbul Mujahideen (HuM hay còn gọi Hizb) thành lập năm 1989 và trở thành nhóm phiến quân bản địa lớn nhất có trụ sở tại Kashmir do Ấn Ðộ quản lý. Hizb đã thực hiện hàng chục cuộc tấn công vào lực lượng an ninh Ấn Ðộ, từ các cuộc đột kích cho đến các cuộc tấn công tự sát toàn diện.

Gắn liền với phong trào Jamaat-e-Islami cực đoan của Pakistan, ảnh hưởng của nhóm này suy yếu những năm gần đây, đặc biệt sau cái chết của các thủ lĩnh bao gồm Burhan Wani năm 2016 và người kế nhiệm Sabzar Ahmed Bhat vào năm 2017. Hiện nay, thế hệ chiến binh HuM mới mang bản sắc bản địa hơn với một số người có trình độ học vấn cao và hoạt động rộng khắp ở miền Nam Kashmir.

Jaish-e-Mohammed (JeM)

Một nhân tố chủ chốt khác trong phong trào kháng chiến ở Kashmir là Jaish-e-Mohammed (JeM), một nhóm Hồi giáo Sunni có trụ sở tại Pakistan được thành lập năm 2000 bởi giáo sĩ Hồi giáo cực đoan Masood Azhar. Mục tiêu của nhóm là thống nhất Kashmir với Pakistan. Nhóm cũng muốn trục xuất quân đội phương Tây khỏi Afghanistan.

JeM đã thực hiện nhiều vụ tấn công gây chú ý, bao gồm vụ đánh bom liều chết năm 2001 vào tòa nhà lập pháp bang Jammu và Kashmir, khiến hơn 30 người chết và vụ đánh bom Pulwama năm 2019 khiến ít nhất 40 nhân viên bán quân sự Ấn Ðộ thiệt mạng.

Ansar Ghazwat-ul-Hind (AGH)

Ansar Ghazwat-ul-Hind (AGH), được thành lập vào năm 2017, đại diện cho sự hiện diện của al-Qaeda trong cuộc xung đột Kashmir. Ðược công nhận chính thức là một nhánh của al-Qaeda tại Tiểu lục địa Ấn Ðộ (AQIS), nhóm có cam kết về mặt tư tưởng là lập một nhà nước Hồi giáo theo luật Sharia ở Kashmir.