Hôm 23-10, máy bay chở Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis (ảnh) đã đáp xuống nơi từng là căn cứ Không quân Mỹ ở Philippines, mở đầu cho chuyến công du khu vực kéo dài một tuần.

Ảnh: STARS AND STRIPES

Theo lịch trình, Bộ trưởng Mattis sẽ có các buổi tiếp xúc với các lãnh đạo cấp cao Philippines. Trong nhận xét ngắn gọn trước khi xuất phát, ông Mattis đã ca ngợi quân đội Philippines vì những nỗ lực chống quân nổi dậy ở thành phố Marawi, đảo Mindanao. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, đây là “cuộc chiến khó khăn” và thắng lợi của lực lượng Philippines là thông điệp rất cần thiết gởi đến bọn khủng bố. Một số chuyên gia tin rằng, cuộc vây hãm Marawi là chiến lược ban đầu của những phần tử trung thành với tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Mục tiêu chính là lợi dụng địa hình rừng núi của Mindanao để lập căn cứ huấn luyện, tuyển mộ và triển khai các đợt tấn công trong khu vực.

Chuyến thăm châu Á của Bộ trưởng Mattis diễn ra chỉ vài tuần trước chuyến công du đầu tiên của Tổng thống Mỹ Donald Trump đến khu vực. Ngoài gặp gỡ giới chức Philippines, Bộ trưởng Mattis theo kế hoạch còn tham dự hội nghị ADMM+ giữa Bộ trưởng Quốc phòng các nước Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với đối tác Mỹ, Trung Quốc, Nga, Úc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và New Zealand. Hội nghị kéo dài từ ngày 23 đến 25-10. Tại đây, lãnh đạo Lầu Năm Góc dự kiến thảo luận với đồng minh và đối tác châu Á về vấn đề Triều Tiên cũng như cuộc khủng hoảng an ninh trong khu vực sau loạt hành vi khiêu khích của Bình Nhưỡng. Ngoài ra, các bên còn tập trung vào một số vấn đề quan trọng khác bao gồm sự tôn trọng đối với các giá trị chung như chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ các quốc gia, tự do hàng hải trên những vùng biển quốc tế cũng như bình đẳng thương mại.

Trong thời gian diễn ra hội nghị, Bộ trưởng Mattis còn gặp gỡ bên lề với Bộ trưởng Quốc phòng Philippines, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và tham gia cuộc đối thoại an ninh 3 bên với người đồng cấp Nhật Bản Itsunori Onodera và Hàn Quốc Song Young-moo. Đây được xem như một phần nỗ lực của chính quyền Trump nhằm trấn an và củng cố quan hệ đồng minh, đối tác trước mối đe dọa từ Bình Nhưỡng. Sau 3 ngày họp tại Philippines, Bộ trưởng Mattis sẽ lên đường sang Thái Lan và dẫn đầu phái đoàn Mỹ tại nước này tham dự các nghi thức hỏa táng Nhà vua Bhumibol Adulyadej. Trước khi kết thúc chuyến đi, lãnh đạo Lầu Năm Góc sẽ đến Thủ đô Seoul tham dự Hội nghị Tham vấn an ninh Mỹ-Hàn thường niên lần thứ 49.

Tại đây, Bộ trưởng Mattis sẽ tiếp tục trấn an đồng minh Hàn Quốc đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc đưa ra phản ứng thống nhất đối với hành động khiêu khích của Triều Tiên. Hôm 22-10, Tổng thống Trump trong buổi phỏng vấn với kênh Fox News khẳng định Washington đã “chuẩn bị tất cả” nhằm đối phó mối đe dọa từ tên lửa và hạt nhân của Bình Nhưỡng. Tuyên bố này được đưa ra giữa lúc cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter cho biết ông sẵn lòng thay mặt chính quyền Trump tới Triều Tiên để xoa dịu tình hình căng thẳng hiện nay.

Ngoài thiết lập mặt trận thống nhất giữa các đồng minh trong vấn đề Triều Tiên, giới quan sát cho rằng chuyến thăm châu Á của Bộ trưởng Mattis còn tạo tiền đề tiếp cận đối tác và những nước thành viên ASEAN trước khi Tổng thống Trump chuẩn bị gửi thông điệp mạnh mẽ đến Trung Quốc trong chuyến công du vào tháng 11 tới. Trong một tuyên bố, Lầu Năm Góc cũng khẳng định mục đích chuyến công du của Bộ trưởng Mattis là tái khẳng định cam kết lâu dài của Mỹ đối với khu vực châu Á- Thái Bình Dương trong bối cảnh Washington đang dần mất ảnh hưởng sau khi ông Trump đảo ngược chiến lược “xoay trục” của người tiền nhiệm Barack Obama bằng quyết định rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

MAI QUYÊN  (Theo Reuters, Financial Times)