* Điều tra: NHÓM PV XH-PL

Ngày 31-12-2010, thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) của người nghèo hết hạn. Trong đó có rất nhiều bệnh nhân đang chạy thận, vô hóa chất, xạ trị... ở các bệnh viện trong và ngoài TP Cần Thơ. Nhiều bệnh nhân nghèo vì không có thẻ BHYT đành vay tiền đi điều trị hoặc nằm ở nhà chịu trận...

Bệnh nằm nhà... chờ thẻ BHYT

Trưa 4-1-2011, ông Lê Văn Phụng, một bệnh nhân đang chạy thận, ngụ xã Định Môn, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ điện thoại cầu cứu với PV Báo Cần Thơ: “Chị ơi! Thẻ BHYT hết hạn rồi mà ở xã chưa cấp thẻ mới. Họ bảo chờ chừng nào có thì mới cấp. Không có thẻ BHYT thì đóng tiền chạy thận 450.000 đồng/lần (có thẻ BHYT đóng 150.000 đồng/lần chạy thận). Tôi đâu có đủ tiền mà đóng nên đành nằm ở nhà chịu trận. Tôi bỏ hai cữ chạy thận rồi chị ơi”. Nói đến đây, giọng ông Phụng nghẹn lại. Sau một hồi, ông mới buồn bã cho biết thêm: “Bỏ cữ chạy thận, người tôi mệt lả, đau nhức khắp mình mẩy, không ăn được, thức sáng đêm, khó thở...”. Chúng tôi hướng dẫn ông Phụng đến UBND xã xin xác nhận của UBND xã, ông Phụng thuộc diện hộ nghèo, do thẻ BHYT cấp chậm để đem đến bệnh viện xem xét cho chạy thận nợ thẻ BHYT.

Anh Phụng buồn rầu vì thẻ BHYT cấp chậm, phải bỏ nhiều lần chạy thận, bệnh nặng thêm. Ảnh: H. HOA

Đến ngày 6-1, khi chúng tôi liên hệ với ông Phụng, mới biết ông vẫn chưa đi chạy thận vì khi liên hệ với khoa Thận, Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ, nhân viên y tế ở khoa này cho biết phải có xác nhận của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ- TB & XH) TP Cần Thơ mới được. Ông Phụng buồn rầu nói: “Tôi có điện thoại nhờ chú Xem (ông Liêu Xem, cán bộ Thương binh, Xã hội và Xóa đói giảm nghèo, xã Định Môn) xin giấy xác nhận giùm, chứ tôi có biết Sở LĐ- TB & XH TP Cần Thơ ở đâu mà xin xác nhận. Bây giờ tôi yếu lắm, ngồi không nổi thì sức đâu mà đi tìm Sở LĐ- TB & XH TP Cần Thơ xin xác nhận. Trước mắt, mấy anh cán bộ xã cùng hùn lại cho tôi mượn 400.000 đồng để đi chạy thận”. Gia đình ông Phụng có hai vợ chồng cùng 3 đứa con. Vợ ông thì phải đi làm, con còn nhỏ, bận đi học nên ông thường một mình đi xe ôm, rồi đi xe buýt lên tận Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ để chạy thận.

Theo thống kê của xã Định Môn, có 6 bệnh nhân cần thẻ BHYT để đi điều trị bệnh gấp. Đó là các bệnh nhân: Lê Văn Phụng, Nguyễn Thanh Bình và Lê Văn Ngọt đều đang chạy thận; Lê Thị Thuận, Trần Văn Hun và Trần Văn Hòa bị bệnh ung thư đang cần thẻ BHYT. Mấy ngày nay, các bệnh nhân liên tục điện thoại hoặc đến trực tiếp UBND xã Định Môn để xin nhận thẻ BHYT mới nhưng tất cả đều vô vọng.

Điệp khúc đầu năm

Đến chiều 5-1, khi tiếp xúc với chúng tôi, anh Phụng đã được chạy thận nhờ số tiền của cán bộ UBND xã cho mượn. Anh Phụng đã chạy thận từ năm 2007. Đến năm 2009, anh được cấp BHYT diện hộ nghèo. Nhưng từ khi được cấp thẻ BHYT đến nay, ba năm liền thẻ BHYT đều bị cấp chậm. Năm 2009 và 2010, thẻ BHYT cấp trễ từ 7-10 ngày. Ông Lê Văn Phụng cho biết: “Hai năm nay, 1 tuần tôi phải đi chạy thận 3 lần. Nhà lại ở gần UBND xã nên khi thẻ BHYT còn 1 tháng nữa hết hạn là tôi đến UBND xã đăng ký xin cấp thẻ BHYT mới, nhưng không hiểu sao năm nào cũng cấp trễ”. Hai năm trước, thẻ BHYT cấp trễ, ông Phụng đến nhà xin tiền mấy người chị để chạy thận. Năm nay, ông ngại vì xin hoài, mấy người chị cũng nghèo, tiền đâu mà cho.

Tiếp xúc với PV Báo Cần Thơ, ông Liêu Xem, Cán bộ phụ trách Thương binh, Xã hội và Xóa đói giảm nghèo xã Định Môn, cho biết: “Qua điều tra hộ nghèo vào cuối năm 2010, xã có 203 hộ nghèo. Đến ngày 5-1 cả 203 hộ nghèo đều chưa có thẻ BHYT. Trong đó có 6 người nghèo cần có thẻ BHYT để điều trị gấp, tăng 2 bệnh nhân so với năm 2010”. Khi chúng tôi hỏi nguyên nhân vì sao thẻ BHYT cấp chậm, ông Liêu Xem phân trần: “Chúng tôi đã lập danh sách gởi về Phòng LĐ- TB & XH huyện từ giữa tháng 12-2010. Sau đó, Phòng thông báo là đổi mẫu mới. Ngày 4-1, xã bị cúp điện, chúng tôi phải ở lại cả buổi tối để làm lại theo mẫu mới. Sáng 5-1, xã đã cử người đem mẫu này đến Phòng LĐ- TB & XH huyện Thới Lai để nhanh chóng làm thủ tục cấp thẻ BHYT cho 6 hộ này trước, để bà con có thẻ BHYT điều trị bệnh”. Bà con thắc mắc vì sao không chỉ năm nay mà những năm trước, tình hình cấp thẻ BHYT cho hộ nghèo luôn luôn bị trễ? Ông Liêu Xem, làm công tác này đã nhiều năm, lắc đầu, nói “ Tôi cũng không hiểu sao có tình trạng này”.

Đến tối 6-1, ông Phụng gọi điện vui mừng báo cho chúng tôi biết ông đã có thẻ BHYT. Chúng tôi liên hệ với ông Liêu Xem thì ông cũng cho biết nhờ xã và Phòng LĐ- TB & XH tích cực chạy lo hồ sơ mà 6 bệnh nhân của xã đều có thẻ BHYT. Tuy nhiên, trong toàn TP Cần Thơ có bao nhiêu bệnh nhân nghèo “may mắn” có thẻ BHYT như 6 bệnh nhân này ? Và còn bao nhiêu bệnh nhân nghèo nữa, đang điều trị tại các bệnh viện nhưng vẫn chưa có thẻ BHYT.

Ông Võ Hồng Sở, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ cho biết: “Theo qui định, khi bệnh nhân vào bệnh viện mà không có thẻ BHYT thì phải đóng tiền, nhưng bệnh viện cũng linh hoạt với những bệnh nhân thuộc diện hộ nghèo mà thẻ BHYT chưa cấp kịp thì chúng tôi hướng dẫn họ về địa phương làm đơn xác nhận. Trong đơn cũng ghi rõ họ thuộc diện hộ nghèo nhưng địa phương chưa cấp thẻ BHYT kịp. Sau đó, xin xác nhận của cơ quan LĐ- TB & XH thì chúng tôi cho điều trị nợ thẻ”.

Bà Võ Thị Thanh Nga, Phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH TP Cần Thơ, cho biết: “Ngay từ ngày 15-12-2010, chúng tôi đã gởi báo cáo số hộ nghèo, tỷ lệ hộ nghèo mới cho Bộ LĐ-TB & XH, nhưng đến nay Bộ vẫn chưa ý kiến phản hồi đồng ý hay không. Khi Bộ có ý kiến đồng ý, chúng tôi mới bắt đầu gởi danh sách cho Bảo hiểm xã hội để tiến hành in và cấp phát thẻ BHYT cho hộ nghèo được. Ngay từ tháng 12-2010, Sở đã chỉ đạo các phòng LĐ-TB & XH quận, huyện tổng hợp danh sách người nghèo (có tên trong danh sách người nghèo theo kết quả điều tra vào cuối năm 2010-PV) đang điều trị bệnh dài hạn ở bệnh viện như chạy thận, vô hóa chất... để chúng tôi làm việc ngay với cơ quan Bảo hiểm xã hội cấp thẻ BHYT kịp thời. Hiện nay, phòng LĐ-TB&XH quận, huyện gởi danh sách lên bao nhiêu người nghèo là Sở ký duyệt và tiến hành mua thẻ BHYT ngay cho họ. Riêng tôi cũng ký duyệt cho khoảng 80 trường hợp ở 9 quận, huyện”. Khi chúng tôi hỏi vì sao, tình trạng cấp thẻ BHYT cho hộ nghèo năm nào cũng trễ, gây khó khăn cho người nghèo khám chữa bệnh và cho công tác điều trị bệnh ở các bệnh viện, bà Nga cho biết: “Vào khoảng tháng 12 hàng năm, HĐND thành phố họp mới kết luận tỷ lệ hộ nghèo. Sau đó Sở mới bắt đầu làm thủ tục cấp thẻ cho hộ nghèo”.

Thiết nghĩ, cần nhanh chóng cải tiến thủ tục và qui trình cấp thẻ BHYT cho hộ nghèo, để những ngày đầu năm mới không còn là nỗi ám ảnh của bệnh nhân nghèo.