Vỏ xe Trung Quốc sẽ gặp khó khi vào thị trường Mỹ. Ảnh: AP

Tổng thống Mỹ Barack Obama cuối tuần rồi đã quyết định kể từ ngày 26-9 sẽ áp thuế trừng phạt 35% lên các loại vỏ ô tô do Trung Quốc sản xuất, sau đó giảm xuống 30% vào năm thứ hai và 25% vào năm thứ ba. Quyết định mang tính bảo hộ mậu dịch này của ông Obama được xem là khá bất ngờ bởi chưa đầy hai tuần nữa Mỹ sẽ đăng cai hội nghị thượng đỉnh G20 bàn về biện pháp chống khủng hoảng kinh tế, trong đó có bài trừ bảo hộ mậu dịch. Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào cũng sẽ có mặt tại hội nghị.

Trước khi đưa ra quyết định khó khăn trên, Tổng thống Obama đã phải chịu sức ép rất lớn đòi áp thuế trừng phạt đối với vỏ xe nhập khẩu từ Trung Quốc, nguyên nhân khiến Mỹ mất hơn 5.000 việc làm kể từ năm 2004. Năm ngoái, Mỹ bỏ ra tới 1,8 tỉ USD nhập 46 triệu vỏ xe từ Trung Quốc (gấp hơn 3 lần so với năm 2004). Theo các nhà phân tích, để lấy lòng giới nghiệp đoàn, qua họ tác động lên các nghị sĩ nhằm tranh thủ sự ủng hộ cho kế hoạch cải tổ hệ thống y tế đang bị “kẹt” tại Quốc hội, ông Obama đành phải “hy sinh” quan hệ thương mại với Trung Quốc. Đề phòng khả năng “già néo đứt dây”, ông đã chọn mức thuế 35%, 30% và 25%, thay vì 55%, 45% và 35% theo đề nghị của Ủy ban thương mại quốc tế Mỹ.

Giới quan sát cho rằng cái giá mà ông Obama phải trả cho quyết định trên là khá đắt. Trung Quốc hôm 11-9 đã kịch liệt phản đối cái mà họ gọi là “chủ nghĩa bảo hộ thương mại nghiêm trọng” của Mỹ, và cho biết nước này có quyền trả đũa. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ với kim ngạch buôn bán hai chiều năm ngoái lên tới 407 tỉ USD, trong đó Trung Quốc xuất 337 tỉ USD. Trung Quốc cũng là chủ nợ lớn nhất của Mỹ, đang nắm giữ hơn 760 tỉ USD giá trị trái phiếu chính phủ Mỹ. Là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới và ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc có nhiều thứ để mặc cả với Mỹ. Washington hiện rất cần sự hợp tác của Bắc Kinh trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và đối phó với suy thoái kinh tế toàn cầu, cũng như giải quyết vấn đề hạt nhân của Iran và CHDCND Triều Tiên. Do vậy, quyết định áp thuế trừng phạt lên vỏ xe Trung Quốc sẽ khiến Mỹ khó tranh thủ sự ủng hộ của nước này. Trước mắt, Washington sẽ hứng chịu “búa rìu dư luận” tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Pittsburg trong hai ngày 24 và 25-9 tới.

Mặt khác, theo Tân Hoa Xã, việc tăng thuế đối với vỏ xe Trung Quốc chưa chắc giúp cải thiện tình trạng việc làm ở Mỹ. Dự kiến có tới 100.000 người Mỹ làm việc trong lĩnh vực nhập khẩu, phân phối và bán lẻ vỏ xe bị ảnh hưởng. Đó là chưa kể việc nhiều người thu nhập thấp không thể mua nổi vỏ xe giá 150 USD do Mỹ sản xuất, trong khi hàng nhập khẩu từ Trung Quốc có giá chỉ 50 USD.

Áp thuế trừng phạt lên vỏ xe nhập khẩu từ Trung Quốc được coi là sự châm ngòi cho cuộc chiến thương mại đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama.

LÊ DÂN
(Theo Washington Post, THX)