Ấn Độ vừa phê duyệt khuôn khổ chiến lược chế tạo máy bay chiến đấu hạng trung tiên tiến (AMCA) - chiến đấu cơ tàng hình nội địa thế hệ thứ 5, qua đó đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực hiện đại hóa sức mạnh không quân của nước này trong bối cảnh căng thẳng quân sự mới với Pakistan.

Một nguyên mẫu máy bay chiến đấu tàng hình tiên tiến của Ấn Độ. Ảnh: Reuters

Theo Bộ Quốc phòng Ấn Độ, chương trình sẽ do Cơ quan Phát triển Hàng không (ADA) thực hiện nhằm chế tạo nguyên mẫu tiêm kích tàng hình thế hệ thứ 5. AMCA được hình dung là máy bay chiến đấu tàng hình 2 động cơ, nặng 25 tấn, khung máy bay hình thoi không đuôi nhằm giảm thiểu tiết diện radar và sẽ được phủ vật liệu hấp thụ radar. Máy bay được trang bị khoang vũ khí bên trong và cửa hút siêu thanh không có bộ chuyển hướng để tăng cường khả năng tàng hình và hiệu suất.

ADA đặt mục tiêu trang bị cho AMCA một loạt cảm biến tiên tiến, gồm radar mảng quét điện tử chủ động (AESA) nội địa có khả năng theo dõi nhiều mục tiêu; các bộ tác chiến điện tử tiên tiến để chống lại hệ thống phòng thủ của đối phương; cũng như hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại. Dự kiến, AMCA sẽ mang theo tên lửa không đối không tầm xa như Astra Mk-2 hay vũ khí không đối đất như BrahMos-NG - biến thể nhỏ gọn của tên lửa hành trình siêu thanh do Ấn Độ phát triển.

Giới chuyên gia cho rằng AMCA có thể giúp tái xác định vị thế chiến lược của Ấn Độ, cung cấp cho New Delhi nền tảng để chống lại các mối đe dọa, thể hiện sức mạnh và bảo vệ lợi ích của nước này, đặc biệt là ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

AMCA được phê duyệt trong bối cảnh Không quân Ấn Độ đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng máy bay chiến đấu hiện đại. Hiện lượng phi đội chiến đấu cơ của Ấn Độ đã giảm xuống còn 31, thấp hơn nhiều so với yêu cầu 42 phi đội trong khi Trung Quốc đang nhanh chóng mở rộng lực lượng không quân, còn Pakistan nhập khẩu hơn 80% vũ khí từ Trung Quốc, trong đó có J-10, một trong những chiến đấu cơ đa năng tiên tiến nhất của nước này.

Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa năng lực tác chiến trên không của Ấn Độ. “Dự án này rất quan trọng đối với tương lai của Không quân Ấn Độ” - Bộ Quốc phòng Ấn Độ trong một tuyên bố cho biết. Theo bộ này, Ấn Độ sẽ mời các doanh nghiệp trong nước tham gia đấu thầu phát triển dự án.

Trước đó, một ủy ban quốc phòng của Ấn Độ hồi tháng 3 đã khuyến nghị sự tham gia của khu vực tư nhân vào hoạt động sản xuất máy bay quân sự nhằm tăng cường năng lực của Không quân Ấn Độ và giảm sự phụ thuộc vào Tập đoàn Hàng không Hindustan (HAL), nơi hiện sản xuất hầu hết chiến đấu cơ của Ấn Độ và từng bị chỉ trích vì chậm bàn giao tiêm kích hạng nhẹ Tejas, chiến đấu cơ thế hệ 4,5.

Tuy nhiên, với việc AMCA dự kiến sẽ được triển khai hoạt động vào cuối năm 2030, nhiều câu hỏi được đặt ra rằng liệu Ấn Độ có thể kịp thời thu hẹp khoảng cách với các đối thủ hay không giữa lúc Trung Quốc tiến bộ một cách nhanh chóng trong khi Pakistan không ngừng tiếp cận các hệ thống tiên tiến; liệu AMCA có được bàn giao đúng hẹn hay không hay tương tự như trường hợp của Tejas, qua đó một lần nữa làm suy yếu tham vọng của Ấn Độ.

Bất ổn khu vực mới gia tăng sau cuộc đối đầu kéo dài 4 ngày hồi đầu tháng này giữa quân đội Ấn Độ và Pakistan. Hai bên khi đó đã triển khai máy bay chiến đấu, tên lửa, pháo binh và đặc biệt là máy bay không người lái (UAV) ở quy mô lớn trước khi Mỹ làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn. Song lệnh ngừng bắn do Washington làm trung gian không làm giảm bớt cuộc chạy đua vũ trang về UAV trong bối cảnh cả New Delhi và Islamabad đều tăng cường đầu tư vào công nghệ UAV.

Theo đó, Pakistan đang hợp tác với Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ để chế tạo nhiều UAV tiên tiến. Về phần mình, Ấn Độ tiếp tục mua UAV do Israel Aerospace Industries (IAI), nhà sản xuất và cung cấp máy bay chính của Chính phủ Israel, phát triển như Searcher, Heron, Harpy và Harop. New Delhi có kế hoạch chi tới 470 triệu USD trong 2 năm tới để mua UAV chiến đấu và giám sát.

Giới chuyên gia cho rằng cuộc chạy đua vũ trang về UAV giữa Ấn Độ và Pakistantan không chỉ là vấn đề công nghệ mà nó đã trở thành một thành phần cốt lõi trong các chiến lược quân sự và địa chính trị rộng lớn hơn của 2 nước, qua đó báo hiệu một giai đoạn cạnh tranh mới đầy nguy hiểm giữa New Delhi và Islamabad.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)