HẠNH NGUYÊN (Theo NY Times, LA Times)

Khi chiến dịch vận động bầu cử giữa kỳ đầy sóng gió kết thúc tuần cuối cùng hôm 6-11, các cử tri Mỹ đã phát những tín hiệu rõ ràng cho thấy họ sẵn sàng bác bỏ sự kiểm soát của đảng Dân chủ ở Washington.

Hai ngày trước cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra ngày 8-11, Tổng thống Joe Biden đã đi vận động cho Thống đốc New York Kathy Hochul ở thành phố Yonkers, nơi ông từng giành được 80% phiếu bầu hồi năm 2020, báo hiệu những thách thức sâu sắc mà đảng Dân chủ phải đối mặt 2 năm sau khi ông nắm quyền triển khai chương trình nghị sự sâu rộng trong nước. Tại Yonkers, ông Biden đã chỉ trích hàng trăm ứng viên đảng Cộng hòa là “những người phủ nhận bầu cử”, những người nói ông không thắng cử, mặc dù hàng trăm nỗ lực thách thức kết quả đều đã thất bại.

Tổng thống Biden (phải) và Thống đốc Hochul tại cuộc vận động ở Yonkers, New York ngày 6-11. Ảnh: AP

Trong khi đó, cựu Tổng thống Donald Trump có cuộc vận động ở thành phố Miami, một dấu hiệu nữa cho thấy đảng Cộng hòa lạc quan rằng họ có thể chiếm được địa bàn đông dân nhất của bang Florida lần đầu tiên trong 2 thập kỷ. Ông Trump nói trước đám đông rằng mỗi người dân Mỹ cần hiểu rằng thời điểm đứng lên phản đối “sự áp chế ngày càng lớn của phe cánh tả” chính là lúc này.

Cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ được tổ chức hai năm sau cuộc bầu cử tổng thống, thường được coi là một cuộc “trưng cầu ý dân” về cách lãnh đạo của đảng cầm quyền. Năm nay, cử tri Mỹ sẽ trực tiếp bỏ phiếu bầu lại toàn bộ 435 ghế Hạ viện và 35 trong tổng số 100 ghế tại Thượng viện, bên cạnh các vị trí cấp bang và địa phương.

Một đảng cần ít nhất 218 ghế để giành quyền kiểm soát Hạ viện. Ðảng Dân chủ đang kiểm soát Hạ viện. Ðể kiểm soát cơ quan lập pháp này, đảng Cộng hòa chỉ cần giành được 5 ghế và bảo toàn số ghế đang sở hữu là có được thế đa số. Còn ở Thượng viện, đảng Cộng hòa hiện nắm 50 ghế, Dân chủ nắm 48 ghế cùng 2 ghế độc lập có xu hướng ủng hộ đảng này. Phe Cộng hòa chỉ cần có thêm 1 ghế để kiểm soát Thượng viện. Tuy nhiên, đảng Dân chủ có lợi thế vì Phó Tổng thống Kamala Harris trong vai trò Chủ tịch Thượng viện là người có quyền bỏ phiếu quyết định khi số ghế của hai đảng cân bằng.

Câu hỏi lớn đối với đảng Dân chủ là liệu họ có thể vượt qua lịch sử được hay không. Kể từ năm 1934, gần như tất cả các đời tổng thống đều đánh mất ghế trong cuộc bầu cử giữa kỳ đầu tiên. Thông thường, các cử tri quay lưng với đảng cầm quyền vì những điều kiện kinh tế yếu kém.

Bối cảnh chính trị trước thềm cuộc phiếu cho thấy cử tri đang ưu tiên vấn đề chi phí sinh hoạt hơn những lo ngại về dân chủ hay bảo vệ quyền phá thai. Cũng có những dấu hiệu ban đầu cho thấy một số nhóm cử tri từng đóng vai trò quyết định trong chiến thắng của đảng Dân chủ vào năm 2018 và 2020, đang quay sang ủng hộ ứng viên thuộc đảng Cộng hòa. Họ là nhóm phụ nữ da trắng ở ngoại ô và người gốc Latinh.