Tổng thống Emmanuel Macron ngày 24-7 tuyên bố Pháp sẽ thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Palestine, trong bối cảnh châu Âu phát động nỗ lực mới nhằm chấm dứt chiến tranh ở Dải Gaza.

Một cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại Pháp. Ảnh: SplashNews

Tổng thống Macron cho biết Paris sẽ chính thức công nhận Nhà nước Palestine tại khóa họp sắp tới của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc (ĐHĐ LHQ) vào tháng 9. Trên mạng xã hội X, nhà lãnh đạo Pháp khẳng định bước đi này phù hợp “cam kết lịch sử” của Paris về “nền hòa bình công bằng và lâu dài ở Trung Đông”.

Ông Macron kêu gọi cộng đồng quốc tế chung sức “xây dựng Nhà nước Palestine, đảm bảo sự tồn tại của nhà nước này và đưa nó vào hoạt động để đóng góp cho an ninh của tất cả mọi người ở Trung Đông”. Tổng thống Pháp còn nhấn mạnh “ưu tiên cấp bách hiện nay là chấm dứt chiến tranh ở Gaza và giải cứu dân thường”.

Palestine đã hoan nghênh tuyên bố của ông Macron. Trong nhiều tháng qua, chủ nhân Điện Élysée đã nghiêng về việc công nhận Nhà nước Palestine như một phần của nỗ lực duy trì ý tưởng về giải pháp hai nhà nước cho xung đột Israel - Palestine.

Ông Macron gần đây cũng đã thuyết phục Thủ tướng Anh Keir Starmer chính thức công nhận Nhà nước Palestine. Trong ngày 24-7, Thủ tướng Starmer thông báo sẽ tổ chức cuộc điện đàm khẩn cấp với Pháp và Đức để thảo luận về tình hình khủng hoảng nhân đạo ở Gaza, đồng thời kêu gọi thực hiện lệnh ngừng bắn và tiến tới công nhận Nhà nước Palestine.

Tuyên bố của Pháp về việc công nhận Nhà nước Palestine đã gia tăng áp lực lên Thủ tướng Starmer, người cho rằng thời điểm này chưa thích hợp để Anh “nối gót”. Ông Starmer cũng đang đối mặt với sức ép dữ dội từ các thành viên cấp cao trong Chính phủ Anh. Một số bộ trưởng đã thúc giục Thủ tướng Starmer hành động khẩn trương hơn trong việc công nhận Nhà nước Palestine. Các nhân vật cấp cao trong Công đảng của Thủ tướng Starmer tuyên bố ông đang ngăn chặn động thái này vì muốn duy trì quan hệ thân thiết với Mỹ.

Theo báo cáo, 146 trong số 193 quốc gia thành viên LHQ đã công nhận Nhà nước Palestine, nhưng tuyên bố vừa rồi đã đưa Pháp trở thành nước đầu tiên trong số các nền kinh tế hàng đầu thế giới thực hiện điều này. Pháp hiện là thành viên của Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) và Hội đồng Bảo an LHQ. 

Ngược lại, Israel kiên quyết phản đối việc thành lập Nhà nước Palestine. Do vậy, tuyên bố của Paris lập tức vấp phải phản ứng gay gắt từ Tel Aviv. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu lên án động thái trên là “phần thưởng cho khủng bố và có nguy cơ tạo ra thêm một lực lượng ủy nhiệm cho Iran”.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio chỉ trích quyết định “liều lĩnh” của Pháp, cho rằng điều này “chỉ phục vụ cho tuyên truyền của phong trào Hồi giáo Hamas”.

Giới chức Pháp ban đầu đã cân nhắc thông báo công nhận Nhà nước Palestine trước một hội nghị LHQ vào tháng 6, sự kiện mà Paris và Saudi Arabia dự định đồng tổ chức để dọn đường cho lộ trình hướng tới một Nhà nước Palestine, đồng thời đảm bảo an ninh cho Israel.

Tuy nhiên, hội nghị đã bị hoãn dưới áp lực của Mỹ và do cuộc giao tranh kéo dài 12 ngày giữa Israel và Iran. Hội nghị này sẽ diễn ra tại New York (Mỹ) vào ngày 28 và 29-7, nhưng được hạ cấp thành sự kiện cấp bộ trưởng với khoảng 40 ngoại trưởng dự kiến góp mặt. Hôm 24-7, Phó phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Tommy Pigott cho biết Washington sẽ không tham dự hội nghị.

Pháp đã tính toán thời điểm công bố ý định công nhận Nhà nước Palestine để đảm bảo động thái này sẽ có tác động tích cực và tạo động lực cho việc giải quyết cuộc khủng hoảng Trung Đông. Quyết định đưa ra thông báo trước thềm hội nghị vào tuần tới nhằm mục đích tạo cho phái đoàn Pháp tại LHQ một khuôn khổ để thảo luận với các quốc gia cũng đang xem xét công nhận Nhà nước Palestine hoặc vẫn còn lưỡng lự về việc này.

HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters, The Hill)