Tại một số trường trung học cơ sở (THCS) trên địa bàn TP Cần Thơ, tỷ lệ học sinh bị tật khúc xạ (TKX) khá cao. Có trường chỉ hơn 1.000 học sinh thì có đến 500 em bị TKX (cận thị, viễn thị, loạn thị). Đây là những con số đáng lưu ý, kêu gọi nhà trường và gia đình quan tâm nhiều hơn đến việc chăm sóc sức khỏe cho học sinh.

    Cán bộ y tế BV Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ khám xác định khúc xạ cho học sinh tại Trường Dạy trẻ khuyết tật TP Cần Thơ.

Sàng lọc từ trường học

Từ tháng 9-2016 đến tháng 8-2017, trong khuôn khổ hợp phần dự án “Ánh sáng cho trẻ em và người lớn tuổi ở ĐBSCL”, dự án đã khám thị lực cho 13.918 học sinh ở 12 trường THCS tại quận Ninh Kiều. Kết quả đã phát hiện 20% học sinh bị TKX. Nhưng điều đáng lo là nhiều gia đình không biết con em mình bị TKX.

Bác sĩ Lê Thị Cẩm Thanh, Phó Giám đốc BV Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ, đơn vị chịu trách nhiệm chính trong việc tổ chức khám xác định TKX, cho biết: “Qua khám sàng lọc, tỷ lệ các cháu bị TKX rất cao. Có trường chỉ hơn 1.000 học sinh thì có đến 500 cháu bị TKX. Nếu TKX không được phát hiện sớm, được chỉnh kính (đeo kính) thì có nguy cơ dẫn đến nhược thị, mắt bị lé. Với nhược thị, trẻ lớn hơn 8 tuổi thì khả năng phục hồi thị lực gần như không thể. TKX là nguyên nhân chính gây suy giảm thị lực vừa và nặng, nguyên nhân phổ biến thứ hai gây mù lòa trên thế giới”. Chính vì thế, việc phát hiện sớm TKX rất quan trọng trong điều trị.

Để triển khai hoạt động khám thị lực, dự án đã tập huấn cho cán bộ y tế trường học khám sàng lọc cho học sinh về TKX. Sau sàng lọc, trường lập danh sách học sinh có TKX và nghi ngờ TKX để  BV Mắt - Răng hàm mặt TP Cần Thơ tổ chức đoàn đến trường khám xác định. Với những học sinh có TKX, các em được chọn gọng kính phù hợp với gương mặt và sở thích, cắt kính.

Dự án hỗ trợ một phần kinh phí trang bị kính và các em đóng thêm 100.000 đồng. Với những học sinh có hoàn cảnh khó khăn thì làm đơn, dự án cấp kính miễn phí hoàn toàn. Đặc biệt, dự án còn khám TKX cho các giáo viên  và hỗ trợ giáo viên mua kính như học sinh. Vì khi giáo viên hiểu nhiều hơn về TKX, được chỉnh kính thì sẽ tuyên truyền cho phụ huynh, học sinh tốt hơn.

Theo Đại diện của Dự án “Ánh sáng cho trẻ em và người lớn tuổi ở ĐBSCL”, hiện nay, nhiều phụ huynh đầu tư 300-500 ngàn đồng mua kính cho con, nhưng không rõ chất lượng ra sao. Tại 1 tỉnh, dự án đã phát hiện 60% kính cắt bị sai, sai khoảng cách đồng tử, lệch tâm, không đúng độ… Điều này làm ảnh hưởng đến thị lực của học sinh. Vì thế, khi triển khai dự án ở Cần Thơ, dự án đã khảo sát các hiệu kính đủ năng lực, có đầy đủ cơ sở pháp lý, kính có chất lượng tốt để trang bị cho các em. Quá trình khám, sử dụng kính đều có chuyên gia giám sát.

Cô Nguyễn Thị Thúy Lan, Phó hiệu trưởng Trường Tiểu học Cái Khế 1, kể: “Năm trước, con tôi học lớp 9. Bình thường ở nhà cháu hay nheo mắt nhưng gia đình không biết cháu bị cận thị. Khi đoàn đến trường khám, mới phát hiện. Cháu được hỗ trợ mua kính, gia đình rất mừng”. Theo cô Lan, qua khám sàng lọc tại Trường Tiểu học Cái Khế 1, có 23 cháu bị các tật như lé, sụp mi, đục thủy tinh thể… và được chuyển tuyến lên BV Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ và BV Mắt TP Hồ Chí Minh điều trị miễn phí.

Mở rộng dự án

Bên cạnh hoạt động khám thị lực cho học sinh, hợp phần của dự án cũng chú trọng công tác đào tạo cán bộ y tế trường học, trạm y tế, Trung tâm y tế quận Thốt Nốt, huyện Vĩnh Thạnh và BV Mắt -Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ. Đặc biệt, dự án cũng xây dựng đơn vị khúc xạ tại BV Mắt-Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ. 

Bác sĩ Lê Thị Cẩm Thanh cho biết: “Việc đào tạo giúp cán bộ y tế ở cơ sở khám, phát hiện sớm các vấn đề thị lực ở trẻ để chuyển lên cho chúng tôi điều trị. Hiện nay, BV cũng được dự án đào tạo nhân lực, trang thiết bị để hình thành đơn vị khúc xạ, chỉ còn vấn đề thủ tục. Khi hình thành đơn vị khúc xạ, ngoài việc khám, tư vấn về TKX như hiện nay đang làm, chúng tôi triển khai cắt kính cho đối tượng học sinh trong dự án và người dân”.

Tới đây, dự án triển khai khám 10.000 học sinh ở quận Ninh Kiều và huyện Vĩnh Thạnh; tổ chức tập huấn khám sàng lọc TKX và các bệnh về mắt cho cán bộ y tế trường học ở 5 trường tiểu học quận Ninh Kiều (An Bình 3, Hưng Lợi 2, Lê Lợi, Xuân Khánh 2, Cái Khế 1) và 9 trường THCS huyện Vĩnh Thạnh (thị trấn Thạnh An, thị trấn Thạnh An 1, thị trấn Vĩnh Thạnh, Thạnh An, Thạnh Lộc, Thạnh Mỹ, Thạnh Tiến,  Vĩnh Trinh, Vĩnh Bình). Thời gian khám sàng lọc ở quận Ninh Kiều vào 2 tuần đầu tháng 9-2017 và huyện Vĩnh Thạnh cuối tháng 9. BV Mắt - Răng Hàm Mặt TP Cần Thơ tổ chức khám xác định vào tháng 10-2017. Sau đó, dự án tiếp tục mở rộng ở quận Thốt Nốt năm 2018.

H.HOA