Tại hội nghị triển khai kế hoạch sản xuất tôm năm 2017, Giám đốc Sở NN&PTNT Sóc Trăng Lương Minh Quyết tự tin tuyên bố: "Vụ nuôi tôm nước lợ năm 2017 khả năng Sóc Trăng tiếp tục thành công là rất cao". Những diễn tiến thực tế đã và đang cho thấy điều này.

Thận trọng chờ thời cơ

Thi công nạo vét kênh thủy lợi phục vụ vùng nuôi.

Sau nhiều năm thành công lẫn thất bại, người nuôi tôm Sóc Trăng ngày càng thận trọng hơn, nhất là trong việc chọn thời điểm thả giống phù hợp để hạn chế rủi ro và đảm bảo hiệu quả. Cũng nhờ thận trọng và thả nuôi theo lịch thời vụ khuyến cáo, nên tính đến nay, Sóc Trăng mới thả nuôi gần 4.000ha, tức chỉ bằng 8,3% kế hoạch và 86,2% so với cùng kỳ. Diện tích tôm nuôi bị thiệt hại chỉ mới 10,7%, nhưng sản lượng thu hoạch thì đã trên 3.500 tấn. Anh Nguyễn Thanh Tùng, một thành viên của Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh, cho biết: "2 ao tôi thuê của Hiệp hội đến giờ sắp thu hoạch. Tôm phát triển rất tốt và hứa hẹn sẽ có mức lợi nhuận khá cao. Ngoài 2 ao sắp thu hoạch, tôi còn 2 ao mới thả hơn 30 ngày cũng đang phát triển tốt".

Theo những hộ nuôi tôm, năm nay, tuy mưa dứt muộn và liên tục có mưa trái mùa, nền nhiệt độ các tháng đầu năm không cao, nhưng chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm còn lớn, nếu thả nuôi sớm rất dễ bị thiệt hại. Do đó, ngay cả những hộ nuôi quy mô lớn, có đầy đủ điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật cũng chỉ thả nuôi cầm chừng, mang tính thăm dò. Ông Nguyễn Văn Nhiệm, Chủ tịch Hiệp hội Tôm Mỹ Thanh, cho biết: "Mỗi người chỉ mới thả vài ba ao thăm dò thôi, nhưng hầu hết tôm đều phát triển rất tốt. Một số đã thu hoạch cho năng suất và giá bán rất cao. Số còn lại chuẩn bị thu hoạch dự kiến cũng trúng mùa không kém. Tôi cũng có 2 ao tôm thẻ (mỗi ao khoảng 4.000m2) được hơn 2 tháng rồi, cầm chắc là có lãi".

Ngành chức năng tỉnh Sóc Trăng đang khẩn trương thi công các công trình nạo vét các tuyến kênh thuộc hệ thống thủy lợi Long Phú – Tiếp Nhựt, Trà Niên, Thạnh Mỹ… để đáp ứng nhu cầu nguồn nước phục vụ những vùng nuôi tôm trọng điểm trong thời gian tới. Ông Hà Tấn Việt, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Sóc Trăng, cho biết: "Do tháng 3 và tháng 4 là thời điểm ngưng thả giống theo khung lịch thời vụ để tránh thiệt hại do nắng nóng, biến động môi trường và dịch bệnh. Vì vậy, các công trình đều phải khẩn trương hoàn thành trong giai đoạn này để kịp đưa vào phục vụ cho người nuôi kể từ đầu tháng 5 tới".

Hiện là thời điểm nắng nóng. Do đó, Chi cục Thủy sản khuyến cáo, ao nuôi phải có độ sâu mực nước từ 1,2 - 1,5m để hạn chế sự biến động lớn môi trường, nhất là nhiệt độ và hạn chế việc bốc hơi nước. Bà con cần quản lý theo dõi chặt chẽ hơn các yếu tố như màu nước duy trì xanh vỏ đậu - tảo lục (hoặc màu trà - tảo khuê), độ trong 25 - 30cm, độ pH dao động trong khoảng 7,5 - 8,5 (dao động sáng - chiều không quá 0,5), kiềm từ 100 mg/l trở lên, những ngày nắng nóng nhiệt độ nước ao trên 32oC nên giảm 30% lượng thức ăn/cử trở lên và tăng cường sử dụng men vi sinh, men tiêu hóa để hỗ trợ đường ruột giúp tôm tiêu hóa tốt thức ăn, làm sạch môi trường nước ao nuôi… Đối với diện tích tái sử dụng nước cũ từ vụ nuôi trước, nên áp dụng các biện pháp để loại bỏ lớp bùn đáy ao trước khi thả nuôi tiếp (có thể cấp nước cũ sang ao chứa tạm sau đó cào bùn đáy ao và bơm nước ngược lại) để loại bỏ chất hữu cơ, giúp đáy ao sạch, môi trường ổn định.

Hướng đến hiệu quả và bền vững

Sóc Trăng hiện có 75 trại kinh doanh giống tôm sú, tôm thẻ chân trắng (ương dưỡng) và 270 cơ sở kinh doanh thức ăn, thuốc thú y thủy sản, hóa chất, chế phẩm sinh học. Theo kế hoạch, vụ tôm nước lợ năm 2017, Sóc Trăng thả nuôi 45.000ha, sản lượng thu hoạch dự kiến và khoảng 100.000 tấn. Do đó, ngay từ cuối vụ tôm năm 2016, Sóc Trăng đã tập trung triển khai các giải pháp cho vụ nuôi tôm năm 2017, với trọng tâm là công tác thủy lợi, chuyển giao khoa học kỹ thuật, nhân rộng các mô hình nuôi hiệu quả… Để thực hiện mục tiêu trên, Chi cục Thủy sản Sóc Trăng khuyến cáo người nuôi theo tiêu chuẩn tốt, có trách nhiệm và bền vững như: GAP, VietGAP, ASC… nhằm tạo ra sản phẩm sạch và chất lượng để nâng cao giá trị, hiệu quả và tạo thương hiệu trên thị trường thế giới.

Liên quan đến vấn đề dư lượng kháng sinh, ông Ngô Công Luận, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông ngư 14/10 Hòa Nhờ A, cho biết: Các thành viên HTX đã từ bỏ sử dụng kháng sinh trong nuôi tôm từ 4 năm nay, nhưng mức độ thành công vẫn khá cao. Hiện, HTX đã đạt chứng nhận VietGAP và đang hướng đến được công nhận đạt tiêu chuẩn ASC. Cũng nhờ từ bỏ kháng sinh, nên tôm nuôi của HTX luôn bán được giá cao và hiện đã có hợp đồng liên kết với doanh nghiệp cung ứng đầu vào và tiêu thụ tôm thương phẩm.

Cũng theo ông Luận, hiện độ mặn tại vùng nuôi chỉ mới đạt 4-5‰, nên các thành viên HTX chủ yếu tập trung cải tạo ao, chờ điều kiện thuận lợi mới thả nuôi. Ông Luận chia sẻ: "Thời điểm này, nhiệt độ cao trong khi độ mặn không cao nếu thả tôm rủi ro sẽ rất lớn. Gần đây, HTX bắt đầu sử dụng thử nghiệm chế phẩm sinh học sản xuất từ nguồn vi sinh bản địa do các nhà khoa học trong tỉnh nghiên cứu rất hiệu quả. Do đó, ngành nông nghiệp cần sớm có tổng kết, nhân rộng và tạo điều kiện để sản phẩm này đến được với người nuôi, nhất là những vùng nuôi tôm thẻ với mật độ từ 40-50 con/m2".

Để đảm bảo hiệu quả vụ nuôi, Thạc sĩ Quách Thị Thanh Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Sóc Trăng, cho biết: "Qua kinh nghiệm của các năm trước, năm nay, ngành thủy sản Sóc Trăng chủ trương thực hiện theo 5 phương châm là: nuôi nước trước nuôi tôm; thả nuôi thăm dò rải vụ; ổn định diện tích sản xuất; ứng dụng mô hình hiệu quả và thực hiện chuỗi giá trị liên kết. Theo đó, ngành quyết tâm đẩy mạnh nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh; mở rộng liên kết tiêu thụ sản phẩm, nâng dần năng lực cạnh tranh của con tôm Sóc Trăng trên thị trường trong và ngoài nước". 

Bài, ảnh: Hoàng Nhã