Trung Quốc thông báo chưa cấp visa cho nhóm chuyên gia quốc tế của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đến nước này điều tra nguồn gốc COVID-19, mặc dù một số thành viên đã lên đường.

Tổng Giám đốc WHO Ghebreyesus tỏ ra thất vọng với Trung Quốc. Ảnh: AFP

Các nhà khoa học này đến thành phố Vũ Hán, thủ phủ tỉnh Hồ Bắc, nơi được cho là khởi phát COVID-19 vào tháng 12-2019, để điều tra những trường hợp đầu tiên nhiễm virus. Họ không có ý định làm rõ giả thuyết SARS-CoV-2 bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm Vũ Hán, vốn đã bị hầu hết giới khoa học bác bỏ.

Giám đốc điều hành Chương trình Y tế Khẩn cấp của WHO Mike Ryan cho biết nhóm chuyên gia đã phối hợp chặt chẽ với những đồng nghiệp Trung Quốc về kế hoạch của chuyến đi. “Tất cả chúng tôi đều hiểu rằng nhóm điều tra sẽ bắt đầu triển khai hoạt động vào hôm nay 5-1”, Tiến sĩ Ryan nói. Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm trước đó còn khẳng định nước này sẽ chào đón nhóm điều tra.

Tuy nhiên, khi 2 thành viên ở xa đã lên đường, nhóm nhận được thông tin visa của họ không được giới chức Bắc Kinh phê duyệt. Một người đã quay lại, còn người kia đang quá cảnh ở nước thứ ba. Trước thông tin trên, Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus bày tỏ thất vọng, đồng thời cho biết ông đã kêu gọi Trung Quốc để nhóm chuyên gia này nhập cảnh.

Từ nhiều tháng qua, WHO đã nỗ lực cử các chuyên gia quốc tế đến Trung Quốc. Các nhà khoa học lâu nay khẳng định cần phải tìm ra cách thức SARS-CoV-2 lây truyền từ động vật sang người như thế nào. Dù vậy, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang, giới chuyên gia nhận định các điều tra viên khó có thể “soi” được một số khía cạnh nhạy cảm của sự bùng phát.

Bắc Kinh “đối phó”

Khi nhóm chuyên gia của WHO chuẩn bị lên đường, Trung Quốc đã dồn sức không chỉ để ngăn chặn những đợt lây nhiễm mới, mà còn “vẽ ra” bức tranh khác về thời điểm và nơi khởi phát đại dịch COVID-19, theo Hãng tin Anh Reuters.

Cuối tuần rồi, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã nói rằng “ngày càng có nhiều nghiên cứu” cho thấy virus gây COVID-19 ban đầu xuất hiện tại nhiều nơi. Ông Ryan gọi phát biểu đó mang tính “phỏng đoán cao độ”. Trung Quốc cũng là nước duy nhất tuyên bố COVID-19 có thể lây truyền thông qua hàng hóa nhập khẩu đông lạnh. Họ còn đổ lỗi cho những chuyến hàng nhiễm virus gây ra những đợt bùng phát mới tại thủ đô Bắc Kinh và thành phố Ðại Liên, mặc dù WHO đánh giá thấp những nguy cơ này.

Chỉ có một vài nghiên cứu về nguồn gốc COVID-19 được công bố, nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng chia sẻ thông tin mâu thuẫn với bức tranh chính thức. Ðơn cử như một nghiên cứu của Ý từng chỉ ra virus gây bệnh có thể đã xuất hiện ở châu Âu nhiều tháng trước khi Trung Quốc ghi nhận ca nhiễm đầu tiên. Truyền thông Trung Quốc sau đó lập tức sử dụng tài liệu này để củng cố giả thuyết nói COVID-19 bắt nguồn từ nước ngoài và xâm nhập đất nước họ thông qua thực phẩm đông lạnh nhiễm virus hoặc các vận động viên quốc tế tranh tài tại Ðại hội Thể thao Quân sự Thế giới diễn ra ở Vũ Hán hồi tháng 10-2019.

Trung Quốc luôn bác bỏ các chỉ trích về công tác phòng chống dịch của nước này ở thời điểm dịch khởi phát. Cho đến nay, thế giới ghi nhận hơn 86 triệu ca nhiễm COVID-19 với gần 1,9 triệu người tử vong, trong đó Trung Quốc có hơn 87.000 ca nhiễm và trên 4.600 người chết.

HẠNH NGUYÊN