Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 17-6 đã giải tán Nội các chiến tranh, động thái nhằm củng cố ảnh hưởng của ông đối với cuộc chiến chống phong trào Hồi giáo Hamas và cũng có nguy cơ làm giảm khả năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn ở Dải Gaza.

Thủ tướng Netanyahu (phải) và ông Gantz trong một cuộc họp trước đây.

Thủ tướng Israel công bố bước đi trên vài ngày sau khi đối thủ chính trị chính của ông là Bộ trưởng Benny Gantz rút khỏi Nội các chiến tranh. Sau cuộc tấn công đẫm máu của Hamas vào Israel ngày 7-10-2023, Nội các chiến tranh được thành lập, trong đó có sự tham gia của các ông Netanyahu, Gantz và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant.

Ông Gantz rời Nội các chiến tranh sau nhiều tháng căng thẳng gia tăng về chiến lược của Israel ở Gaza. Benny Gantz cho biết ông thất vọng về việc thiếu tiến triển trong nỗ lực giải cứu hàng chục người Israel bị Hamas bắt cóc. Ông cũng cáo buộc Thủ tướng Netanyahu kéo dài cuộc chiến để tránh các cuộc bầu cử mới và một phiên tòa xét xử tham nhũng. Vị này kêu gọi ông Netanyahu tán thành một kế hoạch giải cứu con tin và chấm dứt sự cai trị của Hamas ở Gaza. Khi Thủ tướng Netanyahu không ủng hộ kế hoạch đó, ông Gantz tuyên bố rời Nội các chiến tranh, kéo theo quyết định tương tự của Gadi Eisenkot. Cả hai ông Gantz và Eisenkot đều từng giữ chức Tham mưu trưởng quân đội Israel.

Ðộng thái hôm 17-6 cũng giúp ông Netanyahu có thêm thời gian kéo dài cuộc chiến để duy trì quyền lực. Phe chỉ trích cáo buộc Thủ tướng Netanyahu trì hoãn vì kết thúc chiến tranh đồng nghĩa mở ra một cuộc điều tra về những thất bại của Chính phủ Israel trong việc ngăn chặn vụ đột kích của Hamas vào tháng 10 năm ngoái và làm tăng khả năng tiến hành cuộc bầu cử mới giữa lúc mức độ tín nhiệm của ông đang ở mức thấp.

Theo giới phân tích, sau khi giải tán Nội các chiến tranh, Thủ tướng Netanyahu sẽ dựa vào một nhóm không chính thức gồm một số cố vấn thân cận nhất của ông để đưa ra các quyết định quan trọng về cuộc chiến ở Gaza.

Tuy nhiên, nhóm cố vấn này thiếu bề dày chính trị và kinh nghiệm quân sự mà Nội các chiến tranh có được cũng như tầm vóc của ông Gantz. Sự hiện diện của ông Gantz trong Nội các chiến tranh được cho là đã góp phần nâng cao uy tín của Israel với các đối tác quốc tế, trong đó có Mỹ.

Mặc dù không hiện diện trong nhóm cố vấn, hai chính trị gia cánh hữu nổi tiếng có quan điểm “diều hâu” về cuộc chiến là ông Itamar Ben-Gvir và Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich vẫn là thành viên Nội các an ninh rộng lớn hơn, sẽ đưa ra một số quyết định về cuộc xung đột ở Gaza. Ðáng nói, Nội các an ninh này đang bị chi phối bởi những người có đường lối cứng rắn phản đối đề xuất ngừng bắn của Mỹ và muốn thúc đẩy cuộc chiến ở Gaza.

HẠNH NGUYÊN (Theo AP, NY Times)