Tiến sĩ Thái Văn Long, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Cà Mau (đứng), phát biểu tại hội nghị: “Nên bổ sung nội dung “Nói không với yếu kém trong chuyên môn” để đánh giá toàn diện một giáo viên”.

Sau một thời gian thực hiện, Cuộc vận động “Hai không” trong ngành giáo dục đã mang lại những kết quả bước đầu đáng phấn khởi. Song, cũng qua triển khai thực hiện cuộc vận động này, ngành giáo dục và xã hội đã phát hiện thêm nhiều yếu kém trong hoạt động dạy và học ở nhiều trường, nhiều địa phương. Cuộc vận động “Hai không” nay đã được bổ sung thêm nội dung “Không vi phạm đạo đức nhà giáo” và “Tình trạng học sinh (HS) không đủ chuẩn lên lớp”. Đây cũng là những vấn đề bức xúc được lãnh đạo ngành giáo dục các tỉnh thành vùng ĐBSCL nêu lên tại Hội nghị giao ban lần 2 Cuộc vận động “Hai không” năm học 2007-2008- vùng 6 các tỉnh ĐBSCL tổ chức tại tỉnh Sóc Trăng đầu tháng 2 này.

Hàng chục ngàn HS “ngồi nhầm chỗ”, bỏ học giữa chừng!

Ông Hồ Việt Hiệp, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh An Giang, cho rằng sau khi thực hiện nghiêm túc cuộc vận động “hai không”, cuối năm học 2006-2007 toàn tỉnh có đến 10.075 HS tiểu học phải ở lại lớp, tăng 438% so với năm học trước. Ở hai cấp học trung học cơ sở (THCS) và trung học phổ thông (THPT), tỉnh An Giang cũng có đến 4.728 HS phải đi học lại vì không đủ chuẩn lên lớp, trong đó cấp THCS số HS lưu ban tăng 217% và THPT tăng 65,9%. Trong ba tháng hè, mặc dù ngành giáo dục đã có chủ trương kết hợp với các huyện, thành phố tổ chức bồi dưỡng kiến thức cho các em nhưng qua kiểm tra chỉ có khoảng 1/4 HS được công nhận đủ điều kiện lên lớp.

HS “ngồi nhầm lớp” đã đáng lo nhưng ở nhiều tỉnh thành vùng ĐBSCL hiện nay còn có tình trạng đáng báo động là ngày càng có nhiều HS bỏ học. Ông Trần Việt Hùng, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Sóc Trăng, cho biết: Số liệu thống kê vào cuối học kỳ 1 năm học 2007-2008, toàn tỉnh giảm đến 1.617 HS THCS bỏ học và con số này ở bậc THPT là 1.015 em. Tại tỉnh Bến Tre, mặc dù ngành giáo dục đã rất cố gắng trong công tác vận động HS trở lại lớp nhưng cũng có gần 1.300 HS bỏ học. Theo ông Trần Việt Hùng, nguyên nhân HS bỏ học là do học lực quá yếu, điều kiện kinh tế và phương tiện đi lại quá khó khăn. Ngoài ra, có một số HS chuyển sang học ở trường dạy nghề hoặc gần đến thời điểm giáp Tết Nguyên đán nên các em theo người thân đi làm thêm ở Đồng Nai, Bình Dương, TP Hồ Chí Minh... để kiếm tiền phụ giúp gia đình. Sau Tết, có nhiều em quay về học tiếp nhưng vì học không liên tục dẫn đến hỏng kiến thức nên lại bỏ học.

Để khắc phục tình trạng HS bỏ học giữa chừng, nhiều ý kiến cho rằng ngành giáo dục không chỉ vận động gia đình đưa con em của họ trở lại trường mà cần liên kết với Ban chỉ đạo cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” để lấy tiêu chí “không để con em bỏ học” gắn với điều kiện công nhận gia đình văn hóa ràng buộc các bậc phụ huynh. Ông Trần Hoàng Nhân, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Long An, cho rằng nếu đứng ở góc độ nhân văn và nhìn về lâu dài thì cần bàn đến vấn đề cho HS và gia đình làm cam kết cố gắng phấn đấu học tập, không nên vì nghèo khó hay học lực yếu kém mà để các em phải bỏ học.

Thiếu quy định về các chuẩn mực nhà giáo

Không chỉ có tình trạng HS “ngồi nhầm lớp”, bỏ học giữa chừng mà hiện cũng có rất nhiều giáo viên ở ĐBSCL... “đứng nhầm chỗ” vì trình độ chuyên môn quá yếu kém, không tận tâm với nghề hoặc vi phạm đạo đức nhà giáo. Tuy nhiên, vấn đề “vi phạm đạo đức nhà giáo” đến nay vẫn chưa được thể chế hóa thành những quy định cụ thể đã làm cho đa số giáo viên không biết phải ứng xử như thế nào với HS và những người xung quanh.

Bàn về đạo đức nhà giáo, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh An Giang Hồ Việt Hiệp cho rằng muốn sàng lọc ra những giáo viên tài- đức vẹn toàn trước hết cần phải có những quy định rõ ràng về những hành vi được gọi là “vi phạm đạo đức nhà giáo”. Hiện nay, tỉnh An Giang đang thí điểm mô hình “HS đánh giá giáo viên” để ban giám hiệu các trường có được những thông tin tham khảo về đạo đức giáo viên trong trường. Từ mô hình thí điểm này, bản thân những giáo viên yếu kém về đạo đức có thể tự điều chỉnh những hành vi không tốt để xứng đáng với vị trí của một người thầy.

Tiến sĩ Thái Văn Long, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Cà Mau, cho biết: “Để thực hiện tốt cuộc vận động “hai không” cần thiết phải có văn bản quy định về các chuẩn mực của nhà giáo để làm căn cứ xử lý những giáo viên vi phạm quy định này. Cuộc vận động cũng nên bổ sung nội dung “Nói không với yếu kém trong chuyên môn” để đánh giá toàn diện một giáo viên”.

Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Hậu Giang Bùi Văn Dũng thì cho rằng cuộc vận động “hai không” hiện đang có hai xu hướng: tả khuynh và hữu khuynh. Ông Dũng nói: “Hiện có rất nhiều HS ăn nhậu, bỏ học đi hát karaoke gần trường... nhưng giáo viên không dám la rầy vì sợ không biết làm vậy là có vi phạm đạo đức nhà giáo hay không. Có người cho rằng giáo viên hết giờ lên lớp mà đi... buôn cũng bị bạn bè cho là vi phạm đạo đức nhà giáo (?)”.

Về vấn đề này, ông Huỳnh Hổ, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Trà Vinh, thẳng thắn nhìn nhận: “Hiện nay, có nhiều giáo viên còn kém về đạo đức, năng lực sư phạm còn yếu. Thời gian qua, tỉnh Trà Vinh đã đầu tư rất nhiều tiền để giáo viên đi học nhằm nâng cao trình độ giảng dạy và rèn luyện đạo đức. Muốn nâng cao chất lượng giáo dục cần phải xây dựng đội ngũ nhà giáo vừa hồng vừa chuyên và thầy cô giáo phải làm hết trách nhiệm của mình”.

Quan tâm bồi dưỡng cho cả thầy và trò

Ông Hồ Việt Hiệp, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh An Giang, cho biết: Mỗi năm tỉnh này đầu tư khoảng 10 tỉ đồng cho công tác phổ cập giáo dục. Tuy nhiên, mâu thuẫn lớn nhất hiện nay trong ngành giáo dục là đầu tư quá nhiều tiền để lo cho những HS không muốn đi học (hệ phổ cập) trong khi những HS muốn được đi học ở hệ phổ thông thì các địa phương lại lo không chu đáo. Chính vì vậy mà chất lượng của công tác phổ cập giáo dục không cao, còn nặng về thành tích.

Trao đổi với lãnh đạo ngành GD-ĐT các tỉnh, thành khu vực ĐBSCL, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân cho rằng nếu HS không đạt chuẩn thì phải cho học lại, nếu cho lên lớp thì chỉ làm khổ các em mà thôi. Theo Phó Thủ tướng, hiện nay có nhiều giáo viên không đạt chuẩn là liên quan đến nguồn gốc sâu xa của chuyện học tập yếu kém nhưng giáo viên cứ cho lên lớp. Phó Thủ tướng cho biết: “Hiện có nơi thừa giáo viên nhưng cũng còn nơi thiếu giáo viên nên Bộ GD-ĐT đang chỉ đạo bộ phận chức năng rà soát lại số lượng để có kế hoạch sắp xếp hợp lý. Muốn thực hiện tốt Cuộc vận động “Hai không”, mỗi giáo viên phải lấy Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” làm nền tảng nhằm làm tốt trách nhiệm của một nhà giáo. Đối với những HS bỏ học nhưng có trình độ từ lớp 9 trở lên, tới đây Bộ GD-ĐT sẽ kết hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tìm cách tiếp nhận các em vào những trường đào tạo nghề để sau này tìm được việc làm phù hợp”. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng đề nghị các địa phương đẩy mạnh việc bồi dưỡng cho HS yếu kém và giáo viên phải cố gắng tìm cách tự học để nâng cao trình độ chuyên môn.

SONG NGUYỄN