Truyện dài “Những con cá mắc cạn” (NXB Thanh niên) của tác giả Ngô Thuận, mang đến nhiều cảm xúc vui buồn, day dứt những phận đời bất hạnh; đồng thời làm cho người đọc cảm thấy ấm áp với sự cưu mang, giúp đỡ nhau giữa người với người.

Truyện kể về Tăng và Chung, hai đứa trẻ bị cha mẹ bỏ rơi, sống lang thang đầu đường xó chợ, đói quá phải trộm đồ ăn sống qua ngày. Bà Tám lượm ve chai thương tình mang về nuôi. Ba mẹ con tá túc tạm bợ trong căn chòi ở gần Bến Ninh Kiều. Nhưng chẳng bao lâu sau, bà Tám bệnh nặng qua đời, hai đứa trẻ quyết định đi theo ông Bảy Cò đến Hà Tiên làm công cho một vựa cá. Tăng và Chung được ông Hai Cường, chủ vựa cá cưu mang, vừa ra bến lựa cá hằng ngày và được cho đi học. Số phận một lần nữa trêu đùa hai đứa trẻ khi ông Hai Cường qua Mỹ định cư với con cháu. Tăng và Chung theo ông Bảy Cò về quê ông ở Đồng Tháp. Nhưng rồi ông Bảy lại nối tiếp bà Tám ra đi, bỏ hai đứa trẻ bơ vơ như những con cá mắc cạn…

Tình người, sự yêu thương, chia sẻ là điểm sáng nhất của câu chuyện. Bà Tám ve chai, ông Bảy Cò, ông Hai Cường đều là những người có tấm lòng nhân ái, sẵn lòng giúp đỡ những mảnh đời trôi dạt, cơ nhỡ. Đặc biệt là ông Hai Cường, ông không chỉ giúp Tăng, Chung mà còn cưu mang nhiều người khó khăn khác nên được mọi người quý mến. Được yêu thương nên Tăng và Chung cũng chia sẻ yêu thương cho người khác. Các em giúp người khi họ gặp nạn, biết tha thứ cho lỗi lầm của người khác và biết phấn đấu học tập để thực hiện ước mơ trong tương lai. Lối sống hào sảng, tinh thần tương thân, tương ái của người miền Tây Nam bộ được tác giả khắc họa thật đẹp trong tác phẩm này.

Những cảnh sinh hoạt vùng sông nước, những trò chơi trẻ thơ bình dị, hồn hậu được tái hiện qua đời sống của Tăng và Chung, mang lại cảm giác bình yên cho người đọc. Dẫu rằng sự bình yên đó không được lâu, dẫu rằng luôn có những cơn sóng ập vào cuộc đời 2 đứa trẻ, nhưng vẫn vui vì chúng đã có những khoảng thời gian hạnh phúc đáng nhớ và đáng sống. Lồng vào câu chuyện đời thường là những bài học nhẹ nhàng, ý nghĩa mà các bậc cao niên dạy cho Tăng và Chung về cách sống, đạo lý làm người. Tuy nhẹ nhàng nhưng rất thấm.

Dù là truyện thiếu nhi, “Những con cá mắc cạn” cũng sẽ khiến người lớn suy ngẫm với thông điệp của sách. Cuộc sống không hề đơn giản hay như mong ước, nhưng mỗi thử thách, khó khăn sẽ khiến con người mạnh mẽ và trưởng thành hơn. Giống như Tăng và Chung, dù tương lai phía trước còn mịt mù, nhưng có nghị lực, ý chí vươn lên, mọi chuyện rồi sẽ khác. 

CÁT ÐẰNG