Hai đối thủ chính của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã tuyên bố liên danh trong cuộc bầu cử vào đầu tháng 4 tới, đặt ra mối đe dọa lớn nhất cho vị trí thủ tướng mà ông nắm giữ 10 năm qua.

Từ trái sang: ông Gantz, Thủ tướng Netanyahu và ông Lapid. Ảnh: Times of Israel

Theo đó, liên minh mới mà ông Benny Gantz, lãnh đạo đảng Resilience và Yair Lapid, chủ tịch đảng trung dung Yesh Atid, vừa công bố mang tên Xanh dương và Trắng - hai màu của quốc kỳ Israel. Theo thỏa thuận, hai chính khách sẽ luân phiên giữ chức thủ tướng nếu giành chiến thắng vào ngày 9-4, trong đó ông Gantz ngồi ghế này trong 2 năm rưỡi đầu tiên, sau đó đến lượt Lapid. Các thành viên khác của liên minh này còn có cựu Tổng tham mưu trưởng Gabi Ashkenazi và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Moshe Yaalon. Trong tuyên bố, ông Lapid khẳng định việc hợp tác tranh cử của họ sẽ tạo nên một đảng cầm quyền mới, đảm bảo an ninh cho Israel cũng như kết nối người dân và hàn gắn những chia rẽ trong xã hội nước này.

Đáp lại trong bài phát biểu sau đó, Thủ tướng Netanyahu cáo buộc Gantz và Lapid là “những nhân vật phái tả” và tìm cách nhượng bộ người dân Palestine, hủy hoại kinh tế Israel. “Lựa chọn rất rõ ràng: hoặc là chính phủ cánh tả do Gantz và Lapid dẫn dắt, với sự hỗ trợ của các đảng người Israel gốc A-rập hoặc chính phủ cánh hữu vững mạnh do tôi lãnh đạo” - thủ tướng 69 tuổi nhấn mạnh.

Netanyahu từng giữ chức Thủ tướng Israel giai đoạn 1996-1999 và đắc cử lần thứ hai vào năm 2009. Netanyahu hiện theo đuổi nhiệm kỳ thứ tư liên tiếp và các cuộc thăm dò dư luận trước đó dự báo sẽ có thêm một chiến thắng cho đảng Likud cánh hữu của ông trong cuộc bầu cử sắp tới. Ông Netanyahu đang lãnh đạo một chính phủ được cho là thiên hữu nhất trong lịch sử nước này. Nhiều thành viên nổi bật trong liên minh của ông cũng đã công khai bác bỏ Nhà nước Palestine và tán thành việc sáp nhập các khu vực của Bờ Tây bị chiếm đóng. Trong khi đó, những kỹ năng chính trị của Thủ tướng Netanyahu vốn nổi tiếng và một số nhà phân tích cho rằng thậm chí phe đối lập hợp sức, ông vẫn là ứng viên sáng giá.

Tuy nhiên, Gantz lại đang nổi lên là nhân vật thách thức thực sự kể từ khi tuyên bố tranh cử hồi cuối tháng rồi. Ông còn có một “lợi thế” khác là từng làm tổng tham mưu quân đội- một đặc điểm quan trọng đối với cử tri Israel vốn bị ám ảnh bởi an ninh. Bên cạnh đó, chính khách 59 tuổi này và cựu Bộ trưởng Tài chính Lapid cũng có cùng quan điểm về nhiều vấn đề phổ biến đối với các cử tri trung dung Israel, từ kinh tế cho đến vấn đề Palestine.

Một trong những “động lực” thôi thúc hai nhân vật này thành lập liên minh mới có thể là phát biểu của Tổng chưởng lý Israel Avichai Mandelblit. Hồi đầu tháng này, Mandelblit cho biết không có lý do hợp pháp để ngăn cản ông kết tội Thủ tướng Netanyahu vì những cáo buộc liên quan đến 3 vụ tham nhũng. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo này phủ nhận các cáo buộc trên, đồng thời gọi đây là “cuộc săn phù thủy” của phe cánh tả, hòng lật đổ ông. Mandelblit được cho sẽ sớm quyết định có chấp nhận đề nghị của cảnh sát về việc truy tố ông Netanyahu hay không. Mặc dù Thủ tướng Israel khẳng định sẽ không từ chức nếu bị truy tố, song một số đối tác trong liên minh có thể sẽ gây sức ép buộc ông rút lui.

Theo hãng tin AP, Thủ tướng Netanyahu phải nỗ lực thể hiện sự mạnh mẽ về vấn đề an ninh và là người duy nhất có thể lèo lái Israel trong giai đoạn đầy thách thức hiện nay. Trong khi đó, các đối thủ của ông sẽ nhắm vào các chương trình nghị sự tôn giáo và chủ nghĩa dân tộc cứng rắn mà nhà lãnh đạo này thúc đẩy trong nước. “Lần đầu tiên kể từ năm 2009, chúng ta chứng kiến một cuộc đua tranh giành vị trí thủ tướng và đây là kết quả từ sự trỗi dậy của thế lực trung dung mới”- cựu nghị sĩ Yohanan Plesner nhận định. Cuộc thăm dò dư luận sau khi công bố liên minh mới cho thấy Xanh dương và Trắng sẽ giành 36 ghế trong Quốc hội 120 ghế và đảng Likud được 26 ghế.

THANH BÌNH (Theo AFP, Reuters)