Xu thế công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội (MXH) ngày càng phổ biến và được nhiều bạn trẻ sử dụng phục vụ học tập, làm việc, giải trí... Bên cạnh đó, một bộ phận giới trẻ sử dụng MXH vào những mục đích không lành mạnh, như: “Chat sex”, trào lưu “sexting” (gởi những hình ảnh, đoạn phim nhạy cảm cho người khác) hoặc chơi game, “chửi bới” trên mạng… Những hành vi trên có thể ảnh hưởng cuộc sống, uy tín và phần nào làm xấu hình ảnh người trẻ trong cộng đồng.

Trào lưu “sexting”

Ngô Văn Lợi, sinh viên (SV) ngành Quản lý Đất đai, Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Cần Thơ, kể: “Mấy ngày qua, tôi nhận nhiều tin nhắn qua MXH Zalo với những lời mời gọi quan hệ tình dục; có khi cả hình ảnh bộ phận nhạy cảm, kèm theo lời nói tục tĩu, khiến tôi vừa ái ngại, vừa bức xúc”. Tham gia nhiều hoạt động Đoàn - Hội, ngoại hình ưa nhìn lại thích quảng giao nên tài khoản Zalo của Lợi để chế độ công khai, sẵn sàng kết nối bạn bè chung đam mê thiện nguyện. Cũng vì vậy nhiều bạn trẻ gửi lời kết bạn, Lợi vui vẻ đồng ý. Thế nhưng, chuyện rủ rê “chat sex” hoặc chủ động gởi tin nhắn thiếu văn hóa như trên, dù chưa từng gặp mặt, quen biết nhau khiến Lợi “sốc” lẫn bức xúc vì nếu lỡ bạn bè đọc tin nhắn sẽ hiểu nhầm, suy nghĩ không tốt về đạo đức, lối sống của Lợi.

MXH mang lại lợi ích thiết thực cho bạn trẻ trong học tập nếu biết phát huy và khai thác đúng mục đích. Ảnh mang tính minh họa.

Câu chuyện Lợi kể không hiếm bởi hiện nay, một số bạn trẻ có sở thích “kỳ lạ” gởi những hình ảnh “thiếu vải”, lời nói tục tĩu đến người khác- gọi là trào lưu “sexting”, có thể hiểu là những tin nhắn liên quan tình dục. Nguyễn Hoài Phương, nhân viên công ty đào tạo nghề spa (phụ trách thị trường ĐBSCL), chia sẻ rằng, do đặc thù nghề nghiệp nên anh giao tiếp với nhiều học viên nữ. MXH rất hữu ích cho anh trong công việc, nhưng anh cũng gặp không ít phiền phức. Đó là chuyện học viên nữ tên H. (quận Ninh Kiều) đăng ký học nghề để tiếp cận, làm quen Phương. Sau vài tuần, học viên này chủ động nhắn tin bày tỏ tình cảm, rồi gởi ảnh nhạy cảm. Để tránh phiền phức, anh nhờ đồng nghiệp nữ làm việc và chặn Zalo với H. từ đó.

Việc gởi hình ảnh nhạy cảm cho người khác, dù người quen hay lạ, cũng dễ gặp nguy cơ bị kẻ xấu lợi dụng. Thực tế có nhiều trường hợp bị chính người yêu hoặc kẻ xấu tung hình ảnh “thiếu vải” lên mạng, ảnh hưởng không nhỏ đời sống, tâm lý và chuyện học tập của người trong cuộc.

Định hướng bạn trẻ sử dụng MXH

Theo anh Ngô Trần Việt Huy - Phó Trưởng ban Điều hành Câu lạc bộ (CLB) Kỹ năng - Cộng đồng SCV (thuộc Ủy ban Hội Liên hiệp Thanh niên TP Cần Thơ), một số bạn trẻ còn bộc lộ hạn chế về văn hóa ứng xử khi tham gia MXH. Điển hình là viết bình luận bằng những từ ngữ thiếu văn hóa, khiếm nhã, thậm chí gây kích động, gây mâu thuẫn. Đối với lứa tuổi học sinh, do thiếu sự định hướng, kiểm soát của gia đình nên học sinh tham gia MXH quá sớm. Do tò mò nên các em truy cập các trang mạng có tính bạo lực, khêu gợi, dần dà gây nghiện, từ đó dễ có những hành vi không đúng mực trên MXH.

Để nâng cao kỹ năng sử dụng MXH cho học sinh, SV, trong các hoạt động tập huấn, CLB lồng ghép định hướng các bạn trẻ cách viết bài, xử lý hình ảnh và những hiểm họa nếu đăng tải những hình ảnh riêng tư trên MXH. Theo anh Huy, nhờ vậy, nhiều thành viên CLB chủ yếu đăng tải bài viết, hình ảnh về phong trào tình nguyện, qua đó kêu gọi, kết nối những tấm lòng thiện nguyện trong và ngoài thành phố. “Chúng ta có nhiều cách tạo hình ảnh đẹp với mọi người như những hoạt động tình nguyện vì cộng đồng, không nhất thiết những hình ảnh khoe thân, gây sốc, độc, lạ”- anh Việt Huy chia sẻ.

Bên cạnh nâng chất CLB tạo sân chơi lành mạnh cho các bạn trẻ, thời gian qua, các cấp bộ Đoàn - Hội thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục, hướng dẫn học sinh, SV cách khai thác, sử dụng thông tin trên mạng Internet phục vụ mục đích học tập, giải trí lành mạnh, ứng phó những thông tin xấu; tăng cường giáo dục về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống cho đoàn viên, thanh thiếu niên. Các trường đại học, cao đẳng tổ chức tuần sinh hoạt chính trị, sinh hoạt công dân, tập huấn kỹ năng sống, qua đó, lồng ghép định hướng cách sử dụng MXH lành mạnh, hiệu quả. Đỗ Huy Hoàng, SV ngành Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Cần Thơ, chia sẻ: “Qua sự định hướng Đoàn - Hội các cấp, tôi có thêm kiến thức, kỹ năng để không bị tác động bởi những thông tin sai lệch, đồng thời, tận dụng những tiện ích MXH để học tập tốt hơn”.

Bên cạnh sự giáo dục, định hướng của tổ chức Đoàn - Hội, rất cần sự quan tâm, giáo dục của gia đình để các bạn trẻ có nếp nghĩ, nếp sống tích cực, lành mạnh. Qua đó, giúp các bạn trẻ phát huy hiệu quả sử dụng Internet nói chung và MXH nói riêng.

Q. THÁI