* Ngủ kém làm gia tăng mảng bám beta-amyloid

Alzheimer được biết là một bệnh não mãn tính và phát triển không ngừng, dần dần hủy hoại bộ nhớ và khả năng tư duy, nhưng nguyên nhân khiến các tế bào não chết dần cũng như giải pháp chẩn đoán sớm và điều trị căn bệnh vẫn còn là bí ẩn đối với giới y học.

Bệnh Alzheimer không chỉ khiến bệnh nhân mất trí nhớ mà còn mất khả năng tự chủ. Ảnh: AFP

Tin vui là các nhà khoa học vừa đạt được một bước tiến mới trong việc tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới chứng sa sút trí tuệ ở người lớn tuổi, thông qua nghiên cứu lớn nhất từ trước tới nay về cấu trúc di truyền của căn bệnh. Công bố trên tạp chí Nature Genetics, các nhà di truyền học đến từ 145 viện nghiên cứu của thế giới phát hiện có tổng cộng 21 gien liên quan đến căn bệnh mất trí nhớ, nhiều gấp đôi so với số lượng mà giới khoa học từng biết trước đó.

Kết quả trên được rút ra sau khi nhóm nghiên cứu so sánh thông tin di truyền từ mẫu ADN của 17.000 bệnh nhân và 37.000 người khỏe mạnh nhằm tìm ra các đặc điểm ADN giống nhau ở những người bị bệnh. Họ phát hiện ngoài dạng đột biến gien APOE4 đã biết đến, điểm chung của bệnh nhân Alzheimer là có mang 11 gien chưa bao giờ được xác nhận liên quan tới bệnh. Những phát hiện này cho thấy sự phức tạp của căn bệnh, vốn đã chịu tác động từ nhiều yếu tố, gồm những thay đổi phản ứng viêm, hệ miễn dịch, hoạt động của các prôtêin trong não và khả năng truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh.

Theo người đứng đầu khoa thoái hóa thần kinh tại Đại học Cardiff (Anh) - Giáo sư Julie Williams, giới khoa học sẽ cần tập trung nghiên cứu căn bệnh ở khía cạnh di truyền học để nhận biết và phát hiện những bất thường đang diễn ra trong não bệnh nhân, từ đó mở ra phương hướng điều trị, có thể bằng thuốc hoặc điều chỉnh cấu trúc di truyền hay thay đổi lối sống.

+ Trong một nghiên cứu khác, các chuyên gia ở Trường Y tế công cộng Bloomberg thuộc Đại học Johns Hopkins (Mỹ) phát hiện người cao niên thiếu ngủ hoặc ngủ không ngon giấc có thể tích tụ mảng bám beta-amyloid, một chỉ dấu sinh học của bệnh Alzheimer, trong não nhiều hơn.

Trong nghiên cứu này, các chuyên gia đánh giá chất lượng giấc ngủ của những người tham gia nghiên cứu (có độ tuổi trung bình 76) dựa trên báo cáo của họ. Thời lượng giấc ngủ của họ dao động từ dưới 5 tiếng đến hơn 7 tiếng mỗi đêm và để đo hàm lượng beta amyloid trong não, các chuyên gia sử dụng phương pháp chụp cắt lớp phát xạ positron (PET). Kết quả cho thấy cả hai vấn đề về giấc ngủ gồm thiếu ngủ và ngủ không ngon đều liên quan đến sự tích tụ mảng bám beta-amyloid nhiều hơn.

Theo trưởng nhóm Adam Spira, nghiên cứu của ông không chứng minh mối liên hệ nhân quả giữa ngủ kém và bệnh Alzheimer, nhưng nó phần nào cho thấy các vấn đề về giấc ngủ có thể góp phần thúc đẩy bệnh phát triển hoặc trở nặng. Mặc dù cho rằng cần có thêm những nghiên cứu dài hơi để chứng minh ngủ kém dẫn tới bệnh Alzheimer, các chuyên gia tin rằng tích cực điều trị mất ngủ hoặc duy trì giấc ngủ lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.

ĐUỜNG THẤT- HẠNH NHÂN
(Theo BBC, Guardian và Washington Post)