Báo cáo chi tiết về cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller quanh nghi vấn Nga can thiệp bầu cử Mỹ năm 2016 cuối cùng đã được công bố hôm 18-4, trong đó hé lộ loạt động thái khiến nhiều người hoài nghi khả năng Tổng thống Donald Trump phạm tội cản trở công lý.

Đảng Dân chủ tiếp tục gây áp lực lên ông Trump quanh báo cáo điều tra của ông Mueller. Ảnh: BBC

Cuộc điều tra kéo dài gần 2 năm được tổng hợp trong tài liệu gồm 448 trang và chia làm 2 phần. Phần đầu điểm ra phương thức Nga “can thiệp” cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 qua mạng xã hội và xâm nhập email. Báo cáo cũng mô tả hình thức tương tác giữa đội ngũ thân cận ông Trump với đối tượng người Nga thân Điện Kremlin trong những ngày đầu chiến dịch tranh cử. Cuộc điều tra xác định Mát-xcơ-va và ban vận động của ông Trump theo đuổi mối quan hệ hai bên cùng có lợi trong và sau khi tranh cử. Song, tài liệu nói rõ không đủ bằng chứng cho thấy chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump “âm mưu” hoặc “thông đồng” với Nga.

Ngoài ra, báo cáo không kết luận Tổng thống Trump phạm tội cản trở công lý nhưng cũng không “minh oan” cho người đứng đầu Nhà Trắng. Ngược lại, công tố viên Mueller nêu ra nhiều luận điểm cho thấy ông Trump đã chỉ đạo người khác gây ảnh hưởng hoặc làm suy yếu cuộc điều tra hình sự khởi động từ tháng 5-2017. Tài liệu nói rõ những nỗ lực này không thành công, nhưng phần lớn do đội ngũ của ông Trump từ chối thực hiện theo yêu cầu.

Cụ thể, ngoài việc sa thải Giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI) James Comey, một trong các chi tiết gây chú ý là thái độ lo ngại cùng sự thất vọng của ông Trump khi biết tin công tố viên đặc biệt được bổ nhiệm. Sự kiện khác là vào tháng 6-2017, ông Trump yêu cầu cố vấn Nhà Trắng Don McGahn gọi cho Thứ trưởng Tư pháp Rod Rosenstein vốn giám sát cuộc điều tra, để nói rằng ông Mueller phải bị sa thải vì “xung đột lợi ích”. Ông McGahn đã từ chức thay vì thực hiện mệnh lệnh. Chưa dừng lại, báo cáo tiết lộ ông Trump hai ngày sau đã gặp cựu giám đốc chiến dịch tranh cử Corey Lewandowski và yêu cầu ông này chuyển thông điệp đến Bộ trưởng Tư pháp khi đó là Jeff Sessions. Thông điệp đề nghị ông Sessions ra thông báo công khai, rằng cuộc điều tra của ông Mueller là “bất công”, tổng thống “không làm gì sai trái”.

Sau khi bản báo cáo được công bố, đội ngũ cố vấn pháp lý của ông Trump mô tả đây là “chiến thắng toàn diện” và nhấn mạnh tài liệu này củng cố quan điểm ban đầu, đó là “không thông đồng, không cản trở”. Tuyên bố trên Twitter, ông Trump nói rằng “trò chơi” đã kết thúc đối với “những kẻ thù ghét và những người Dân chủ cực đoan”. Một số thành viên cấp cao đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ cũng lên tiếng ủng hộ, trong đó lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy nói rằng “nỗ lực” của đảng Dân chủ nên bị coi là hành vi “phỉ báng đối thủ chính trị”. Người quản lý chiến dịch tranh cử năm 2020 của Tổng thống Trump, Brad Parscale, thì kêu gọi phe Cộng hòa lật ngược tình thế nhắm vào “những kẻ xúi giục cuộc điều tra giả dối”. Trong tuyên bố ủng hộ tổng thống, Bộ trưởng Tư pháp William Barr hôm 18-4 khẳng định Nhà Trắng đã hợp tác đầy đủ và ông Trump không cản trở tiến trình điều tra của ông Mueller.

Đáp lại, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jerry Nadler chỉ trích Bộ trưởng Barr thể hiện thái độ đáng lo ngại có thể làm suy yếu chức năng ngành tư pháp. Trong động thái gây áp lực, ông Nadler kêu gọi tổ chức phiên điều trần đối với ông Mueller và ra trát yêu cầu Bộ Tư pháp cung cấp bản báo cáo nguyên vẹn cùng toàn bộ chứng cứ, tài liệu và lời khai của 5 cựu trợ lý của ông Trump. Trong tuyên bố chung, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện nói rằng bản báo cáo phác hoạ bức tranh đáng lo ngại “về một vị tổng thống đang dệt nên một mạng lưới đầy trò gian xảo, dối trá và hành vi không đúng mực”. Theo giới quan sát, lời khai từ ông Mueller có thể sẽ là “điểm nhấn” trong các cuộc điều tra tiếp theo của Quốc hội. Nhiều người cũng dự đoán tài liệu vừa công bố có thể được các đối thủ sử dụng như “vũ khí” chống lại ông Trump trong kỳ bầu cử tổng thống vào năm tới.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)