Hôm 22-6, Tổng thống Donald Trump đã đặt câu hỏi về việc “thay đổi chế độ” ở Tehran ngay cả khi tác động thực sự từ cuộc tấn công bất ngờ của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân Iran vẫn chưa rõ ràng.

Tổng thống Trump phát biểu sau khi Mỹ tập kích “trái tim” chương trình hạt nhân của Iran.
 

“Không đúng về mặt chính trị khi sử dụng thuật ngữ “Thay đổi chế độ”. Nhưng nếu chế độ Iran hiện tại không thể làm Iran vĩ đại trở lại, tại sao lại không có sự thay đổi chế độ?”, Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội Truth Social. Ðây là lần đầu tiên ông Trump nêu lên khả năng thay đổi chế độ ở Iran kể từ khi đồng minh Israel phát động chiến dịch quân sự chống nước Cộng hòa Hồi giáo vào ngày 13-6.

Mặc dù Tổng thống Trump không kêu gọi lật đổ chế độ Iran hoặc nói vai trò cụ thể của Mỹ trong việc này, bình luận trên đã làm suy yếu một thông điệp chung từ các cố vấn hàng đầu của ông. Trước đó vài giờ, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đều khẳng định mục tiêu của Mỹ là ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân, chứ không phải thay đổi chính quyền ở nước này. “Chúng tôi không muốn thay đổi chế độ. Chúng tôi muốn chấm dứt chương trình hạt nhân của Iran và sau đó sẽ đàm phán với họ về một giải pháp lâu dài”, Phó Tổng thống Vance nhấn mạnh trong chương trình “Meet The Press” của đài NBC ngày 22-6.

Những phát biểu mâu thuẫn này nêu bật khó khăn mà chính quyền ông Trump phải đối mặt khi tìm cách điều hướng hậu quả của cuộc tập kích Iran, cả trong và ngoài nước. Cuối tuần qua, Mỹ đã lần đầu tiên tiến hành đòn không kích trực tiếp vào lãnh thổ Iran, khi điều các oanh tạc cơ dội bom xuống cơ sở hạt nhân Fordow, Natanz và Isfahan. Ông Trump hôm 22-6 tuyên bố những đòn tấn công này “rất mạnh và chính xác”, gây thiệt hại khủng khiếp cho các cơ sở hạt nhân Iran.

Hiện có một số nhân vật theo quan điểm “diều hâu” trong đảng Cộng hòa đang muốn nắm bắt cơ hội lật đổ chính phủ ở Tehran, bao gồm Thượng nghị sĩ Lindsey Graham - một đồng minh quan trọng của ông Trump tại Quốc hội.

Theo trang tin Axios, thay đổi chế độ Iran đã trở thành mục tiêu không công khai của Chính phủ Israel kể từ khi bắt đầu bắn phá nước này. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho rằng thay đổi chế độ Iran không phải là mục tiêu của chiến dịch quân sự nhưng viễn cảnh đó có thể là một hậu quả khi Tehran bị suy yếu.

Thiệt hại tại cơ sở hạt nhân Iran

Về kết quả chiến dịch “Búa Ðêm” của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân Iran, Tướng Dan Caine, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, tỏ ra ít lạc quan hơn so với ông Trump hoặc Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth.

Các đánh giá độc lập ban đầu cho thấy cơ sở Isfahan, nơi chỉ trúng tên lửa hành trình Tomahawk của Mỹ, bị thiệt hại ở các công trình trên mặt đất. Trong khi đó, 2 cơ sở kia của Iran hứng hàng chục quả bom phá boongke do oanh tạc cơ B-2 thả xuống.

“Ðây là cuộc tấn công chưa hoàn thiện. Toàn bộ kho uranium làm giàu tới 60%, được lưu trữ tại Isfahan trong các đường hầm chưa bị ảnh hưởng”, Jeffrey Lewis, chuyên gia về vũ khí tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury (Mỹ), nhận định. Nghị sĩ Jim Himes, thành viên cấp cao của Ủy ban Tình báo Hạ viện, thì cảnh báo rằng Iran có thể đã chuyển một số uranium đã làm giàu ra khỏi cơ sở Fordow trước khi Mỹ tấn công.

Ngày 22-6, Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) cho biết không ghi nhận mức độ bức xạ bất thường nào trên khắp các quốc gia thành viên của hội đồng này sau các cuộc tấn công gần đây của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân tại Iran.

Cùng ngày, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cũng thông báo chưa ghi nhận sự gia tăng mức độ phóng xạ bên ngoài, sau các cuộc tấn công gần đây của Mỹ vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran gồm Fordow, Natanz và Isfahan.

HẠNH NGUYÊN (Theo CNN, Politico)