Mệt mỏi và buồn ngủ là mối nguy rất lớn trong hoạt động giao thông. Một khảo sát tại Úc ước tính 10% số vụ đụng xe ở nước này có liên quan đến tình trạng mệt mỏi của tài xế, trong khi ở Brazil, buồn ngủ là nguyên nhân gây ra 4,5% vụ tai nạn xe tải, 50% trong số đó bắt nguồn từ trạng thái thiếu tập trung. Đó là lý do các nhà khoa học nỗ lực phát triển những hệ thống phòng ngừa tai nạn giao thông từ trong cabin.

Hệ thống giúp tài xế lái xe an toàn DSS

Nhà sản xuất thiết bị khai thác quặng mỏ lớn nhất thế giới – Công ty Caterpillar – vừa trình làng hệ thống theo dõi mắt và mặt của tài xế nhằm ngăn ngừa tai nạn giao thông gây ra bởi tình trạng mệt mỏi của chính họ.

Trang thiết bị của hệ thống DSS và giao diện máy tính hiển thị các dữ liệu về tài xế.

Hệ thống hỗ trợ lái xe mang tên Giải pháp an toàn dành cho tài xế (Driver Safety Solution - DSS) do Công ty Seeing Machines của Úc phát triển bao gồm các cảm biến, thiết bị cảnh báo và một phần mềm với chức năng phát hiện khi nào tài xế xe tải sắp chìm vào giấc ngủ.

DSS sử dụng một camera để nhận dạng kích cỡ con ngươi trong mắt tài xế, mật độ chớp mắt của họ và khoảng thời gian họ chợp mắt. Bên cạnh đó, nó còn theo dõi vị trí miệng người dùng để xác định khi nào họ không nhìn về phía đường đi trước mặt. Để giúp nhận diện những đặc điểm trên, đầu xe tải còn được trang bị một đèn hồng ngoại. Ánh sáng của đèn này tuy chúng ta không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng nó cho phép camera "nhìn thấy" trong bóng đêm và nhìn xuyên qua kính an toàn của tài xế. Một dụng cụ đo gia tốc và chip hệ thống định vị toàn cầu (GPS) cũng được lắp đặt để xác nhận xe đang bon bon trên đường.

Tất cả dữ liệu của camera, đèn hồng ngoại, dụng cụ đo gia tốc và chip GPS được tập trung xử lý bởi một máy tính đặt phía sau ghế ngồi của tài xế. Máy tính này được thiết kế đặc biệt để phù hợp với hoàn cảnh rung lắc mạnh và bụi bặm trên xe. Mục tiêu của hệ thống này là phát hiện tình trạng sắp ngủ gật của người dùng, tức là những lần họ chợp mắt từ vài giây đến nửa phút rồi chợt tỉnh, mà không hề biết mình đã mất đi ý thức trong một khoảng thời gian ngắn. Nếu phần mềm máy tính xác định tài xế đang gật gù, nó lập tức phát âm thanh cảnh báo đồng thời kích hoạt hệ thống rung lắc lắp đặt sẵn dưới ghế ngồi của chủ nhân để làm họ thức tỉnh. Không chỉ vậy, thông tin cảnh báo cũng được gửi ngay đến đội ngũ quản lý DSS, những người có thể xem đoạn ghi hình về cử động mắt của tài xế và xem lại dữ liệu về hành vi của họ. Chi phí lắp đặt một hệ thống DSS trên xe tải là khoảng 20.000 USD.

Người phát ngôn của Công ty khai thác quặng Newmont Mining cho biết DSS đã giúp giảm tới 90% vụ tai nạn liên quan đến sự mệt mỏi, trong một nghiên cứu thí điểm được tiến hành tại công ty này.

Và nhiều công nghệ khác

Theo hãng tin Anh BBC, trước hệ thống DSS của Seeing Machines, nhiều hệ thống phòng ngừa tai nạn cũng đã được ứng dụng.

Giải pháp rẻ tiền nhất là các cảm biến nhận biết hành vi gục đầu – có thể gắn trên nón bảo hộ của công nhân lái xe nơi công trường hoặc đeo trên tai của họ. Công ty AcuMine (Úc) thì cung cấp hệ thống HaulCheck, sử dụng các máy quét laser và các điểm hướng dẫn dọc theo tuyến đường để phát âm thanh cảnh báo nếu phát hiện xe lái chệch khỏi làn đường. Trong khi đó, Công ty Optalert (cũng ở Úc) thì có hệ thống theo dõi cử động của mí mắt để cảnh báo sớm nguy cơ tai nạn, nhưng nó khác với hệ thống DSS của Seeing Machines ở chỗ là tài xế bắt buộc phải đeo loại kính chuyên dụng của nó. Tại Anh, Fatigue Management International cung cấp một hệ thống gọi là Astid giám sát hành vi lái xe để phát hiện việc tua vô-lăng quá mức và các dấu hiệu buồn ngủ khác.

Nói về hệ thống DSS của mình cũng như các sản phẩm khác, Ken Kroeger, Giám đốc điều hành Seeing Machines, nhận định hệ thống cảnh báo dựa trên sự quan sát của camera có thể sẽ trở nên phổ biến trong ngành ôtô như các túi khí bảo vệ người ngồi trong xe hiện nay.

HẠNH NGUYÊN (Theo BBC)