Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, người làm báo hiện nay có nhiều lợi thế, nhất là trong khai thác thông tin. Tuy nhiên, thực tế cũng đặt ra cho người làm báo những thách thức mới - đưa tin nhanh nhất nhưng đồng thời phải thật chính xác, trung thực, khách quan và hấp dẫn nhất để được công chúng đón nhận. Thách thức cũng là cơ hội để đội ngũ nhà báo trên địa bàn TP Cần Thơ không ngừng rèn luyện phương pháp, kỹ năng, tác phong...

Nhà báo đa năng

Nhà báo Trần Thị Mai Thảo phỏng vấn người dân ở xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang. Ảnh: CHUNG CƯỜNG

Sau khi cùng đồng nghiệp đến phỏng vấn một người dân ở xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang, nhà báo Trần Thị Mai Thảo, phóng viên Phòng Phát thanh, Đài Phát thanh và Truyền hình (PT&TH) TP Cần Thơ trở về cơ quan biên tập các nội dung để kịp thời gian phát sóng. Trước đây, chị Mai Thảo chỉ cần cắt các đoạn ghi âm của nhân vật sao cho chỉn chu là đạt yêu cầu. Còn giờ... “Để có thể thu hút thính giả, tôi và các đồng nghiệp sử dụng nhiều thể loại trong tác phẩm phát thanh, như: ghi nhận ý kiến, tiếng động, âm thanh, phỏng vấn… Nhiều việc hơn, cực hơn nhưng bù lại, chúng tôi nhận được phản hồi rất tốt từ thính giả” - chị Mai Thảo chia sẻ.

Với phương châm “Tác phẩm phát thanh phải ngắn gọn, sôi động, đi vào các vấn đề dân sinh”, chị Mai Thảo không ngừng tìm tòi các đề tài hay về môi trường, an toàn giao thông, giáo dục… 18 năm theo nghề báo, chị Mai Thảo có nhiều kinh nghiệm làm các tác phẩm phát thanh và chị đang học thêm cách làm tác phẩm truyền hình để đáp ứng yêu cầu của lãnh đạo Đài PT&TH thành phố đối với phóng viên. 

Nhà báo Đặng Duy Khôi, phóng viên Phòng Khoa giáo, Báo Cần Thơ, chia sẻ: “Đợt dịch COVID-19 bùng phát vào năm 2021 cho thấy yêu cầu trở thành nhà báo đa phương tiện là thật sự cấp bách. Tôi đã chứng kiến nhiều đồng nghiệp làm các sản phẩm báo chí trong điều kiện làm việc nguy hiểm, khó khăn. Điều đó thôi thúc tôi tác nghiệp nhanh và chính xác hơn...”. Tháng 8-2021, nhà của anh Duy Khôi rơi vào khu vực phong tỏa vì có người nhiễm COVID-19. Khó khăn trong tác nghiệp do hạn chế đi lại nhưng với sự năng động, sáng tạo, bám sát hơi thở cuộc sống, anh Duy Khôi vẫn thực hiện tốt các phóng sự ảnh, phản ánh sinh hoạt, tinh thần phòng, chống dịch của người dân ở khu vực bị phong tỏa để đăng trên báo điện tử Báo Cần Thơ.

Theo anh Duy Khôi, để trở thành một nhà báo đa năng, người làm báo phải có sự nhanh nhạy và quyết tâm, kiên trì làm việc. Anh luôn nghiên cứu, tự học cách dựng hình trên máy tính, chỉnh sửa ảnh đẹp hơn… Những khi có thời gian rảnh rỗi, anh tìm các đồng nghiệp trao đổi kinh nghiệm về nhiếp ảnh, chỉnh sửa ảnh, dựng phim… Anh Duy Khôi cho biết: “Tôi rất quan tâm khai thác thông tin từ mạng xã hội vì đây là nguồn tin phong phú và vô tận. Người làm báo có thể khai thác hiệu quả các thông tin trên mạng xã hội thành tư liệu, hoặc tìm đề tài cho tác phẩm báo chí”.

Xu thế phát triển của truyền thông đa phương tiện đã làm thay đổi tư duy, phương cách tác nghiệp của người làm báo theo hướng phải ngày càng đa năng hơn, chuyên nghiệp hơn. Tại Báo Cần Thơ, nhiều phóng viên đã chủ động, sáng tạo và nỗ lực tác nghiệp theo xu thế đa phương tiện. Theo nhà báo Võ Quốc Thái, phóng viên Phòng Chính trị - Xã hội, Báo Cần Thơ, người làm báo phải dấn thân, sẵn sàng truy tìm đến tận cùng sự thật... Muốn vậy, người làm báo phải tự học, tự nghiên cứu, tự rèn luyện để nâng cao bản lĩnh chính trị, kỹ năng nghề nghiệp, đồng thời trau dồi đạo đức nghề nghiệp. “Từng là phóng viên chuyên về báo in, tôi không ngừng học tập, rèn luyện để có thể tác nghiệp đa phương tiện. Ngoài những kiến thức được lĩnh hội từ chương trình thạc sĩ Báo chí, tôi nỗ lực bám sát thực tiễn, học tập từ đồng nghiệp để có được những góc ảnh, góc quay đẹp... góp phần nâng cao chất lượng tác phẩm” - nhà báo Quốc Thái chia sẻ.

Là nhà báo đã có 9 lần tham gia công tác ở vùng biển, đảo thuộc Vùng 5 Hải quân, chỉ với chiếc laptop, máy ảnh, điện thoại, nhiều tin, bài, ảnh, clip được Quốc Thái thực hiện ngay trên các chuyến tàu để chuyển về tòa soạn, kịp thời đăng tải trên báo in và báo điện tử. Những bài phản ánh, phóng sự ảnh, clip mang đậm hơi thở cuộc sống do anh thể hiện giúp công chúng cảm nhận tốt và thêm trân quý nghị lực của chiến sĩ ngày đêm kiên cường bám đảo, giữ vững chủ quyền biển, đảo phía Tây Nam của Tổ quốc. Đặc biệt, ngay trong thời điểm dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhà báo Quốc Thái đã tình nguyện tham gia đoàn công tác đưa người dân bị ảnh hưởng dịch tại TP Hồ Chí Minh về TP Cần Thơ; bám sát hoạt động các ban, ngành, đoàn thể, cùng các đồng nghiệp, anh thực hiện các phóng sự truyền hình, phóng sự ảnh phản ánh về cuộc chiến chống dịch COVID-19 của các lực lượng tuyến đầu; những tấm lòng thơm thảo, nghĩa tình của người dân thành phố trong đại địch…

Nhà báo Võ Quốc Thái tác nghiệp tại tâm dịch TP Hồ Chí Minh trong chuyến công tác rước công dân Cần Thơ tại TP Hồ Chí Minh về quê tránh dịch. Ảnh: Nhân vật cung cấp 

Chủ động học tập, rèn luyện

Theo nhà báo Phạm Tấn Hùng, Phó Trưởng Phòng Thời sự, Phó Thư ký Liên Chi hội nhà báo Đài PT&TH thành phố, việc xây dựng đội ngũ nhà báo đa phương tiện giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ được Đảng ủy, Ban Giám đốc Đài PT&TH thành phố xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và đã triển khai thực hiện nhiều năm qua. Hiện nay, trong các tác phẩm báo chí nói riêng và sản phẩm báo chí nói chung, các hội viên đều áp dụng nhiều hình thức thể hiện: dẫn tại hiện trường; phóng sự điền dã; sử dụng đồ họa, biểu, bảng, âm nhạc, tiếng động hiện trường; phỏng vấn trực tiếp nhân vật; sử dụng nhiều cửa sổ; chạy tin thanh bar… Đặc biệt, các phóng viên, biên tập viên cũng luôn nhạy bén ứng dụng đa phương tiện, nền tảng mạng xã hội để tác nghiệp và hoàn thiện tác phẩm báo chí một cách tốt nhất.

Theo nhà báo Dương Hồ Vũ, Trưởng Phòng Báo Điện tử của Báo Cần Thơ, ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất các tác phẩm báo chí, Báo Cần Thơ điện tử đã có những bước tiến đáng kể. Những  thể loại báo chí như tin truyền hình, phóng sự truyền hình, clip chèn tin, clip chèn bài, longform, infographics, videographics… xuất hiện ngày càng nhiều ở hầu hết các lĩnh vực từ chính trị cho tới kinh tế, văn hóa, xã hội… và có lượt truy cập cao, tạo được hiệu ứng truyền thông trên các trang mạng xã hội. Lực lượng tham gia khai thác phát triển đều ở tất cả các phòng nghiệp vụ. Số lượng phóng viên, biên tập viên phát triển theo hướng đa kỹ năng ngày càng đông. Tinh thần trách nhiệm, ý thức tự phấn đấu rèn luyện của đội ngũ làm báo được nâng lên, hình thành nên những đội, nhóm cùng giúp nhau trong công tác. 

Hiện nay, đội ngũ làm báo ở các chi hội, liên chi hội trực thuộc Hội Nhà báo thành phố được đào tạo khá bài bản, có khả năng tiếp cận và phát triển các sản phẩm báo chí theo xu hướng báo chí hiện đại. Theo đồng chí Trương Văn Chuyển, Tổng Biên tập Báo Cần Thơ, Chủ tịch Hội Nhà báo thành phố, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, báo chí nước ta sẽ có bước phát triển mới. Nhiều cơ quan báo, tạp chí in truyền thống sẽ có thêm các loại hình báo chí, nhất là báo điện tử. Hay nói cách khác, nền báo chí nước ta sẽ phát triển theo hướng hiện đại, đa nền tảng, đa phương tiện. Ngoài báo in truyền thống sẽ ứng dụng công nghệ số để cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, ý nghĩa, được cá nhân hóa tới công chúng mọi lúc, mọi nơi, góp phần định hướng dư luận, củng cố sự đồng thuận và xây dựng niềm tin xã hội.

Xu hướng phát triển báo chí hiện nay là đa phương tiện. Trong đó, cơ quan báo chí phải có nhiều loại hình báo chí; phóng viên, nhà báo phải nắm được hầu hết các loại hình báo chí và trong một tác phẩm báo chí sử dụng cả chữ viết, hình ảnh động, âm thanh, được chuyển tải trên Internet, mạng xã hội… Điều này đòi hỏi công tác đào tạo và đào tạo lại để đội ngũ làm báo có đầy đủ kiến thức, phương pháp, kỹ năng, có thể làm việc ở bất cứ loại hình nào. “Hệ thống báo chí cách mạng nước ta đang phấn đấu phát triển theo xu hướng báo chí hiện đại, với định hướng “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại”. Muốn làm được điều đó, trước hết từng nhà báo phải vươn lên, từng cơ quan báo chí phải xây dựng lại hệ thống để trở nên chuyên nghiệp hơn, hiệu năng hơn” - đồng chí Trương Văn Chuyển khẳng định.

CHUNG CƯỜNG