Tổng thống Nga Medvedev (thứ hai từ trái qua) trò chuyện cùng các nhà lãnh đạo Afghanistan, Pakistan và Tajikistan. Ảnh: AFP

Trong nỗ lực tăng cường quan hệ với Trung Á, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev hôm 18-8 đã đón tiếp các nhà lãnh đạo Afghanistan, Pakistan và Tajikistan tại khu nghỉ mát Sochi. Mặc dù cuộc gặp thượng đỉnh này trên danh nghĩa là tập trung vào tình hình lũ lụt ở Pakistan, nhưng được quan tâm thảo luận nhiều nhất lại là vấn đề an ninh ở Afghanistan và Pakistan. Đây là cuộc gặp thứ hai giữa các nhà lãnh đạo 4 nước này trong năm nay.

Đối với Afghanistan, Nga tuyên bố sẽ không đưa quân tham chiến tại đây, nơi hơn 13.000 binh sĩ Liên Xô từng thiệt mạng hồi thập niên 1980. Tuy nhiên, Mát-xcơ-va lo ngại nếu Taliban trở lại thì sự yên bình của các nước cộng hòa láng giềng (thuộc Liên Xô trước đây) sẽ bị quấy rầy. Mà khu vực Trung Á bất ổn sẽ là mối đe dọa đối với an ninh của Nga. Vì vậy, Nga không che giấu sự lo ngại về việc các lực lượng nổi dậy mở rộng hoạt động ở Afghanistan và Pakistan.

Tại cuộc gặp, Tổng thống Medvedev tuyên bố phải ngăn chặn triệt để nạn buôn bán ma túy ở Afghanistan. Ông cho rằng ma túy liên quan tới khủng bố, làm gia tăng mối đe dọa không thể chấp nhận đối với sự an toàn của nước Nga. Afghanistan hiện là nước sản xuất ma túy lớn nhất thế giới, trong đó có một lượng lớn heroin giá rẻ được tuồn qua Nga, khiến nạn nghiện ngập ở xứ sở bạch dương ngày càng nghiêm trọng. Ít nhất 2 triệu người nghiện heroin ở Nga, trong khi số “tập tành” sử dụng ước tính lên tới 6 triệu người.

Cho tới nay, sự hỗ trợ chính của Nga trong các hoạt động của Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại Afghanistan chỉ dừng lại ở mức cho “mượn đường” vận chuyển hàng hóa phi quân sự bằng xe lửa, và cho phép máy bay chở vũ khí bay qua không phận nước này tới Afghanistan. Nhưng điều đó có thể thay đổi trong tương lai, tức Mát-xcơ-va sẽ can dự sâu hơn. Nga hiện đang đàm phán bán khoảng 20 trực thăng vận tải Mi-26 cho Afghanistan (do NATO trả tiền), giúp chính quyền Tổng thống Hamid Karzai chống lực lượng nổi dậy Taliban và các trùm buôn lậu ma túy. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Nga cũng bắt đầu cung cấp súng cho Bộ Nội vụ Afghanistan và huấn luyện cảnh sát nước này.

Các nhà phân tích cho rằng những bước thăm dò của Nga ở Afghanistan là một phần trong nỗ lực lấy lại ảnh hưởng tại Trung Á, trong bối cảnh Mỹ chuẩn bị rút quân theo lịch trình vào năm tới. Thực tế, Nga đã tăng cường các thỏa thuận kinh tế với Afghanistan, trong đó có đàm phán tân trang lại hơn 140 kho quân sự, các trạm thủy điện, hệ thống giao thông và thủy lợi. Ước tính các thỏa thuận trên trị giá hơn 1 tỉ USD. Bên cạnh đó, Ngoại trưởng Lavrov còn cho biết các quan chức Kabul đã mời Nga tham gia dự án kéo đường dây điện từ Tajikistan tới Pakistan, thông qua Afghanistan trị giá 680 triệu USD. Trong khi đó, Tổng thống Medvedev đề nghị khôi phục các dự án kinh tế song phương mà Liên Xô đã tiến hành và bỏ dở dang trước đây ở Afghanistan, Pakistan và Tajikistan.

Đối với Pakistan, việc giúp nước này tái thiết sau lũ lụt có thể mang lại lợi ích thiết thực cho Nga. Mát-xcơ-va lo ngại các tổ chức nổi dậy ở Pakistan đang lợi dụng lũ lụt để tranh thủ sự ủng hộ trong dân chúng bằng cách cung cấp hàng cứu trợ cho các nạn nhân. Mà Pakistan rối loại thì Trung Á chẳng thể yên ổn. Vì vậy, trong cuộc hội đàm với Tổng thống Asif Ali Zardari, ông Medvedev cam kết rằng Nga sẽ tiếp tục cung cấp “tất cả sự hỗ trợ có thể cho Islamabad”.

NGUYỄN HOÀNG
(Theo Csmonitor, WSJ, Reuters)