Tầm ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Nga tại Trung Đông đã được thể hiện một cách rõ ràng hôm 11-12 khi Tổng thống nước này Vladimir Putin thăm 3 quốc gia chủ chốt trong khu vực chỉ trong một ngày.

Tổng thống Nga Putin phát biểu tại căn cứ không quân Hemeimeem ở Syria hôm 11-12.

Sau chuyến thăm bất ngờ tới Syria, nhà lãnh đạo xứ bạch dương đã ghé qua Ai Cập trước khi dừng chân tại Thổ Nhĩ Kỳ. Ông đã có các cuộc gặp với những người đồng cấp ở cả 3 nước và các thỏa thuận kinh tế, hiệp ước quân sự cũng như giải pháp chính trị mà ông thảo luận đều làm nổi bật vai trò của Nga trong khu vực. 

Trong khi Nga nỗ lực củng cố quan hệ với Syria, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ, đối thủ trong khu vực của nước này là Mỹ thì ngược lại. Tại tất cả 3 quốc gia mà Tổng thống Putin ghé thăm, mục tiêu của Mát-xcơ-va khác hẳn với Washington. Tại Syria, Mỹ đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống khủng bố nhưng lại tránh xa cuộc nội chiến kéo dài nhiều năm qua ở đây, Washington do đó dường như không mặn mà trong việc đưa ra bất kỳ giải pháp chính trị nào. Trong khi đó, Nga đang nỗ lực đưa Thổ Nhĩ Kỳ, Iran và Chính phủ Syria vào bàn đàm phán để tìm ra một giải pháp chính trị cho Damascus.

Phát biểu trước binh sĩ Nga tại căn cứ không quân Hemeimeem ở Syria hôm 11-12, ông Putin tuyên bố giành thắng lợi trước tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) cũng như quân nổi dậy Syria, đồng thời cho biết đã ra lệnh cắt giảm số lượng binh sĩ Nga tại đây.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, quan hệ đang ấm dần lên với Nga đối lập hoàn toàn với tình trạng lạnh lẽo trong quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi các chính sách về Syria của cả Mỹ và Nga đều làm Thổ Nhĩ Kỳ thất vọng, Mát-xcơ-va đã cố gắng đạt được những gì mà Ankara muốn, đó là một giải pháp chính trị nhằm ngăn chặn người Kurd thành lập nhà nước liên bang. Trong chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ vừa qua, Tổng thống Putin và Tổng thống Recep Tayyip Erdogan dường như còn đạt tiến bộ về thương vụ Nga bán hệ thống phòng không S400 tân tiến cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong khi đó, Ai Cập, quốc gia từng định “quay lưng” với cả Nga và Mỹ nay đang quay lại hợp tác với Mát-xcơ-va. Hiện dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân với vốn đầu tư lên tới 30 tỉ USD của Nga ở Ai Cập đang trong giai đoạn thi công. Tổng thống Putin trong chuyến thăm Cairo vừa qua còn cho biết Nga sẵn sàng nối lại các chuyến bay dân dụng tới Ai Cập sau 2 năm gián đoạn. Ngoài ra, một hiệp định nhằm cho phép Nga sử dụng các căn cứ quân sự ở Ai Cập nếu được ký kết sẽ củng cố tầm quan trọng của Ai Cập đối với vị thế quân sự của Nga trong khu vực.

Theo giới phân tích, đối với các quốc gia Trung Đông, Nga đang hướng tới hình ảnh một nhà hòa giải. Mát-xcơ-va được cho đang hưởng lợi từ khoảng trống do chiến lược Trung Đông của Mỹ vốn chỉ nghiêng về Saudi Arabia và Israel tạo ra. “Tổng thống Putin quyết tâm khôi phục vai trò một cường quốc toàn cầu của Nga. Trung Đông là khu vực chính mà Nga có tiềm năng đó, một phần là do Nga đã đóng vai trò này trong thời kỳ Xô Viết” - William Courtney, chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu Rand Corp (Mỹ), nhận định.

TRÍ VĂN  (Theo Stratfor, Washington Post)