Cuba có thể dựa vào Mát-xcơ-va trong bối cảnh đảo quốc này thiếu hụt nhiên liệu trầm trọng do các lệnh cấm vận của Mỹ.

Chủ tịch Cuba Diaz-Canel (trái) và Thủ tướng Nga Medvedev duyệt đội danh dự. Ảnh: Reuters

Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev cam kết như thế hôm 3-10, khi ông bắt đầu chuyến thăm La Havana 2 ngày. Tại cuộc họp báo sau khi hội đàm với Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel, ông Medvedev khẳng định hai nước đã quyết định tăng cường hợp tác chiến lược song phương.

Trong chuyến thăm cấp cao nhất của lãnh đạo Nga tới Cuba kể từ năm 2014, Thủ tướng Medvedev và Chủ tịch Diaz-Canel đã ký nhiều văn kiện, bao gồm thỏa thuận cho phép xứ bạch dương tài trợ các dự án duy trì số lượng máy bay Nga tại Cuba và nâng cấp một nhà máy luyện kim. Hai bên còn đạt được các thỏa thuận về nâng cấp đường sắt, thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực khoa học và công nghệ cũng như thành lập một trung tâm chiếu xạ tại Cuba.

Chuyến thăm của ông Medvedev diễn ra ở thời điểm quan trọng đối với Cuba khi La Havana đối mặt với tình trạng thiếu nhiên liệu do lệnh trừng phạt khắt khe của Mỹ nhằm vào các hãng tàu chở dầu Venezuela- nhà cung cấp dầu thô chính của đảo quốc Caribe. Vấn đề thiếu hụt nhiên liệu xảy ra từ giữa tháng 9 đã khiến xe cộ phải xếp hàng dài tại các trạm xăng dầu và gây khó khăn cho giao thông công cộng. Do vậy, nhân buổi họp báo, Thủ tướng Medvedev cũng đã chỉ trích Mỹ tìm cách tạo ra bầu không khí “độc hại” quanh Cuba nhằm ngăn chặn hợp tác và đầu tư vào nước này. Tuy nhiên, ông cũng tin rằng kinh nghiệm của Cuba trong chống phong tỏa suốt gần 60 năm qua cho thấy chính sách này sẽ thất bại.

Giúp Cuba hiện đại hóa hệ thống năng lượng

Theo giới phân tích, cuộc khủng hoảng nhiên liệu ở Cuba càng cho thấy tầm quan trọng của các đồng minh Trung Quốc và Nga. Ảnh hưởng của Nga đối với Cuba đã suy giảm khi Liên Xô cũ tan rã cách đây 3 thập niên, nhưng điều này đang được khôi phục. Bằng chứng là trao đổi thương mại song phương đã tăng 34% trong năm 2018, lên 388 triệu USD và con số này dự kiến sẽ đạt 500 triệu USD trong năm nay, theo nhận định của Phó Thủ tướng Nga Yuriy Borisov hồi tháng rồi. Các mặt hàng Nga xuất sang Cuba bao gồm hàng trăm xe hơi và xe buýt cỡ nhỏ cũng như hàng chục đầu máy xe lửa để giúp nước này chống chọi với tình trạng thiếu thốn giao thông công cộng. Trong số những kế hoạch được công bố khi ấy có một hợp đồng mà theo đó Cuba sẽ giảm 1/3 lượng dầu nhập khẩu từ nước ngoài. Ngoài ra, hai nước cũng đàm phán về thỏa thuận xây dựng 3 nhà máy nhiệt điện tại đây. Những dự án trên được cho nằm trong “lộ trình hiện đại hóa hệ thống năng lượng” của Cuba. Cũng trong tháng 9, công ty liên doanh Cuba-Nga đầu tiên đã được thành lập, với nhiệm vụ sản xuất vật liệu xây dựng. 

Nga hiện đứng thứ ba sau Liên minh châu Âu và Trung Quốc trong nhóm những đối tác thương mại lớn nhất của Cuba. Trong những tháng gần đây, Mát-xcơ-va đã cho La Havana vay 40 triệu USD để giúp hiện đại hóa ngành công nghiệp quân sự và công bố kế hoạch đầu tư 1 tỉ USD từ nay đến năm 2030 nhằm nâng cấp mạng lưới đường sắt của Cuba cũng như đạt các thỏa thuận về năng lượng hạt nhân và an ninh mạng.

Chưa hết, phía Nga có thể hỗ trợ Cuba xây dựng các nhà máy điện hạt nhân và khởi động dự án phát triển khí đốt và dầu cho nước này. Theo Phó Thủ tướng thứ nhất của Nga Sergei Prikhodko, mục đích chính của chương trình là giúp Cuba giảm sự lệ thuộc vào năng lượng nhập khẩu và thúc đẩy an ninh năng lượng.

Trong cuộc gặp với Thủ tướng Medvedev, Chủ tịch Diaz-Canel thông báo ông sẽ thăm Nga vào cuối tháng này và hội đàm với Tổng thống Vladimir Putin.

THANH BÌNH (Theo Reuters, AFP)