HẠNH NGUYÊN (Theo Reuters)

Lực lượng an ninh Mexico ngày 5-1 đã bắt giữ Ovidio Guzman, con trai trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman của băng nhóm ma túy khét tiếng Sinaloa, khơi mào làn sóng bạo lực vài ngày trước chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Ovidio Guzman, con trai của trùm ma túy “El Chapo”. Ảnh: Sedena

Bộ trưởng Quốc phòng Mexico Luis Cresencio Sandoval xác nhận Ovidio, 32 tuổi, bị bắt tại thành phố Culiacan thuộc bang Sinaloa và được đưa đến thủ đô Mexico City. Vụ bắt giữ được xem là thành công lớn của chính quyền, nhưng cũng kích động bạo lực tại Culiacan khi các thành viên băng Sinaloa tìm cách báo thù. Culiacan là quê nhà của băng Sinaloa mà “El Chapo” từng làm thủ lĩnh trước khi bị bắt rồi dẫn độ sang Mỹ năm 2017.

Các video được chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy giao tranh ác liệt suốt đêm ở Culiacan. Bầu trời thành phố rực sáng bởi những màn đấu súng giữa trực thăng cảnh sát và băng đảng tội phạm. Nhiều trường học và văn phòng công quyền đã đóng cửa trong khi người dân được yêu cầu ở trong nhà để bảo đảm an toàn. Thống đốc bang Sinaloa cho biết 7 thành viên của lực lượng an ninh đã thiệt mạng và 21 người khác bị thương. Thành phố chứng kiến 12 cuộc xung đột với lực lượng an ninh, 25 vụ cướp bóc, 250 xe hơi bị đốt cháy.

Vụ bắt giữ Ovidio giúp lực lượng thực thi pháp luật Mexico gỡ gạc thể diện sau vụ trả tự do cho đối tượng có biệt danh “Chuột” này hồi năm 2019. Ovidio từng bị bắt một thời gian ngắn vào năm đó. Tuy nhiên, lực lượng an ninh đã phải nhanh chóng phóng thích thủ lĩnh ma túy này sau khi băng Sinaloa mở một cuộc tấn công lớn bằng súng máy để đáp trả, khiến nhiều người ở Culiacan thiệt mạng và buộc giới chức đóng cửa các trường học, sân bay. Việc trả tự do cho Ovidio đã khiến Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador hứng chỉ trích gay gắt. Ông Obrador khi đó cho rằng quyết định được đưa ra để bảo vệ cuộc sống của dân thường trong thành phố có gần 800.000 người.

Sức ép từ Mỹ

Vụ bắt giữ Ovidio ngày 5-1 xảy ra trong bối cảnh Tổng thống Obrador chuẩn bị đón người đồng cấp Mỹ Biden đến dự hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Bắc Mỹ ở Mexico City vào tuần tới. Mỹ đã gây sức ép nhằm buộc Mexico hành động nhiều hơn để ngăn chặn các băng nhóm ma túy và lượng lớn ma túy tuồn vào quốc gia láng giềng phía Bắc. Hồi tháng 10 năm ngoái, Tổng thống Obrador cam kết sẽ “dốc toàn lực xử lý ma túy tổng hợp fentanyl”.

Ovidio được cho là đã giúp điều hành các hoạt động buôn bán ma túy của cha mình kể từ khi “El Chapo” bị dẫn độ sang Mỹ. “El Chapo”, 65 tuổi, đang thụ án tù chung thân tại Mỹ vì buôn hàng trăm tấn ma túy vào Mỹ trong suốt 25 năm. Tuy nhiên, băng đảng Sinaloa vẫn là một trong những tổ chức buôn lậu ma túy quyền lực nhất thế giới.

Trong nhiều năm qua, Mỹ rất muốn dẫn độ Ovidio. Hồi cuối năm 2021, Bộ Ngoại giao Mỹ đã treo giải thưởng lên tới 5 triệu USD cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ Ovidio, người mà Washington cáo buộc âm mưu tuồn cocaine, methamphetamine và cần sa vào nước này. Phía Mỹ cho rằng Ovidio giám sát các phòng thí nghiệm điều chế methamphetamine ở Sinaloa mà mỗi tháng sản xuất “1.500-2.300kg” ma túy. Ovidio còn được cho là đã ra lệnh thực hiện nhiều vụ sát hại, bao gồm một ca sĩ nổi tiếng của Mexico.

Lực lượng chống ma túy Mỹ (DEA) xác định 2 băng nhóm Sinaloa và CJNG chịu trách nhiệm cho phần lớn lượng fentanyl tại xứ cờ hoa. Fentanyl là một loại thuốc giảm đau gây nghiện mạnh hơn heroin tới 50 lần, được chế tạo dễ dàng với nguyên liệu rẻ tiền và dễ buôn lậu. Số người chết do sử dụng thuốc quá liều ở Mỹ đã vượt qua con số 107.000 vào năm 2021, mức cao nhất từ trước đến nay. Trong đó có tới 2/3 số ca tử vong liên quan đến fentanyl. Một số trường hợp tử vong này là do fentanyl được trộn với các loại thuốc bất hợp pháp khác như cocaine, methamphetamine và heroin.