New Delhi cần công nghệ và vật liệu thiết yếu từ Bắc Kinh để thúc đẩy tham vọng sản xuất của mình. Trung Quốc cũng nhìn thấy một thị trường tiêu dùng mới quan trọng trong tầng lớp trung lưu đang phát triển của Ấn Độ.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sắp đến thành phố Thiên Tân của Trung Quốc tham dự hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), diễn ra vào ngày 31-8. Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Modi tới Trung Quốc kể từ tháng 6-2018. Sau thời điểm đó, quan hệ Ấn - Trung trở nên căng thẳng với các vụ đụng độ quân sự biên giới hồi năm 2020. Những nghi ngờ về Trung Quốc tiếp tục âm ỉ trong cuộc giao tranh giữa Ấn Độ và Pakistan năm nay.

Bất chấp những hục hặc trên, Ấn Độ và Trung Quốc vẫn duy trì quan hệ kinh tế thiết yếu. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ sau Mỹ. Năm ngoái, kim ngạch thương mại song phương đạt 127 tỉ USD, trong đó 109 tỉ USD là hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Ấn Độ.

Động lực giữ chân nhau

Tham vọng công nghiệp của Ấn Độ ngày càng phụ thuộc vào việc tiếp cận công nghệ Trung Quốc. Ví dụ, Ấn Độ đã nhập khẩu gần 48 tỉ USD thiết bị điện tử từ Trung Quốc năm ngoái, cho thấy mức độ phụ thuộc của nước này vào các linh kiện từ quốc gia láng giềng. Tương tự, ngành công nghiệp dược phẩm nổi tiếng của Ấn Độ nhập khẩu 70% hoạt chất từ Trung Quốc. 

Ấn Độ còn phụ thuộc Trung Quốc về nam châm đất hiếm để đạt được các mục tiêu đầy tham vọng trong lĩnh vực xe điện, năng lượng tái tạo và điện tử tiêu dùng. Việc Bắc Kinh hạn chế xuất khẩu nam châm đất hiếm - hành động khiến New Delhi bị ảnh hưởng nặng nề hơn so với các quốc gia sản xuất khác - có nguy cơ gây đình trệ ngành ô tô Ấn Độ.

Đối với những nhu cầu công nghệ quan trọng nhất của Ấn Độ và tham vọng xây dựng các giải pháp năng lượng tái tạo giá rẻ, quốc gia Nam Á này cũng cần đến bộ kỹ năng và bí quyết công nghệ từ Trung Quốc.

Trong khi đó, với tốc độ tăng trưởng nội địa chậm lại, Trung Quốc coi thị trường tiêu dùng của Ấn Độ là một lĩnh vực còn nhiều tiềm năng. Năm 2024, Ấn Độ đã nhập khẩu và bán ra khoảng 156 triệu điện thoại thông minh. Việc áp dụng công nghệ số nhanh chóng này đã trở thành “mỏ vàng” cho các nhà sản xuất thiết bị Trung Quốc như Xiaomi, Vivo và Oppo, vốn đã thống trị doanh số bán hàng tại nền kinh tế lớn thứ năm thế giới.

Ấn Độ, thị trường ô tô lớn thứ ba thế giới với khoảng 4,3 triệu xe bán ra vào năm 2024, là một thị trường mục tiêu khác. Các hãng sản xuất ô tô Trung Quốc, đáng chú ý là BYD, đã công khai nhắm đến sự tăng trưởng này. Trước đây, BYD từng công bố mục tiêu chiếm lĩnh tới 40% thị trường ô tô Ấn Độ vào năm 2030.

Ngoài chuỗi cung ứng, những “gã khổng lồ” công nghệ Trung Quốc cũng đã đầu tư hàng tỉ USD vào hệ sinh thái khởi nghiệp của Ấn Độ. Các tập đoàn như Alibaba và Tencent đã tích cực tài trợ cho các công ty khởi nghiệp như Paytm, Zomato, qua đó “đặt cược” vào nền kinh tế kỹ thuật số đang bùng nổ và nhu cầu của người tiêu dùng Ấn Độ.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) gặp Thủ tướng Ấn Độ Modi hôm 19-8. Ảnh: EPA

Những dấu hiệu “tan băng”

Những bước đi nhằm cải thiện quan hệ Ấn - Trung đã được đẩy mạnh trong năm qua, với các chuyến thăm ngoại giao cấp cao của quan chức hai nước.

Hồi tháng trước, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar đã đến thăm Bắc Kinh, trong chuyến đi đầu tiên của ông tới Trung Quốc kể từ năm 2020. Đầu tuần này, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Modi và người đồng cấp Jaishankar tại New Delhi. Sự kiện này đánh dấu chuyến công du Ấn Độ đầu tiên của ông Vương Nghị sau 3 năm.

Bắc Kinh đã nới lỏng các hạn chế xuất khẩu phân urê sang Ấn Độ, trong khi New Delhi khôi phục việc cấp thị thực du lịch cho công dân Trung Quốc. Các hãng hàng không tại Ấn Độ cũng đã được yêu cầu sẵn sàng nối lại các chuyến bay thẳng giữa hai nước, vốn bị đình chỉ từ năm 2020. 

Quan hệ ấm dần lên giữa Ấn Độ và Trung Quốc được thôi thúc bởi sự thay đổi lập trường của Washington đối với New Delhi. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp thuế cao lên hàng nhập khẩu từ Ấn Độ vì nước này mua dầu của Nga. Những động thái này đã đặt hai quốc gia đông dân nhất thế giới vào thế khó, nên phải đẩy mạnh nỗ lực hàn gắn quan hệ song phương.

HẠNH NGUYÊN (Tổng hợp)