Thầy, trò lớp học nơi đảo xa.

Nhìn trên bản đồ, đảo Hòn Chuối (thuộc thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau) chỉ là cái chấm nhỏ mờ mờ. Thực tế nhìn từ xa, Hòn Chuối như cái bát úp giữa biển khơi. Trên đảo nhỏ chỉ rộng khoảng chục ki-lô-mét vuông này, ngoài lính biên phòng, trạm ra-đa của Hải quân Việt Nam, còn có 49 hộ dân với khoảng 200 nhân khẩu đang sinh sống giữa vùng biển Tây Nam Tổ quốc.

Từ tàu của Hải quân Vùng 5, chúng tôi được đưa vào đảo qua hai chặng di chuyển bằng tàu đánh cá và xuồng nhỏ của ngư dân. Sóng ầm ào nhồi con thuyền trồi lên hụp xuống, đập vào ghềnh đá, dân đất liền mới thấy đã sợ xanh mặt. Từ chân đảo lên Đồn Biên phòng 704, Trạm ra-đa 615 lại phải tiếp tục men theo con đường dốc mấy trăm mét, dựa vào vách đá dựng đứng; vài chục bước đã phải ngồi bệt ra thở, cả bằng mũi, bằng miệng, ù ù lỗ tai, lồng lên đến tận óc. Nhưng leo vừa hết con đường, ngay chỗ khoảng mặt bằng trên đỉnh con dốc ấy, từ một mái nhà đơn sơ nép dưới bóng cây xoài cổ thụ, lại nghe vang lên tiếng trẻ thơ ê, a đọc bài xen lẫn tiếng hót líu lo, ríu rít của đám chim rừng, xóa tan hết nỗi mệt nhọc của người dân đất liền ra thăm đảo.

Khi chúng tôi bước vào lớp học, những đôi mắt tròn xoe nhìn khách lạ, nhưng cũng thật nhanh, những đôi môi xinh xắn đồng thanh “chào các chú”, âm thanh trong trẻo, hồn nhiên, dễ thương quá đỗi. Như đàn bướm trắng, tất cả các em học sinh ấy đều mặc đồng phục, tuy cũ nhưng khá tươm tất. Thầy giáo áo xanh - Binh nhì Hồ Trung Kiên, Đồn Biên phòng 704, cho biết lớp học có 11 em, gồm cả lớp 1, lớp 2 và lớp 3; những em học hết lớp 5 trước đây đã chuyển vào đất liền học tiếp hoặc theo cha mẹ đi đánh cá. Tất cả dụng cụ học tập từ cặp, sách, vở, viết, bảng con, kể cả quần áo, đều do bộ đội Đồn Biên phòng mua tặng. Vậy mà, mùa đánh bắt gần thì lớp học đông; hết mùa cá, cha mẹ các em chuyển đi làm ăn xa, lớp học thưa dần. Do đó, để duy trì sĩ số, ổn định lớp học, thầy giáo ở đây vừa kiêm luôn nhiệm vụ vận động quần chúng, bảo vệ, đưa đón học sinh. Thầy giáo Kiên chỉ mấy con đường dốc đứng xung quanh lớp học kể: Nhiều bữa cha mẹ các em không đến đón kịp thì mình phải đưa đến tận nhà; đưa em này xuống mé bãi, lại quay lên đưa em khác sang phía bên kia đảo; có em nào vắng phải đến tận nhà tìm hiểu, động viên các em đi học lại; buổi tối đi từng nhà hỏi han công ăn việc làm, phối hợp phụ huynh kèm cặp, hướng dẫn thêm... Tức là thực hiện tất cả những gì mà nhiệm vụ người lính phải làm đối với nhân dân. Trong khi đó, người dân cũng tin tưởng giao phó hết con em của mình cho cán bộ chiến sĩ biên phòng, bộ đội hải quân trên đảo. Nghe đến đây, nhớ tới con đường dốc đứng vừa lên buổi sáng, chúng tôi ai cũng lè lưỡi, lắc đầu và bỗng thấy cay cay nơi khóe mắt. Chỉ có tấm lòng của người lính Cụ Hồ mới làm nên những chuyện như cổ tích ấy được.

Đổi lại, học sinh trên đảo rất ngoan, thông minh, chịu khó, nghe lời và rất thương thầy giáo. Mới quen chốc lát mà các em đã rất hồn nhiên, ríu rít bao quanh lấy chúng tôi. Em Lan, học sinh lớp 2, líu lo kể: “Con thương thầy giáo lắm. Con thương thầy Định nữa. Nhờ thầy con biết chữ”. Thầy Kiên nói: “Thầy Định là thầy dạy đợt trước. Lúc em mới về thay, cả lớp không chịu học, khóc đòi thầy cũ như đòi mẹ vậy đó. Giờ thì quen rồi, đi vắng một bữa, thầy trò đều nhớ nhau lắm”. Nhiều em từ lớp học tình thương này có điều kiện vào đất liền học tiếp, sau một thời gian cố gắng cũng chẳng thua ai. Điển hình như mấy đứa con của anh Nguyễn Hữu Phước, quê gốc Long Mỹ, Hậu Giang, ra đảo này làm ăn từ những năm chín mươi. Các con anh từng qua lớp này, sau đó về quê học tiếp, nay hai người là cử nhân kinh tế, đứa thứ ba đang học năm thứ hai, Trường Đại học Cần Thơ.

Anh Lê Văn Phương (Tư Phương), Tổ trưởng Tổ an ninh Hòn Chuối, bộc bạch: Dân đảo chúng tôi đa số là người trẻ ra đây lập nghiệp, cả đời bám đảo, bám biển; chỉ mong sao tụi nhỏ lớn lên học hành tử tế; chí ít cũng hiểu biết, thương biển, thương dân chài, nắm bắt được kỹ thuật để nối nghiệp, làm ăn khá giả hơn chúng tôi. Mong ước đơn sơ, chính đáng ấy sẽ khó khăn vô cùng nếu không có tấm lòng của những người lính đảo. Dù chưa một ngày học qua phương pháp sư phạm, nhưng bằng nhiệt huyết của mình, họ đã làm được cái việc mà những cô giáo, thầy giáo thực thụ đã làm là trang bị những kiến thức vỡ lòng, ban đầu trong cái biển tri thức mênh mông, vô tận cho con em của những người dân trên đảo. Song, về lâu dài, cần có chính sách hỗ trợ để các em tiếp tục bước xa hơn. Và chính những người trẻ, có đầy đủ kiến thức trong tương lai ấy sẽ là trụ cột vững chắc, góp phần gìn giữ, bảo đảm chủ quyền vùng viển, vùng trời Tây Nam Tổ quốc.

Bài, ảnh: NGUYỄN SAN