Trong khi Mỹ đang cân nhắc thêm biện pháp hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc đối với loạt công nghệ quan trọng, động thái gần đây của Đài Loan đưa các “gã khổng lồ” công nghệ đại lục vào danh sách đen có thể làm căng thẳng hơn nữa cuộc chiến cạnh tranh chất bán dẫn.

TSMC cung cấp “bộ não” đằng sau mọi thứ từ điện thoại thông minh đến trung tâm dữ liệu. Ảnh: Reuters

Theo Nhật báo Phố Wall, Mỹ hiện xem xét một số hạn chế bổ sung đối với Trung Quốc, bao gồm thu hồi giấy miễn trừ cho phép các nhà sản xuất chip toàn cầu tiếp cận công nghệ Mỹ khi hoạt động tại Trung Quốc. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã yêu cầu những nhà cung cấp phần mềm dùng để thiết kế bộ xử lý cao cấp cũng như sản phẩm đơn giản ngừng bán dịch vụ cho các tập đoàn đại lục.

Phối hợp với chiến dịch dài hạn của Mỹ nhằm hạn chế tiến trình công nghệ Trung Quốc, Đài Loan giữa tháng 6 đã bổ sung 601 thực thể nước ngoài vào danh sách kiểm soát xuất khẩu những sản phẩm công nghệ chiến lược. Trong số này bao gồm tập đoàn Huawei và SMIC, 2 mắt xích chủ chốt trong tham vọng phát triển chip và trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc. Theo quy định hiện hành, các công ty Đài Loan phải xin giấy phép trước khi xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao cho bất kỳ thực thể nào trong danh sách cập nhật.

Việc Đài Bắc thay đổi chiến lược diễn ra ở thời điểm áp lực quân sự từ Trung Quốc ngày càng gia tăng. Bắc Kinh đồng thời thắt chặt kiểm soát quyền lực nhà nước trong lĩnh vực công nghệ. Động thái này đánh dấu sự thay đổi lớn so với cách tiếp cận thận trọng về mặt chiến lược và nhu cầu kinh tế của Đài Loan trong nhiều năm qua.

Hiện danh sách mới của Đài Loan không lập tức khiến các doanh nghiệp đại lục bị gián đoạn, nhưng động thái này có thể gây ra hệ quả lâu dài. Thông qua nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới TSMC, có thể nói Đài Loan giữ vai trò trung tâm trong chuỗi cung ứng chip khi sản xuất hơn 90% chip tiên tiến nhất thế giới. Do đó, vùng lãnh thổ này không như Mỹ cần thuyết phục những nước khác phải tuân thủ khi họ có quyền kiểm soát trực tiếp đối với các công ty cung cấp nguồn chip đầu vào cho Trung Quốc. Trường hợp Đài Loan tiếp tục điều chỉnh chính sách kiểm soát xuất khẩu theo các mục tiêu của Mỹ, tương lai nhiều  công ty phương Tây có thể cũng phải điều hướng trong môi trường mà quan hệ thương mại trở thành đối tượng của tính toán chính trị.

Phản ứng trước động thái trên của Đài Bắc, người phát ngôn Văn phòng các vấn đề Đài Loan Chu Phong Liên tuyên bố Trung Quốc sẽ có biện pháp mạnh để bảo vệ trật tự hoạt động trao đổi kinh tế và thương mại bình thường giữa hai bờ eo biển. Theo đánh giá của Bloomberg, lời lẽ này cho thấy căng thẳng trong cuộc chiến chip đã trở thành yếu tố quyết định của “tam giác chiến lược” Mỹ - Trung - Đài. Nó đồng thời nhấn mạnh sự chuyển đổi rộng lớn hơn của hệ sinh thái công nghệ toàn cầu theo các đường lối địa chính trị.

Tạp chí Financial Times đánh giá trình độ công nghệ hiện nay đủ để giúp Trung Quốc duy trì khả năng cạnh tranh bất chấp các lệnh trừng phạt. Vấn đề là tiến trình đó mong manh hơn nhiều so với vẻ bề ngoài. Đơn cử như dòng máy tính MateBook Fold mới nhất của Huawei chạy trên chip sản xuất bằng công nghệ 7 nanomet của SMIC. Đây từng là cột mốc quan trọng đối với ngành sản xuất chip trong nước của Trung Quốc, nhưng chip này hiện đã chậm hơn 3 thế hệ so với quy trình TSMC dự kiến bắt đầu sản xuất hàng loạt vào cuối năm nay.

Khoảng cách được dự báo ngày càng rộng và nhiều khả năng không thể thu hẹp nếu việc tiếp cận cơ sở hạ tầng chip và đầu vào quan trọng từ Đài Loan tiếp tục bị hạn chế. Nó không chỉ về rào cản kỹ thuật, mà còn là hệ sinh thái sản xuất chip rộng lớn không thể sao chép đã được Đài Loan xây dựng trong hơn 4 thập niên.

MAI QUYÊN