Các nhà khoa học quốc tế vừa thiết lập bản đồ gien của hai giống heo khác nhau, qua đó tiết lộ heo không chỉ là nguồn cung cấp thực phẩm thiết yếu mà còn đóng vai trò hữu ích trong cuộc chiến chống lại bệnh tật ở người.

Ảnh: Photos.com

Các nhà nghiên cứu cho rằng bởi vì heo có nhiều căn bệnh di truyền phức tạp giống như ở người nên loài vật 4 chân này được xem là hình mẫu lý tưởng để nghiên cứu về mặt sinh học của bệnh ở người.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí khoa học danh tiếng Nature của Anh phát hiện giữa heo này và người giống nhau ở hơn 100 kiểu đột biến ADN có liên quan đến các căn bệnh như béo phì, tiểu đường, chứng khó đọc, hội chứng liệt rung (Parkinson) và suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi (Alzheimer). "Về tổng thể, chúng tôi phát hiện 112 vị trí mà prôtêin của heo có cấu trúc axít amin tương tự như ở người", nhóm nghiên cứu cho biết.

Được biết, đối tượng được lập bản đồ gien là một con heo tên gọi TJ Tabasco thuộc giống Duroc có nguồn gốc từ Mỹ. Đây là giống heo chuyên dùng trong thí nghiệm y học bởi nó có cấu trúc giải phẫu gần gũi với con người. "Chúng ta có cơ hội nghiên cứu (trên heo) cách thức các gien tương tác với những gien khác để gây ra bệnh béo phì, tiểu đường hoặc những bệnh khác" - Denis Milan, trưởng bộ phận di truyền học động vật tại Viện Nghiên cứu Nông nghiệp quốc gia của Pháp, nói. Theo Alan Archibald, đồng tác giả đến từ Đại học Edinburgh (Anh), trong tương lai loài heo có thể trở thành hình mẫu để nghiên cứu, chẳng hạn như thử thuốc và thí nghiệm lâm sàng, giúp ích cho công tác dự báo một số tác động ở người.

Học giả Archibald cho rằng việc thông hiểu hệ gien của heo để ứng dụng trong nghiên cứu y học có thể sẽ mất nhiều thời gian, nhưng trước mắt, công trình nghiên cứu mới mang lại nhiều lợi ích cho ngành nông nghiệp. Theo đó, các chuyên gia có thể sử dụng bản đồ gien vừa hoàn tất như một công cụ tham khảo trong quá trình nhân giống chọn lọc nhằm tăng khả năng kháng bệnh ở vật nuôi. Họ cũng có thể dùng bản đồ để nâng cao sản lượng thịt bằng cách tạo ra giống heo "siêu chất lượng", với đặc tính tăng trưởng nhanh, tuổi thọ cao, đẻ sai và cho nhiều thịt nhưng tiêu thụ thức ăn ít.

Trong một nghiên cứu khác, các nhà khoa học Trung Quốc và Đan Mạch đã phối hợp giải mã toàn bộ hệ gien của heo Wuzhishan, một giống heo nhỏ ở Trung Quốc, cũng nhằm phục vụ cho nghiên cứu y khoa. Lý do họ chọn giống heo này là vì kích thước của nó nhỏ gọn dễ kiểm soát, hơn nữa, việc nó chỉ giao phối với các giống có họ hàng gần gũi giúp tạo ra những cá thể có hệ gien rất giống nhau, cho phép họ dễ dàng mô phỏng trong các phân tích khoa học. Các chuyên gia thuộc Viện nghiên cứu động vật Bắc Kinh (IAS) và Học viện Khoa học Nông nghiệp Trung Quốc (CAAS) cho biết sự tương đồng về đặc điểm sinh học giữa người và heo giống nhau tới 84%, là nền tảng để nghiên cứu bệnh học ở heo phục vụ cho con người.

Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí khoa học trực tuyến GigaScience của Anh, nhóm chuyên gia đã lập được một chuỗi gien chất lượng cao, sau đó dùng nó để đánh giá các yếu tố về cấu trúc di truyền và chức năng cũng như điều nghiên những đặc tính giúp ích cho các nghiên cứu y học. Tuy nhiên, họ cũng phát hiện mặc dù có sự giống nhau giữa các gien được cho có liên quan đến bệnh động mạch vành và các gien "thân thiện với thuốc" (tức những gien giúp phát huy tác dụng của thuốc chữa bệnh được đưa vào cơ thể), nhưng các phân tích chi tiết hơn cho thấy giữa hai thực thể còn có nhiều điểm khác biệt quan trọng cần được nghiên cứu kỹ hơn. Chẳng hạn, các nhà khoa học tìm thấy sự hiện diện của các vi-rút có sẵn trong hệ gien, ở cả heo và người. Đây là điều khiến giới nghiên cứu lo lắng, khi mà những con heo được xem là nguồn ghép tạng có thể lây truyền những vi-rút này sang người khi thực hiện các ca dị ghép (ghép tạng động vật cho người).

Nhìn chung, kết quả hai công trình nghiên cứu nói trên được xem là một bước đột phá quan trọng, là tiền đề trong các phân tích y sinh học ở loài heo hướng tới mục tiêu sau cùng là chữa bệnh người.

VI VI
(Theo Los Angeles Times, Medical daily, Health 24)