Đừng ngạc nhiên nếu biết rằng bác sĩ mổ cho bạn đang làm việc ở … phòng kế bên. Với sự phát triển của công nghệ y học hiện đại, ngày càng nhiều bác sĩ phẫu thuật “nhờ” đến sự hỗ trợ của robot trong công tác điều trị và phẫu thuật.

“Sự trợ giúp của robot thật tuyệt vời” – Giáo sư Brian Davies thuộc Đại học Hoàng gia Luân Đôn (Anh), người đầu tiên trên thế giới dùng robot để phẫu thuật cho bệnh nhân, thổ lộ. Theo ông, phẫu thuật bằng robot có lợi thế là chính xác và ít xâm lấn hơn so với việc phẫu thuật bằng đôi tay con người.

Tất nhiên, bác sĩ vẫn là người tiến hành ca mổ. Song, họ sẽ dùng robot để thâm nhập cơ thể bệnh nhân, hoặc dùng cần điều khiển để biến robot thành cánh tay phụ của mình. “Robot y tế là những thiết bị được hỗ trợ bằng máy tính và luôn nằm dưới sự điều khiển của bác sĩ” – Tiến sĩ Patrick Finlay, đồng sáng lập công ty robot MediMaton, giải thích.

Được biết, robot y tế hiện vẫn đang được sử dụng tại một số ít bệnh viện do còn đợi nhiều cuộc thử nghiệm về mức độ chính xác và hiệu quả của nó. Tuy nhiên, giới y học tin rằng những robot này sẽ sớm thay đổi cách điều trị hàng loạt căn bệnh trên thế giới. Sau đây là một số căn bệnh mà robot có thể “tham gia” điều trị và phẫu thuật:

Đau khớp hông và gối

Robot Sculptor đang được sử dụng trong việc thay khớp hông và gối, với độ chính xác được khẳng định là rất cao. Đầu tiên, máy chụp CT sẽ quét khắp cơ thể bệnh nhân để đo kích cỡ khớp cần thay thế. Sau đó, bác sĩ sẽ nhập dữ liệu từ máy quét vào một robot đã được lập trình sẵn, cho phép nó tiến hành phẫu thuật ở vị trí chính xác nhất.

“Phương pháp này thật tuyệt vời vì chúng ta có thể đo đạc một chi trên cơ thể chính xác hơn, nhờ đó có được quá trình thay khớp với kết quả mỹ mãn nhất” – Giáo sư Justin Cobb, “cha đẻ” của Sculptor, tự hào cho biết. Nghiên cứu đã chứng minh rằng với sự hỗ trợ của Sculptor, 100% ca thay khớp đã định vị đúng chỗ, đồng thời vết rạch trên cơ thể bệnh nhân cũng nhỏ hơn.

Tim đập bất thường

Tim đập bất thường là tình trạng một số tế bào trong quả tim phát tín hiệu điện sai, khiến tim đập nhanh hơn so với mức bình thường. Trước đây, căn bệnh này được điều trị bằng cách đưa một ống dài vào trong động mạch chủ để dùng tần số âm thanh đốt cháy các tế bào phát tín hiệu sai. Tuy nhiên, hạn chế của giải pháp này là chỉ cần một cái rung nhẹ cũng khiến chiếc ống nhắm sai mục tiêu, khiến các tế bào khỏe mạnh bị “đốt nhầm”. Hậu quả là bác sĩ phải làm lại và bệnh nhân phải dùng đến máy điều hòa nhịp tim.

 

Hệ thống Amigo Remote Catheter Manipulation System là một cánh tay robot dài gần 1 mét và được bảo đảm không rung. “Robot này bắt chước tất cả các động tác của tôi, nhưng không hề rung. Vì thế, độ an toàn được nâng cao hơn” – Tiến sĩ tim mạch Andre Ng tại bệnh viện Glenfield (Anh) cho biết. Ông có thể ngồi cách bệnh nhân cần phẫu thuật 2 mét và điều khiển robot trên màn hình. Tiến sĩ Ng cho biết một ngày không xa, bác sĩ thậm chí có thể điều khiển robot phẫu thuật khi đang ở nước ngoài.

Các bệnh về tuyến tiền liệt

Robot da Vinci - được sử dụng trong điều trị ung thư và một số bệnh khác về tuyến tiền liệt – gồm có một kính hiển vi nhỏ để đặt vào trong cơ thể bệnh nhân. Chiếc kính hiển vi này chụp hình từ 2 điểm khác nhau, sau đó chuyển về cho bác sĩ những hình ảnh 3 chiều trên màn ảnh rộng trong lúc ông phẫu thuật. Dưới sự điều khiển của bác sĩ, 4 cánh tay của robot da Vinci sẽ rạch những vết rạch nhỏ để loại bỏ tuyến tiền liệt hoặc những phần bị ung thư ra khỏi cơ thể người bệnh.

Với sự trợ giúp của robot da Vinci, các ca phẫu thuật thành công hơn, bệnh nhân ít chảy máu và cũng mau hồi phục hơn so với các ca phẫu thuật bởi con người. Bệnh động kinh

Robot Active đang được sử dụng tại một số bệnh viện của Anh cho thấy đang mang lại hy vọng cho người bị một số bệnh về thần kinh như động kinh, Parkinson (hội chứng liệt rung) hoặc người có khối u não.

Với robot Active, bác sĩ chỉ cần dùng một ống có đường kính 3 mm để đặc điện cực vào trong não bệnh nhân thay vì ống có đường kính 10-15 mm như trước đây. Theo các bác sĩ, trước đây khi phát hiện khối u hay các mục tiêu cần loại bỏ nằm quá gần những cấu trúc quan trọng trong não, bác sĩ thường không dám phẫu thuật do sợ ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Tuy nhiên, với robot Active, bác sĩ có thể thực hiện những ca phẫu thuật như thế bởi cánh tay của robot này nhỏ hơn rất nhiều so với cánh tay của con người.

Bụng

Để quan sát bên trong vùng bụng của bệnh nhân, các bác sĩ phẫu thuật thường nhờ một người khác giữ chiếc ống dài có gắn camera. Tuy nhiên, việc giữ chiếc ống trong thời gian dài sẽ khiến tay người bị mỏi, run và chụp những bức ảnh không rõ nét. Robot Freehand sẽ thay con người đảm nhận công việc này. Ưu thế của Freehand là nó được điều khiển bằng tia hồng ngoại thông qua một bộ cảm biến được đeo trên đầu bác sĩ. Chỉ cần cái lắc đầu nhẹ của bác sĩ là có thể điều khiển robot quay sang trái, phải, lên, xuống hoặc thậm chí là phóng to hay thu nhỏ hình ảnh. Với Freehand, bác sĩ tiết kiệm được thời gian phẫu thuật, đồng thời những phản ứng phụ từ cuộc phẫu thuật cũng được giảm đi đáng kể.

Và những robot y tế sắp xuất hiện trên thị trường...

Đại học Hoàng gia Luân Đôn đang nghiên cứu iSnake – một robot có thể trườn khắp cơ thể bệnh nhân do có các khớp uốn và cơ chế cảm ứng. Đại học này cũng đang nghiên cứu Sting – robot dùng trong phẫu thuật não, có khả năng đưa một cây kim đi qua những chỗ cong để chạm đến khối u mà không gây tổn thương cho các mô xung quanh.

Trong khi đó, các nhà khoa học Ý và Đức đang thử nghiệm những robot tí hon, có khả năng bò vào các động mạch trong cơ thể để khơi thông động mạch. Ngoài ra, các nhà khoa học Đức cũng đang thử nghiệm trên động vật một robot có kích cỡ như hạt mè và được điều khiển bằng nam châm để hỗ trợ cho công tác điều trị bệnh tiểu đường.

BẢO NGỌC (Theo Daily Mail)