Nhằm mở rộng ảnh hưởng, tổ chức tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS) đã nỗ lực chiêu mộ sinh viên tại các trường đại học trên khắp Afghanistan, làm gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự bành trướng của IS giữa lúc Mỹ và Taliban có thể đạt được thỏa thuận hòa bình.

Cơ quan An ninh Quốc gia Afghanistan (NDS) dẫn lời khai của một trong 4 kẻ tình nghi bị bắt giữ trong vụ tấn công hồi tháng 9 năm ngoái nhằm vào câu lạc bộ đấu vật Maiwand tại thủ đô Kabul, khiến 20 người thiệt mạng và 70 người khác bị thương, cho biết IS đã chiêu mộ rất nhiều sinh viên từ Đại học Kabul và gửi họ đến thành trì ở tỉnh Nangarhar thuộc miền Đông để huấn luyện.

Lời khai trên là đáng tin khi mà các nghi phạm trong vụ tấn công không đến từ các vùng nông thôn của Afghanistan mà họ là giảng viên và sinh viên Đại học Kabul, trong đó gồm Mubasher Muslimyar, giảng viên luật Hồi giáo, hai học viên sau đại học và một người thân của Muslimyar. Trước đó, NDS đã bắt giữ Zaher Dai và Maroust Rasikh, hai giảng viên luật Hồi giáo tại Đại học Kabul, đảm trách việc chiêu mộ sinh viên cho IS.

Ahmad Tariq, một trong 2 sinh viên bị bắt giữ thú nhận với các nhà điều tra rằng Muslimyar lúc đầu cố gắng hướng các sinh viên theo phong trào Salafi, một nhánh chính thống của dòng Hồi giáo Sunni, trước khi khuyến khích họ gia nhập nhóm IS tỉnh Khorasan (ISKP). Đây là một nhánh của IS hoạt động ở Afghanistan, hiện kiểm soát vùng lãnh thổ rộng lớn ở phía Đông, Đông Bắc và đang ra sức mở rộng ảnh hưởng. Còn một cựu sinh viên giấu tên theo học chuyên ngành công nghệ thông tin và truyền thông tại Đại học Kabul tiết lộ, Muslimyar đã khuyến khích sinh viên “tham gia thánh chiến chống lại chính quyền vô đạo”. “Ông ấy thường đưa ra các cuộc tranh luận chống lại chính quyền ngay trên lớp” – người này nhớ lại.

Sinh viên Đại học Kabul – đối tượng được IS “để mắt” đến. Ảnh: Reuters

Vụ việc làm dấy lên lo ngại về tình trạng cực đoan của giới trẻ tại các trường đại học Afghanistan. Mối lo càng gia tăng khi nghiên cứu về sự cực đoan tôn giáo trong hệ thống giáo dục đại học Afghanistan do chuyên gia Ramin Kamangar tại Kabul phối hợp với Viện nghiên cứu chiến lược Afghanistan thực hiện cho thấy, một nửa trong số 373 sinh viên được khảo sát tại 3 trường đại học lớn của Afghanistan, gồm Đại học Kabul, Đại học Herat và Đại học Nangarhar, xem IS là một hệ thống chính trị. Trong khi đó, khoảng 20% số sinh viên phản đối chủ nghĩa thế tục hoặc sống cạnh các nhóm tôn giáo khác. Đáng lo ngại là ¾ số sinh viên này ủng hộ tư tưởng phát triển đạo Hồi trên toàn cầu.

Giữa lúc các cuộc đàm phán hòa bình giữa Mỹ và Taliban có dấu hiệu khởi sắc, IS lợi dụng bối cảnh đó để chiêu mộ thanh niên Afghanistan tiến hành cuộc chiến mới ở nước này và trong khu vực. Chúng còn dọa sẽ  ngăn cản bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào tại Afghanistan. Ngoài ra, theo nhà nghiên cứu Antonio Guistozzi, tác giả cuốn sách mang tên “IS tại Khorasan”, ISKP còn có chiến lược thay thế Taliban, nhóm phiến quân Tehreek-e-Taliban Pakistan (TTP) và các nhóm nổi dậy khác ở Khorasan cũng như lập ra đế chế riêng như cách chúng từng làm ở Syria và Iraq. Ông Giustozzi dẫn lời một tay súng IS tuyên bố: “Nếu Taliban đạt được thỏa thuận hòa bình với chính quyền Kabul, có thể có rất nhiều tay súng Taliban sẽ đầu quân vào IS”. 

TRÍ VĂN (Theo The Diplomat, The National)