Điều tra: Thùy Trang - Phạm Trung

Tiểu thương bày hàng hóa gần kín lối đi, mắc điện chằng chịt, đốt nhang...là những nguy cơ tiềm ẩn cháy chợ. Bên cạnh đó, các con hẻm quá nhỏ nên xe chữa cháy không vào được cũng là nguyên nhân dẫn đến công tác PCCC gặp khó khăn.

Phập phồng nguy cơ cháy chợ  

Chợ Cái Răng (phường Lê Bình, quận Cái Răng) là một trong những chợ quận có quy mô tại khu trung tâm TP Cần Thơ, gồm 3 nhà lồng với trên 400 tiểu thương đang kinh doanh. Chợ được trang bị hệ thống PCCC đầy đủ và được kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ thường xuyên. Sát vách nhà lồng chợ còn có trên 300 tiểu thương kinh doanh do UBND phường Lê Bình quản lý. Nhiều tiểu thương bày hàng hóa lấn gần kín các lối đi, dù Ban Quản lý chợ đã nhắc nhở thường xuyên. Tình trạng buôn bán, bày hàng hóa lấn hết lối đi trên vỉa hè thuộc tuyến đường Lê Thái Tổ và Trần Hưng Đạo (tuyến đường trục chính vào chợ) cũng làm cản ngại việc chữa cháy nếu có xảy ra cháy nổ. Nhiều tiểu thương lại khá mơ hồ về nguy cơ cháy, nổ cũng như các biện pháp PCCC. Có tiểu thương vừa chất hàng hóa, vừa cho thuê phía trước, chiếm hết lối đi. Bà Nguyễn Thị Thúy Hằng, Trưởng Ban Quản lý chợ Cái Răng, cho biết: “Tại các khu vực thuộc diện quản lý, hằng ngày, chúng tôi đều cử nhân viên đến kiểm tra, nhắc nhở các tiểu thương thực hiện những quy định về PCCC, tuân thủ các quy định của Ban Quản lý chợ. Còn những khu vực bên ngoài, không thuộc thẩm quyền quản lý, chúng tôi chỉ nhắc nhở. Trong đó, có nhiều hộ buôn bán sống cạnh chợ, nếu lơ là để xảy ra cháy thì nguy cơ cháy lan và cháy lớn cao. Hiện Ban Quản lý chợ đã kiến nghị UBND phường Lê Bình sắp xếp các hộ tiểu thương trên hai tuyến đường nói trên, trả lại lối đi thông thoáng để phương tiện chữa cháy có thể tiếp cận được nếu có sự cố cháy, nổ xảy ra...”.

Cảnh sát PCCC số 2 và Ban Quản lý chợ Cái Răng kiểm tra, nhắc nhở tiểu thương sử dụng thiết bị điện an toàn, phòng ngừa cháy nổ. Ảnh: Thùy Trang

Tại chợ Bình Thủy (phường Bình Thủy, quận Bình Thủy), nhiều hộ tiểu thương bày hàng hóa chiếm phần lớn lối đi, có tiểu thương còn đặt bếp than vô tư chiên bánh, chả giò. Khi hỏi về chuyện ứng phó với “bà hỏa”, chủ hộ buôn bán này cho rằng: “Chuyện đó khó xảy ra. Chúng tôi đã nhóm bếp và chiên bán bao năm nay rồi, có gì đâu…”.  Tương tự, tại chợ Thới Lai (thị trấn Thới Lai, huyện Thới Lai), nhiều hộ tiểu thương vừa bày biện hàng hóa chiếm lối đi, sinh hoạt, vừa dùng bếp nấu nướng… Các lối chính vào chợ đều có diện tích khá rộng nên nhiều tiểu thương cơi nới kệ trưng bày, còn trên cao thì móc treo hàng hóa. Phía trên, dây điện được câu, nối chằng chịt.

Theo thống kê của Cảnh sát PCCC TP Cần Thơ, toàn thành phố hiện có 123 chợ, siêu thị, trung tâm thương mại. Trong đó có 107 chợ kiên cố và bán kiên cố, 9 siêu thị và 7 trung tâm thương mại. Trong số này có 46 cơ sở có nguy cơ cháy nổ cao. Trên địa bàn thành phố còn tồn tại nhiều loại chợ tạm, chợ tự phát. Các chợ ở xa trung tâm thành phố được xây dựng từ lâu, điều kiện về an toàn PCCC hầu như không được đảm bảo, như: không được thẩm định, phê duyệt thiết kế và nghiệm thu về PCCC; không trang bị đầy đủ các phương tiện, thiết bị về PCCC theo quy định…

Đại úy Lê Trọng Vũ, Đội trưởng Phòng Hướng dẫn, chỉ đạo về phòng cháy, Cảnh sát PCCC TP Cần Thơ, cho biết: “Trong quá trình hoạt động, người đứng đầu các chợ này (chủ yếu là Ban Quản lý chợ thuộc UBND các quận, huyện) không thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về PCCC, như: thực hiện các kiến nghị của cơ quan Cảnh sát PCCC, bảo dưỡng các phương tiện thiết bị PCCC theo quy định hay mua bảo hiểm cháy, nổ theo quy định. Song song đó, ý thức của một bộ phận tiểu thương kinh doanh tại các chợ này chưa cao. Những kiến thức pháp luật không được phổ biến và cập nhật thường xuyên dẫn đến tình trạng thực hiện các quy định của pháp luật tại các chợ không đầy đủ hoặc có nơi không thực hiện”.

Nỗi lo cháy trong hẻm nhỏ

Hiện nay, trên địa bàn thành phố có nhiều hẻm nhỏ hẹp, hoặc bị lấn chiếm đậu xe, mua bán, nên khi xảy ra  hỏa hoạn, xe chữa cháy không thể vào được. Theo tìm hiểu của chúng tôi, trên địa bàn 2 quận Ninh Kiều, Cái Răng có 517 hẻm (Ninh Kiều 456 hẻm) thì có đến 238 con hẻm có chiều rộng dưới 3,5m, xe chữa cháy không thể vào khi xảy ra cháy, nổ; 167 hẻm khi xảy ra hỏa hoạn, xe có téc nước và xe bơm chữa cháy vào được, số còn lại chỉ có xe bơm chữa cháy vào được. Nhắc đến nguy cơ cháy nổ trong hẻm, ông Trần Văn Hai, một người dân có nhà trong hẻm 158 đường Phan Đình Phùng, phường Tân An, quận Ninh Kiều, tỏ ra lo lắng: “Hẻm này nhỏ quá. Nếu lỡ có một nhà cháy chắc cháy lan, cháy lớn luôn, vì nhà nào nhà nấy sát vách, chung vách, mà xe chữa cháy thì không vào hẻm được…”.  

Hẻm 158 có lối đi chung chỉ đủ cho hai xe gắn máy lưu thông ngược chiều. Hẻm này từng có nhà bị cháy. Chủ nhân ngôi nhà bị cháy bật bếp nấu thức ăn rồi khóa cửa đi ra ngoài. Khi người dân xung quanh phát hiện cháy thì ngọn lửa đã bao trùm phần phía sau ngôi nhà. Lực lượng chữa cháy quận Ninh Kiều đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường nhưng công tác chữa cháy gặp nhiều khó khăn, mất nhiều thời gian, do ngôi nhà bị cháy nằm sâu trong hẻm, lực lượng khó tiếp cận đám cháy. Gần 60 chiến sĩ triển khai phương án đấu nối ống dẫn nước cùng các phương tiện chữa cháy tại chỗ mới dập tắt được đám cháy. “Lúc đó, gia đình tôi 4 người đang ngồi ăn sáng ở nhà sau. Cả nhà vội chạy ra trước khi nghe bà con xung quanh hô cháy. Lúc đó tôi sợ quá, cả nhà chỉ biết đứng lóng ngóng, vì nhà tôi cặp vách ngôi nhà đang nghi ngút khói và lửa”- bà Nguyễn Thị Hương, người dân trong hẻm nhớ lại.

Chiều 2-5, chúng tôi có mặt tại hẻm 41 đường Nguyễn Trãi (phường Thới Bình, quận Ninh Kiều). Hẻm 41 đang được nâng cấp nên gạch đá còn ngổn ngang. Nhiều nhà dân đã di dời cây cảnh, hàng rào nhưng hẻm vẫn chỉ rộng gần 1,5m, có đoạn chỉ khoảng 1m. Hẻm 41 nhỏ nên nhiều đoạn hai xe gắn máy không thể đi qua. Khoảng không phía trên cũng bị một số hộ cất mái lấn ra, dây điện mắc thành bó thả lòng thòng… Bà Nguyễn Thị Mười, người dân ở trong hẻm 41, cho biết: “Tôi rất vui khi hẻm được nâng cấp, nhưng vẫn lo vì trong hẻm không có trụ nước chữa cháy, xe chữa cháy không vào được. Để đề phòng hỏa hoạn, nhà tôi trang bị hai bình chữa cháy. Tôi cũng thường nhắc bà con trong hẻm cảnh giác, chú ý đề phòng hỏa hoạn...”.

Hẻm 41 đường Nguyễn Trãi nhỏ nên xe chữa cháy không thể vào được nếu xảy ra cháy. Ảnh: Phạm Trung

Theo lãnh đạo UBND phường Thới Bình, hẻm 41 dài hơn 200m. Hiện nay, hẻm đang được nâng cấp nhưng vẫn giữ nguyên hiện trạng. Bởi nhiều nhà dân ở sát đường, nếu lùi sâu vô thì coi như không còn nhà. Ngoài hẻm 41 thì phường Thới Bình còn 7 hẻm rộng chỉ từ 1-1,5m. Những hẻm này xe chữa cháy không thể vào được nên UBND phường chỉ đạo Ban Nhân dân các khu vực, Cảnh sát khu vực thường xuyên vận động người dân nâng cao ý thức PCCC, trang bị phương tiện chữa cháy…

Bên cạnh những hẻm quá nhỏ, xe chữa cháy không thể vào được,  cũng có những hẻm rộng nhưng lực lượng PCCC vẫn gặp khó khăn (nếu xảy ra cháy nổ) do người dân bày bán  thức ăn, hàng hóa chiếm dụng diện tích hẻm, cất mái che đưa ra ngoài, cơi nới nhà cửa không đúng quy định; một số quán xá chiếm dụng hẻm làm nơi đậu xe cho khách… Thượng tá Đặng Quốc Quang, Trưởng Phòng Cảnh sát PCCC số 1 cho biết: Những con hẻm rộng hơn 4m thì xe chữa cháy mới vào được khi bung hết các thiết bị. Nhưng gần  một nửa số hẻm có bề rộng ngắn, chiều cao bị người dân lấn chiếm… khiến các xe chữa cháy bó tay hoặc không phát huy được hết hiệu quả. Vì vậy, đơn vị phải trang bị xe chở máy bơm loại nhỏ có thể vào các con hẻm...

Bài 3: NỖI ÁM ẢNH MANG TÊN: CHÁY!