Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ (BVĐKTƯCT) triển khai TACE từ tháng 12-2015, đến nay đã điều trị 25 lượt bệnh nhân. Trong đó, có 2 lượt thực hiện TACE bằng kỹ thuật dùng hạt vi cầu DC Beads. Đây là bệnh viện (BV) duy nhất ở TP Cần Thơ triển khai kỹ thuật này...

* Từ nút hóa chất động mạch

Ông Trần Văn Hiền, 72 tuổi, ở xã Nhơn Nghĩa A, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang, bệnh nhân thực hiện TACE 2 lần ở BVĐKTƯCT, cho biết: "Tôi bị viêm gan B hơn 10 năm. Gần đây, tôi bị đau hạ sườn phải, ăn không tiêu nên đến BV khám bệnh và bác sĩ chẩn đoán bị ung thư gan. Các bác sĩ thực hiện TACE cho tôi, chỉ gây tê tại vùng bẹn, ghim kim nhỏ vào và sau đó luồn ống để bơm thuốc vào khối u. Lúc thực hiện và sau vài ngày, tôi hơi đau tức bờ sườn phải, tức ngực, sốt nhẹ, khó thở nhưng vài ngày sau là hết, tôi ăn được, ngủ được. Thực hiện lần đầu xong, sau 3 tháng, tôi đi tái khám, bác sĩ phát hiện có khối u mới nên tôi tiếp tục thực hiện TACE lần 2. Nhờ BVĐKTƯCT triển khai kỹ thuật này, tôi không cần đến TP Hồ Chí Minh, vừa tốn kém chi phí đi lại, vừa vất vả người nhà nuôi bệnh".

Theo bác sĩ chuyên khoa I Bùi Phi Hùng, Khoa Ngoại tổng hợp, BVĐKTƯCT, phương pháp TACE (Transarterial Chemo Embolization - nút hóa chất động mạch qua catheter), là phương pháp điều trị ung thư gan qua đường động mạch với nguyên lý cơ bản là đưa hóa chất diệt ung thư vào khối u, sau đó tắc mạch nguồn cấp máu từ động mạch tới khối u, để làm khối u bị hoại tử và khống chế sự phát triển. Để thực hiện phương pháp này, bác sĩ sẽ luồn một ống dẫn (Catheter) qua động mạch đùi bệnh nhân, dưới sự hướng dẫn của máy chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA); ống dẫn này luồn đến tận gan bệnh nhân, vào các nhánh động mạch nuôi dưỡng khối u và tiêm vào các hỗn hợp hóa chất chống ung thư, đồng thời làm tắc các mạch máu nuôi dưỡng khối u để tiêu diệt khối u. Ưu điểm phương pháp này chỉ cần gây tê, không có đường mổ; nồng độ thuốc, hóa chất tập trung trong khối u cao hơn nhiều so với dùng đường toàn thân dù lượng hóa chất ít hơn; kéo dài thời gian lưu giữ thuốc ở khối u. Thêm vào đó, do lượng thuốc được lưu giữ ở gan nên giảm độc tính hóa chất với toàn thân ngay cả khi dùng liều cao. Các trường hợp thực hiện TACE tại BVĐKTƯCT đều đạt hiệu quả, an toàn.

Kỹ thuật này do các bác sĩ ở BV Chợ Rẫy chuyển giao cho BVĐKTƯCT, với thuận lợi có phòng can thiệp nội mạch, nằm liên hoàn trong khu phẫu thuật. Hệ thống DSA đang vận hành thường quy cho kỹ thuật tim mạch can thiệp. BV còn có đầy đủ dụng cụ tiêu hao, thuốc và hóa chất cho kỹ thuật TACE. Các bác sĩ cho biết, TACE được chỉ định thực hiện đối với các trường hợp ung thư gan không còn khả năng phẫu thuật hay đốt u gan bằng sóng cao tần (RFA); các trường hợp ung thu gan vỡ; các chỉ số sinh học còn cho phép thực hiện... TACE có thể làm nhiều lần, nhiều khối u.

* Đến kỹ thuật dùng hạt vi cầu DC Beads

Tháng 6-2016, các bác sĩ Khoa Ngoại tổng hợp tiến thêm một bước trong điều trị ung thư gan bằng kỹ thuật TACE. Đó là thực hiện thành công kỹ thuật thuyên tắc mạch hóa chất sử dụng hạt vi cầu (chứa thuốc chống ung thư) vào khối u (gọi là DC Beads - TACE). Kỹ thuật này lần đầu tiên được thực hiện tại ĐBSCL để điều trị ung thư gan. Bác sĩ Bùi Phi Hùng cho biết thêm: "Việc sử dụng hạt vi cầu DC Beads sẽ giảm thiểu các triệu chứng sau nút mạch như: đau gan, sốt, nôn, buồn nôn… Ngoài ra, hạt vi cầu DC Beads giải phóng hóa chất diệt ung thư từ từ nên hiệu quả điều trị cao hơn, ít độc cho gan và toàn thân, giảm tỷ lệ cũng như kéo dài thời gian tái phát. Kỹ thuật này được các nước có nền y học tân tiến dần thay thế kỹ thuật nút mạch hóa chất truyền thống. Tuy nhiên, chi phí điều trị kỹ thuật này khá cao, khoảng 35 - 40 triệu đồng/lượt.

Sau thời gian thực hiện TACE, vừa qua, bác sĩ Bùi Phi Hùng và các cộng sự đã tổng kết quá trình điều trị. Bác sĩ Bùi Phi Hùng cho biết: "Qua thời gian thực hiện, phần lớn bệnh nhân có tiền sử viêm gan B và C, đa ổ chiếm 43%, kích thước u trung bình 6,5 cm. Qua điều trị, phần lớn bệnh nhân cải thiện triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng, không có bệnh nhân tử vong. Sau thực hiện, 71% bệnh nhân sốt nhẹ, 64% nôn và buồn nôn, 50% đau nhẹ bờ sườn phải, 21% tăng men gan > 2 lần, 7% tăng men gan > 3 lần. Tất cả triệu chứng của hội chứng sau thuyên tắc được điều trị ổn định bằng nội khoa, bệnh nhân xuất viện sau 3 -5 ngày. Sau 1 tuần, bệnh nhân tái khám (xét nghiệm men gan, AFP, Bilirunbin, Protein, Albumine, huyết đồ…) và tái khám sau 1 tháng, xét nghiệm như trên nếu AFP tăng, chụp lại CT Scan. BV thực hiện được TACE theo phương pháp truyền thống, DC-Beads TACE, các trường hợp ung thư gan vỡ. Nút mạch hóa chất điều trị ung thư gan TACE được bảo hiểm y tế thanh toán nên rất thuận lợi đối với bệnh nhân điều trị bằng kỹ thuật này.

Thực tế điều trị nút mạch bằng hóa chất TACE đem lại hiệu quả cao trong điều trị ung thư gan nguyên phát. Sắp tới, BVĐKTƯCT sẽ triển khai nút tĩnh mạch cửa phì đại phần gan đối diện, tạo điều kiện phẫu thuật cắt gan (PVE -Portal Vein Embolization). Cũng dựa trên nguyên tắc can thiệp nội mạch đối với một số trường hợp vỡ gan, lách, thận... do chấn thương, không cần phẫu thuật, ho ra máu, chảy máu do ung thư vòm họng... theo kỹ thuật (TAE- Transarterial Embolization).

Bài, ảnh: H.Hoa