Trong nhiều năm qua, Hàn Quốc đã phải vất vả chống lại cuộc khủng hoảng nhân khẩu học. Tỷ lệ sinh ở xứ kim chi nhiều lần xuống mức thấp kỷ lục và gần như giữ vị trí “quán quân” trong danh sách các quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc vào quý III/2020 chỉ là 0,84, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình 1,65 ở các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).

Một người đàn ông Hàn Quốc vui mừng khi con chào đời. Ảnh: NYT

Tuy nhiên, dữ liệu điều tra dân số năm 2020 do Bộ Nội vụ và An toàn Hàn Quốc công bố hôm 4-1 cho thấy tình hình thậm chí còn đáng báo động hơn. Theo đó, chỉ 275.815 ca sinh được ghi nhận tại nước này hồi năm ngoái, giảm 10,65% so với năm 2019, trong khi có tới 307.764 trường hợp tử vong, tăng 3,1%. Đây là lần đầu tiên Hàn Quốc có số ca tử vong vượt quá số ca sinh và cũng là lần đầu tiên dân số nước này suy giảm. Tính đến ngày 31-12-2020, dân số Hàn Quốc là 51.829.023 người, giảm 20.838 người so với cuối năm 2019. Dân số Hàn Quốc sẽ tiếp tục già đi nhanh chóng khi có tới 32,7% dân số trong độ tuổi từ 40-50 và gần 25% trên 60 tuổi. Nếu xu hướng này không đảo ngược, Chính phủ Hàn Quốc dự báo dân số nước này sẽ giảm xuống còn 39 triệu người vào năm 2067, với hơn 46% trên 64 tuổi.

Tuy báo cáo không đề cập tới nguyên nhân gây tử vong hoặc tác động của đại dịch COVID-19 đối với số liệu thống kê năm 2020 nhưng trong báo cáo hồi tháng 12 năm ngoái, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cảnh báo, tỷ lệ sinh suy giảm cùng tình trạng già hóa dân số có thể sẽ “tăng tốc” do tác động của COVID-19. Đại dịch khiến cho thanh niên ở độ tuổi từ 20-30 mất việc làm, giảm thu nhập, từ đó làm gián đoạn kế hoạch lập gia đình. Những lo toan về kinh tế khiến nhiều người trì hoãn việc có con. Mặt khác, người dân Hàn Quốc có xu hướng trì hoãn hay trốn tránh hôn nhân. Khảo sát của Viện Sức khỏe và các vấn đề xã hội Hàn Quốc hồi năm 2018 phát hiện, phần lớn người Hàn trong độ tuổi từ 20-44 độc thân. Trong số những người không chịu hẹn hò, 51% nam giới và 64% phụ nữ cho biết muốn dành thời gian tận hưởng cuộc sống, tập trung học hành hay theo đuổi sự nghiệp. Một số người nói rằng không có thời gian, tiền bạc hoặc cảm xúc để hẹn hò. Chưa hết, nhiều phụ nữ Hàn ngày càng phản đối việc tuân thủ các chuẩn mực xã hội, như nuôi dạy con cái và chăm sóc cha mẹ chồng.

Kỷ lục đáng buồn trên là tín hiệu xấu đối với công tác bổ sung lực lượng lao động và chăm sóc người cao tuổi ở Hàn Quốc, thậm chí có thể đe dọa nền kinh tế. Với lượng lao động trẻ ngày càng ít hơn, nhà tuyển dụng không thể lấp đầy các vị trí tuyển dụng, trong khi chính phủ không thể “cưu mang” lượng người về hưu ngày càng nhiều, dẫn đến tỷ lệ tự tử cao ở những người trên 65 tuổi.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ Hàn Quốc vừa công bố kế hoạch đối phó với tỷ lệ sinh thấp và xã hội già hóa lần thứ 4, có hiệu lực từ năm 2021 đến năm 2025. Cụ thể, bắt đầu từ năm 2022, mỗi ca sinh sẽ được thưởng 2 triệu won (tương đương 1.820USD); tiền trợ cấp trẻ sơ sinh dưới 12 tháng tuổi sẽ tăng từ mức 300.000 won (273USD)/tháng lên 500.000 won (455USD)/tháng vào năm 2025. Ngoài ra, các cặp vợ chồng sẽ được hưởng trợ cấp nghỉ việc chăm sóc con nhỏ tối đa 2.730USD/tháng trong vòng 3 tháng. Trước đó, chính phủ cắt giảm số giờ làm tối đa từ 68 tiếng/tuần năm 2018 xuống 52 tiếng/tuần vào năm ngoái. Song, giới phê bình cho rằng các biện pháp trên không giúp giải quyết được trở ngại về tài chính khi có con, bởi chi phí dành giáo dục cũng như nhà ở tại nước này tương đối cao.

TRÍ VĂN (Theo CNN, NYT)