Năm 2019, làng nhạc thế giới có sự trở lại của những tài năng trẻ: Ariana Grande, Shawn Mendes, Camila Cabello, BTS…, cũng như sự xuất hiện của nhiều gương mặt mới: Billie Eilish, Lil Nas X… Họ không chỉ gây nên những cơn sốt âm nhạc mà còn tạo ra hiện tượng toàn cầu với những dấu ấn lịch sử.

Sự lên ngôi của những người trẻ

Năm 2019, Billie Eilish (ảnh) nổi lên như một hiện tượng trong nền công nghiệp âm nhạc Mỹ. Album đầu tay mang tên “When We All Fall Asleep, Where Do We Go?” phát hành vào cuối tháng 3, có 13 ca khúc đã nhanh chóng chiếm vị trí quán quân trên bảng Billboard Hot 200. Thành tích này giúp cô gái sinh năm 2001 lập nhiều kỷ lục: Nghệ sĩ đầu tiên sinh ra vào thế kỷ 21 đạt được vị trí này, Nghệ sĩ trẻ nhất trong danh sách những người từng thống trị Billboard Hot 200. Một thành tích khác là trong số 13 ca khúc của album “When We All Fall Asleep, Where Do We Go?” có 12 ca khúc vào danh sách Billboard Hot 100. Ngoài ra, Billie Eilish còn sở hữu 2 ca khúc “Lovely” và “Ocean Eyes” không thuộc album “When We All Fall Asleep, Where Do We Go?”, nhưng vẫn ở bảng Billboard Hot 100. Như vậy, Billie Eilish sở hữu 14 ca khúc cùng thời điểm ở trên bảng Billboard Hot 100, chính thức đánh bại Cardi B (với 13 ca khúc) trở thành nữ nghệ sĩ có nhiều ca khúc trên bảng Billboard Hot 100 cùng lúc. Đây là điều hiếm hoi ở ca sĩ mới lần đầu ra mắt như Billie Eilish.

Sau Billie Eilish, làng nhạc quốc tế lại tiếp tục đón chào một ngôi sao mới mang tên Lil Nas X. Với ca khúc “Old Town Road”, Lil Nas X đã tạo nên cơn sốt mới. Thành tích mới nhất mà “Old Town Road” làm được chính là ca khúc đã trụ vững vị trí quán quân đến tuần lễ thứ 17 (hơn 4 tháng) liên tiếp trên bảng Billboard Hot 100, để trở thành ca khúc đứng đầu bảng Billboard Hot 100 lâu nhất trong lịch sử. Điều này có nghĩa là Lil Nas X đã phá vỡ kỷ lục ngự trị suốt 24 năm qua của danh ca Mariah Carey với ca khúc “One Sweet Day” (16 tuần). “Old Town Road” đang có 1 tỉ lượt xem tải trực tuyến trên nền Spotify và vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Thành tích đáng nể này được lập bởi chàng trai chỉ mới 20 tuổi.

Tạp chí Time cũng vừa mới công bố danh sách 25 người có sức ảnh hưởng mạnh mẽ trên Internet thì những gương mặt 9X của làng nhạc: Ariana Grande, Cardi B, BTS, Lil Nas X lần lượt xuất hiện, bên cạnh các chính trị gia, nhà hoạt động xã hội, nhà báo kỳ cựu. Ariana Grande, Cardi B, BTS đều là những gương mặt trẻ nổi bật trong nền công nghiệp âm nhạc khoảng 2 năm nay. Ariana Grande đã có đến 4 album đứng đầu Billboard 200, lập nhiều kỷ lục về trực tuyến với hàng loạt ca khúc, như: “Tears Left to Cry”, “God Is a Woman”, “Thank u, Next”, “7 rings”. Trong khi đó, nữ rapper Cardi B lại liên tục lập những thành tích đáng kinh ngạc khi đánh bại nhiều đàn chị Lady Gaga, Taylor Swift…để giành chiến thắng ở các giải thưởng danh giá như: Grammy, Billboard Music Awards. Đại diện đến từ châu Á BTS cũng đã tạo nhiều cú đột phá ở các bảng âm nhạc quốc tế.

Ngành công nghiệp âm nhạc quốc tế đang được làm mới bởi sức trẻ và điều này ảnh hưởng rất lớn đến diện mạo nền âm nhạc trong vài năm tới.

Những vấn đề thách thức

Sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đã tạo bước đệm cho nhiều nghệ sĩ trẻ được biết đến và nổi tiếng. Nhưng vấn đề đặt ra là họ thực sự là tài năng hay chỉ là hiện tượng. Theo báo cáo của Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Mỹ, năm 2017, các công ty thu âm lớn ký hợp đồng với 658 nghệ sĩ, cao hơn 12% so với năm 2014. Năm 2019, ước tính các công ty thu âm lớn là Universal, Sony và Warner đang ký hợp đồng với trung bình 2 nghệ sĩ mới mỗi ngày. Sự gia tăng này là điều phấn khởi hay đáng lo ngại? Jody Gerson - Chủ tịch kiêm CEO của Universal Music Publishing Group, cho rằng “Khác biệt lớn hiện nay là phải liên tục cung ứng cho bên phân phối và các nền tảng phát trực tuyến. Nhưng có rất ít bài hát thật sự xuất sắc. Các nghệ sĩ và hãng ghi âm ký kết cùng nhau là để đảm bảo chất lượng sản phẩm âm nhạc”.

Trên thực tế, các dịch vụ phát trực tuyến như Spotify, Apple Music, Amazon, Tidal… mới là đơn vị hưởng lợi nhiều nhất. Các đơn vị này có được các bài hát mới mỗi tuần và sử dụng chúng để tiếp thị cho các thuê bao. Trong khi đó, các hãng ghi âm và các nghệ sĩ mới sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn. Làm sao để một nghệ sĩ mới được chú ý và mang về lợi nhuận nhiều nhất? Đó không chỉ là tài năng, cơ hội của mỗi nghệ sĩ mới mà còn là bài toán đau đầu của các hãng ghi âm. Với việc trung bình có 2 nghệ sĩ mới mỗi ngày, tương đương mỗi tháng có 50-60 nghệ sĩ mới thì liệu hãng ghi âm có thể toàn sức cho việc phát triển các tài năng? Trong khi đó, nghệ sĩ mới được trao cơ hội liệu có thể thành công ngay lần đầu tiên? Rất khó để nói trước điều gì. Đó chính là lý do mà ngày nay có rất nhiều nghệ sĩ tự do, hoạt động độc lập trên các nền tảng trực tuyến và mạng xã hội. Chỉ khi tạo được danh tiếng họ mới tìm đến những đơn vị ghi âm để đầu tư những sản phẩm chỉn chu và phát triển sự nghiệp theo định hướng bài bản, chuyên nghiệp.

Trên các nền tảng trực tuyến, mạng xã hội rất dễ tạo ra các hiện tượng và sự ngộ nhận về tài năng, điều này tác động rất lớn đến sự phát triển của ngành công nghiệp âm nhạc. Trường hợp của Billie Eilish và Lil Nas X chính là điển hình. Billie Eilish thực sự được công nhận là ca sĩ tài năng và đã có những bước đi thận trọng. Cô đã ký hợp đồng và được phát triển dưới sự quản lý của Darkroom, công ty thu âm bán độc lập (Los Angeles, Mỹ), trước khi có thỏa thuận liên doanh với công ty Interscope. Như vậy, trong giai đoạn đầu của sự nghiệp, Billie Eilish được hưởng lợi và có được sự đầu tư toàn tâm toàn ý cho các sản phẩm nhạc đạt chất lượng. Trong khi đó, Lil Nas X vẫn còn đang gây tranh cãi: là nghệ sĩ tài năng thực sự hay là người biết tận dụng cơ hội, nắm bắt thị hiếu.

Trong bối cảnh công nghệ, mạng xã hội phát triển, ngành công nghiệp âm nhạc đã có những thay đổi tích cực lẫn tiêu cực. Tuy nhiên phải thừa nhận rằng đó là cơ sở để tạo ra những gương mặt tài năng mới, trẻ hơn và những thành tích vượt trội hơn.

BẢO LAM (Tổng hợp từ Rollingstone, Time, Billboard, Variety)