Hiện nay, có 16/19 đơn vị trực thuộc Sở Y tế TP Cần Thơ đang thực hiện Nghị định 43/2006/NĐ-CP (NĐ 43) của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Trong đó, nhiều đơn vị thể hiện được sự năng động của mình qua nhiều hoạt động như: mở thêm nhiều dịch vụ, triển khai kỹ thuật mới... Đời sống cán bộ nhân viên (CBNV) từng bước được nâng lên. Tuy nhiên, những đơn vị không có nguồn thu, nguồn thu thấp khi thực hiện NĐ 43 khó mang lại hiệu quả như mong muốn. Đây là vấn đề khó khăn đang đặt ra cho ngành y tế.

“Cởi trói”

Trở lại Bệnh viện Da liễu (BVDL) Cần Thơ sau 3 năm, tôi không khỏi ngạc nhiên vì sự “thay da đổi thịt” của đơn vị này. Mấy dãy nhà tôn ẩm thấp, thường ngập nghẹt khi mùa mưa đến giờ đã được thay bằng dãy nhà khang trang. Nhiều máy móc hiện đại đã được lắp đặt thay thế cho mấy chiếc máy cũ kỹ, lạc hậu trước đây. Đến khoa, phòng nào, bệnh nhân cũng nhận được những nụ cười thân thiện, thái độ hòa nhã của đội ngũ CBNV nơi đây. Chị Phùng Há, kế toán trưởng của bệnh viện (BV), phấn khởi nói: “Nhờ NĐ 43 đó. Sau khi thực hiện Nghị định 10/2002/NĐ-CP (về chế độ tài chính áp dụng cho đơn vị sự nghiệp có thu-gọi tắt là NĐ 10), rồi NĐ 43 của Chính phủ, BV đã được “xóa nghèo”. Hiện tại, thu nhập hàng tháng ngoài lương của CBNV hơn 1,1 lần lương. Ai cũng mừng”.

Theo lời kể của các y, bác sĩ ở BV, trước khi thực hiện NĐ 10 và NĐ 43, thu nhập ngoài lương của CBNV BV chỉ khoảng 100.000 đồng/tháng. Cuộc sống khó khăn nên có người đã chuyển sang làm công việc khác. Bác sĩ Lê Quang Võ, Giám đốc BVDL Cần Thơ, kể lại: “Lúc đó, chúng tôi suy nghĩ chỉ có cách thực hiện NĐ 10 của Chính phủ mới hy vọng cứu vãn được BV. Nhờ đó, đơn vị như được “cởi trói”, có thể tự chủ nhiều mặt như tài chính, nhân lực...”. BVDL Cần Thơ bắt đầu đi từng bước: mở rộng các dịch vụ; chấn chỉnh thái độ phục vụ để thu hút bệnh nhân; thực hiện tiết kiệm mọi chi tiêu; quán triệt tư tưởng cho toàn thể CBNV hiểu rõ chủ trương chung của Chính phủ, cũng như ý thức các hoạt động không chỉ vì tập thể, vì bệnh nhân mà còn vì quyền lợi của mỗi thành viên trong BV.

Chăm sóc da phục vụ bệnh nhân tại Bệnh viện Da liễu Cần Thơ. Ảnh: Đ. LÝ

Sau gần 3 năm thực hiện NĐ 10 và NĐ 43, Trung tâm Chẩn đoán y khoa (TT CĐYK) Cần Thơ đã tự chủ 100%. Hiện tại, thu nhập bình quân mỗi tháng ngoài lương của mỗi CBNV đơn vị là 1,5 lần lương. Cơ sở đã được sửa chữa, nâng cấp thông thoáng, sạch, đẹp. Đặc biệt, đơn vị đã tổ chức phục vụ bệnh nhân từ 6 giờ sáng mỗi ngày, thuê đội ngũ bảo vệ vừa làm công tác bảo vệ vừa giữ xe miễn phí cho bệnh nhân.

Bác sĩ Phan Thị Thu Lan, Giám đốc TT CĐYK Cần Thơ, bộc bạch: “Lúc mới chuyển công tác về đây, tôi không khỏi buồn lòng vì cơ sở vật chất của đơn vị. Xuất phát điểm để thực hiện NĐ 43 với điều kiện yếu kém, thiếu thốn tứ bề, đơn vị lại không có giường bệnh nên anh em rất lo lắng. Vậy là đơn vị phải bắt đầu tích lũy từ những nguồn thu nhỏ, giảm chi. Cũng nhờ được tự chủ về tài chính, nhân lực nên sau khi đã tạo được nguồn quỹ phát triển sự nghiệp, chúng tôi bắt tay ngay vào sửa chữa, nâng cấp cơ sở, đầu tư thêm trang thiết bị để mở thêm dịch vụ nhằm thu hút thêm bệnh nhân”.

Nâng cao chất lượng phục vụ

Trong năm 2007, BVDL Cần Thơ đã đầu tư 700 triệu đồng để sửa chữa, nâng cấp, mua sắm trang thiết bị phục vụ bệnh nhân. Đến quí I-2008, BV đã tích lũy được nguồn quỹ phát triển sự nghiệp hơn 440 triệu đồng dành chuẩn bị đầu tư thêm máy móc và sửa chữa dãy nhà cũ còn lại. Bác sĩ Lê Quang Võ tâm sự: “NĐ 43 ra đời giúp BV cải thiện cơ sở vật chất, nâng cao thu nhập cho CBNV và giữ chân họ trước sức hút của các BV lớn, BV tư. Việc siết chặt về y đức ở đơn vị cũng được thực hiện thuận lợi hơn. Chúng tôi có qui định sẽ chuyển sang làm công tác khác đối với những cá nhân có phản ánh của bệnh nhân về tinh thần, thái độ phục vụ không tốt. Sắp tới, BV sẽ triển khai khu điều trị dịch vụ theo yêu cầu, bệnh nhân được chọn phòng, chọn bác sĩ”.

Nhờ cơ sở vật chất khang trang, nhiều dịch vụ mới được mở ra, lượng bệnh nhân đến với BV ngày càng nhiều, trong đó, có không ít bệnh nhân ở các tỉnh lân cận cũng tin tưởng, tìm đến. Chị Đ. T. Đ., ở huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, đang chờ đến lượt tái khám, cho biết: “Da mặt tôi bị nám cũng lâu rồi, đã chạy chữa đủ cách nhưng không hiệu quả. Tôi nghe hàng xóm nói BVDL trị cũng hay lắm nên tìm đến để điều trị. Nhờ bác sĩ ở đây vừa điều trị, vừa tận tình hướng dẫn cách bảo vệ da nên vết nám trên má và mũi của tôi đã đỡ hơn trước đây. Tại phòng chăm sóc da của BV, tôi được mấy chị phục vụ tận tình, máy móc hiện đại, thuốc chất lượng nên yên tâm hơn là chạy chữa lung tung ở các tiệm làm đẹp bên ngoài”.

Trong khi đó, TT CĐYK Cần Thơ đã sử dụng nguồn quỹ phát triển sự nghiệp để đầu tư 1,8 tỉ đồng mua sắm thêm 1 số máy móc hiện đại như máy đo loãng xương, máy siêu âm màu; 500 triệu đồng sửa chữa, nâng cấp cơ sở nhằm nâng cao chất lượng phục vụ bệnh nhân. Nhờ đó, từ đầu năm 2008 đến nay, lượng bệnh nhân đến trung tâm đã tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm 2007. Riêng BV Đa khoa TP Cần Thơ đã liên kết với một công ty để lắp đặt máy chạy thận nhân tạo, khắc phục tình trạng thiếu máy móc, máy móc hư hỏng làm ảnh hưởng đến chất lượng điều trị cho bệnh nhân trong thời gian trước.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần SoPhia, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Cần Thơ, cho biết: “Được trao quyền tự chủ, các đơn vị có điều kiện để thể hiện tính năng động của mình trong các hoạt động, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành. 15/16 đơn vị đang thực hiện NĐ 43 trực thuộc Sở Y tế đã tích lũy được nguồn quỹ phát triển sự nghiệp hơn 6,6 tỉ đồng để đầu tư nâng cao chất lượng phục vụ bệnh nhân. Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhận thấy được mặt trái nảy sinh là có một số đơn vị muốn tăng thêm nguồn thu đã lạm dụng các xét nghiệm, kỹ thuật cao trong chẩn đoán, điều trị gây tốn kém cho bệnh nhân. Sở Y tế đã tiến hành kiểm tra, và yêu cầu các đơn vị phải thực hiện tiết kiệm cho người bệnh trong việc chỉ định các xét nghiệm, thuốc men...”.

Không có nguồn thu, nguồn thu thấp, gỡ ra sao?

Bệnh viện Nhi đồng (BVNĐ) TP Cần Thơ thực hiện NĐ 43 từ năm 2007. Tuy nhiên, trang thiết bị, cơ sở vật chất của BV còn khó khăn, 80% bệnh nhi thuộc diện dưới 6 tuổi và bảo hiểm y tế nên nguồn thu của BV vẫn còn hạn hẹp. Thu nhập tăng thêm bình quân mỗi tháng của CBNV chỉ bằng 0,14 lần lương. Nguồn quỹ phát triển sự nghiệp được tích lũy chỉ khoảng 200 triệu đồng, đủ để mua sắm một số thiết bị, vật dụng và sửa chữa nhỏ.

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Hoàng Sơn, Giám đốc BVNĐ TP Cần Thơ, cho biết: “Việc tăng nguồn thu chủ yếu dựa vào dịch vụ nhưng hiện nay cơ sở vật chất của BV xuống cấp, chật hẹp nên chưa thể triển khai thêm nhiều dịch vụ mới. Thu nhập còn hạn chế nên chúng tôi cũng không khỏi băn khoăn vấn đề tư tưởng của một số anh em, nhất là trong giai đoạn nhiều BV khác đang có sức hút nhân lực rất lớn”. Theo kế hoạch, năm 2008, BVNĐ TP Cần Thơ sẽ cố “vươn lên” bằng cách thu hẹp một số phòng hành chánh để mở khu khám dịch vụ, triển khai các kỹ thuật cận lâm sàng, phẫu thuật mắt, tai - mũi - họng, răng - hàm - mặt. Đây là tiền đề để BV tiến tới hình thành mô hình “BV trong ngày” vào năm 2009. Tuy nhiên, tất cả vẫn nằm trong kế hoạch, bởi việc đầu tư nâng cấp, sửa chữa BV đang gặp khó khăn về kinh phí.

Trong 16 đơn vị đang thực hiện Nghị định 43, còn một số đơn vị đang gặp khó khăn vì nguồn thu thấp, không có nguồn thu như: BV Tâm thần Cần Thơ, BVNĐ TP Cần Thơ, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm Giám định y khoa... Theo lãnh đạo Sở Y tế và Ban giám đốc các BV, những đơn vị không có nguồn thu, nguồn thu thấp sẽ tích lũy ít hoặc không tích lũy được các nguồn quỹ. Điều này không chỉ kiềm hãm sự phát triển của đơn vị mà còn làm cho sự chênh lệch giữa các đơn vị trong ngành càng cao.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Sophia nói: “Sở Y tế đã đề nghị với Bộ Y tế cho phép trích khoảng 2-3% viện phí của đơn vị có nguồn thu để hỗ trợ cho đơn vị không có thu nhập tăng thêm. Đồng thời, Nhà nước cũng cần tăng đầu tư cho ngành y tế, nhất là các đơn vị còn hạn chế về cơ sở vật chất, máy móc thiết bị nhằm từng bước cải thiện, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân”.

KIM - HOA