25/09/2019 - 14:47

Châu Âu cáo buộc Iran tấn công Saudi Arabia 

Nhóm E3 gồm Anh, Pháp và Đức ngày 23-9 nối gót Mỹ đổ lỗi Iran gây ra vụ tấn công các cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia, nhưng Tehran tiếp tục chỉ tay về phía phiến quân Houthi ở Yemen.

Trong tuyên bố chung đưa ra tại Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc, Thủ tướng Anh Boris Johnson, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Angela Merkel tái khẳng định sự ủng hộ đối với thỏa thuận hạt nhân mà Iran ký với 6 cường quốc hồi năm 2015 (JCPOA), nhưng cũng nêu rõ “không có lời giải thích nào hợp lý” hơn việc Tehran phải chịu trách nhiệm vụ tấn công hai nhà máy lọc dầu chủ chốt hôm 14-9, khiến căng thẳng leo thang trong những ngày qua. Đây là lần đầu tiên E3 đồng thanh ủng hộ quan điểm của Washington rằng Tehran đứng sau cuộc không kích ở Đông Bắc Saudi Arabia.

Từ trái sang: Lãnh đạo các nước Anh, Đức và Pháp tại New York. Ảnh: Metro     

Phản ứng trước việc E3 “trở mặt”, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif một lần nữa mạnh mẽ chỉ trích các nước này không thực thi những điều khoản của JCPOA. Ông cũng phủ nhận Tehran dính líu đến vụ tấn công. Ngoại trưởng Iran lập luận rằng chính lực lượng Houthi mới có “lý do để đáp trả” các cuộc không kích của liên quân do Saudi Arabia dẫn đầu nhằm vào Yemen. Phía Houthi đã nhận trách nhiệm gây ra 10 đợt tấn công, song Mỹ nói con số này là 19 và Iran mới là chủ mưu. Theo Ngoại trưởng Zarif, “sẽ dại dột” nếu Iran tiến hành hoạt động như thế bởi các nhà máy lọc dầu nói trên là những nơi có “sức ảnh hưởng thấp nhất”. Trong khi đó, Tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Iran Mohammad Baqeri hôm qua cảnh báo những kẻ thù tìm cách tấn công nước này đều sẽ đối mặt với thất bại, chung số phận với máy bay không người lái của Mỹ và tàu chở dầu của Anh. Tướng Baqeri cũng nhấn mạnh rằng Iran không có bất kỳ sự thù địch nào với Saudi Arabia hoặc Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và hai nước này nên sát cánh cùng Iran để đảm bảo an ninh cho khu vực.

Hơn một năm sau khi Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận mà ông chê là “tệ”, Iran đang bắt đầu phớt lờ những cam kết về chương trình hạt nhân của nước này. Riêng E3 lâu nay tìm cách hạ nhiệt căng thẳng Mỹ-Iran và ngăn JCPOA sụp đổ. Tổng thống Pháp Macron trong cuộc hội đàm với người đồng cấp Iran Hassan Rouhani hôm 23-9 đã lặp lại mong muốn của Paris trong việc làm trung gian hòa giải, nhưng nhận định lộ trình giảm căng thẳng ở khu vực đang bị thu hẹp và đã đến lúc Tehran phải giúp xoa dịu cuộc khủng hoảng này.

►Thủ tướng Anh muốn có “Thỏa thuận Trump”

Ngay trước khi E3 ra tuyên bố chung, Thủ tướng Anh Johnson đã lên tiếng hối thúc Tổng thống Trump tìm kiếm thỏa thuận mới với Iran, mặc dù ông khẳng định Luân Đôn vẫn muốn Tehran tuân thủ các điều khoản của JCPOA.

Trong cuộc phỏng vấn với kênh NBC News, lãnh đạo xứ sương mù gọi văn kiện đạt được cách đây 4 năm là “một thỏa thuận tệ”, phát biểu gợi nhớ những chỉ trích trước đây của ông Trump. “Nó có nhiều khuyết điểm. Iran đã và đang hành xử quấy rối trong khu vực”- chủ nhân nhà số 10 Phố Downing nói, đồng thời kêu gọi đàm phán để có thỏa thuận tốt hơn mà ông gọi là “Thỏa thuận Trump”. Bình luận này đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong lời lẽ của Luân Đôn bởi lâu nay các nhà lãnh đạo Anh, bao gồm cả ông Johnson, đều ca ngợi JCPOA là thành tựu ngoại giao to lớn.

THANH BÌNH (Theo AP, Guardian)

Chia sẻ bài viết