Gần đây, một bộ phận người lao động quyết định hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần. Theo ngành BHXH khuyến cáo, người lao động (NLĐ) không nên chọn hưởng BHXH một lần, vì đây là quyết định “lợi trước mắt, thiệt thòi lâu dài”, NLĐ cần cân nhắc.

NLĐ làm thủ tục hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp, tại văn phòng giao dịch ở phường Phước Thới, quận Ô Môn.

Vừa hoàn thành thủ tục nhận BHXH một lần, anh N.V.T., ở phường Thới Hòa, quận Ô Môn, chia sẻ: “Tôi tham gia BHXH được hơn 15 năm. Hiện tại, do hoàn cảnh gặp khó khăn nên tôi quyết định chọn hưởng chế độ BHXH một lần, với tổng số tiền hơn 130 triệu đồng. Dự tính, với số tiền này, tôi sẽ làm vốn mở quán giải khát, kiếm tiền trang trải cuộc sống”.

Trường hợp như anh T. không hiếm. Việc NLĐ ra khỏi hệ thống BHXH là thực trạng đáng quan tâm, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ, mà còn ảnh hưởng đến mục tiêu, nỗ lực và quyết tâm của Chính phủ trong việc thực hiện an sinh xã hội cho toàn dân. Theo BHXH TP Cần Thơ, khi lựa chọn hưởng BHXH một lần, các quyền lợi của NLĐ sẽ bị hạn chế hơn so với khi hưởng lương hưu. Cụ thể, nếu nhận BHXH một lần, sau này tham gia lại BHXH, sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, mà tính thành thời gian đóng BHXH mới. Trong toàn bộ thời gian hưởng lương hưu (độ tuổi dễ gặp bất trắc về sức khỏe nhất của mỗi người), NLĐ được quỹ BHXH trả kinh phí để cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí (người nghỉ hưu có lương hưu không phải tự mua BHYT) và được hưởng các quyền lợi về khám, chữa bệnh BHYT. Khi người hưởng lương hưu không may qua đời thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người hưởng lương hưu chết và thân nhân được hưởng trợ cấp tử tuất hằng tháng hoặc một lần. Đồng thời, việc nhận BHXH một lần là phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn khi với 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương. Trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi...

Như vậy, khi NLĐ nhận BHXH một lần, sẽ thiệt thòi khi chưa đến tuổi nghỉ hưu đã tiêu hết tiền dưỡng già. Đến khi về già, không được hưởng hưu trí, phải phụ thuộc vào con cháu và xã hội. Nếu không may bị bệnh, không có BHYT, họ còn phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí khám chữa bệnh. Từ đó, phải đối mặt với tình trạng nghèo đói, kiệt quệ, trở thành gánh nặng đối với gia đình và xã hội. Vì vậy, việc cân nhắc, lựa chọn nhận BHXH một lần là điều hết sức quan trọng với mỗi NLĐ. BHXH Việt Nam khuyến cáo, đừng vì lợi trước mắt mà bỏ lỡ cơ hội được hưởng lương hưu để trang trải cuộc sống, cũng như được hưởng chế độ BHYT để chăm sóc sức khỏe khi về già.

Trước tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nếu không may bị thất nghiệp, NLĐ nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề; đăng ký nhận chế độ hỗ trợ từ gói an sinh của Chính phủ. Đợi qua khó khăn do dịch bệnh COVID-19 gây ra, nền kinh tế tiếp tục được vận hành, phục hồi và phát triển, NLĐ có cơ hội trở lại thị trường lao động, tiếp tục được đóng BHXH để cộng nối thời gian tính hưởng lương hưu sau này.

Theo quy định, quyền lợi NLĐ được hưởng với chế độ bảo hiểm thất nghiệp như sau: được hưởng trợ cấp thất nghiệp bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng BH thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp, tối đa không quá 5 lần mức lương cơ sở hoặc 5 lần mức lương tối thiểu vùng; được hưởng chế độ BHYT theo quy định để khám, chữa bệnh BHYT khi không may ốm đau; được hỗ trợ học nghề (tối đa 1 triệu đồng/người/tháng); được hỗ trợ, tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp là các chính sách an sinh xã hội rất ưu việt, nhân văn của Đảng và Nhà nước để chăm lo cuộc sống trước mắt (ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp…) và lâu dài cho người dân (hưu trí, tử tuất). Do vậy, NLĐ hãy nghĩ đến cả lợi ích trước mắt và lâu dài, không lựa chọn BHXH một lần để cùng Nhà nước tự đảm bảo an sinh xã hội cho bản thân, nhất là khi hết tuổi lao động.

Bài, ảnh: CHẤN HƯNG