Ngải cứu (còn gọi là cây thuốc cứu, cây thuốc cao, ngải điệp) là một vị thuốc thông dụng cả trong đông y và tây y. Ngải cứu là một loại cỏ sống lâu năm, cao 50-60cm, thân to có rãnh dọc. Lá mọc so le, rộng, không có cuống, xẻ thùy lông chim, mặt trên nhẵn màu lục sẫm, mặt dưới màu trắng tro (do có rất nhiều lông nhỏ, trắng). Hoa mọc thành chùm kép gồm rất nhiều cụm hoa hình đầu.

Cây Ngải cứu. Nguồn: suckhoedoisong.vn

Đông y coi ngải cứu là một vị thuốc có tính hơi ôn, vị cay, dùng làm thuốc ôn khí huyết, trục hàn thấp, điều kinh, an thai, dùng chữa đau bụng do hàn, kinh nguyệt không đều, thai động không yên, thổ huyết, máu cam. Ngải cứu được dùng làm thuốc điều kinh: một tuần lễ trước dự kỳ có kinh, uống mỗi ngày từ 6 đến 12 giờ (tối đa 20g), sắc với nước hay hãm với nước sôi như hãm chè, chia làm 3 lần uống trong ngày. Có thể uống dưới dạng thuốc bột (5-10g) hay dưới dạng thuốc cao đặc (1-4g). Nếu có thai, thuốc không gây sẩy thai vì không có tác dụng kích thích đối với tử cung có thai. Ngoài công dụng điều kinh, ngải cứu còn được dùng làm thuốc giúp sự tiêu hóa, chữa đau bụng, nôn mửa, thuốc giun, sốt rét.

+ Dùng ngải cứu chữa kinh nguyệt kéo dài, máu ra nhiều, người mệt mỏi, đi đứng mệt yếu. Hàng tháng đến ngày bắt đầu hành kinh và cả những ngày đang có kinh, uống sáng một lần, chiều một lần theo đơn thuốc sau đây: lá ngải cứu khô 10g, thêm 200ml nước, cô còn 100ml, thêm ít đường cho dễ uống. Có thể cân luôn một lần 20g sắc với 400ml nước, cô còn 200ml, chia làm 2 lần uống sáng và chiều. Chỉ sau 1-2 ngày thấy kết quả. Đơn thuốc này còn có thể dùng chữa kinh nguyệt kéo dài, đau bụng, máu ra đen và xấu. Nhưng uống hàng tháng vào 7-10 ngày trước ngày dự kiến có kinh.

+Thuốc an thai (chữa đang có thai, đau bụng, chảy máu): Lá ngải cứu 16g, tía tô 16g, nước 600ml, sắc đặc còn 100ml. Thêm ít đường vào cho dễ uống. Chia làm 3-4 lần uống trong ngày.

H.V (st)

(Theo cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của Giáo sư-Tiến sĩ Đỗ Tất Lợi - Nxb Thời Đại, HN 2011)