HOÀNG ÐIỂU (Theo Guardian)

Các nhà khoa học quốc tế vừa phát hiện ra một loại độc tố thực vật có thể dùng để tạo ra dòng thuốc kháng sinh mới mạnh hơn các loại thuốc hiện hành. Tin tốt này được ngợi khen bởi giới y khoa, những người nhiều năm qua đã cảnh báo sự gia tăng của các mầm bệnh đa kháng thuốc (như khuẩn E. coli) hiện là mối nguy đối với sức khỏe con người trên khắp hành tinh.

Kháng sinh Albicidin được tạo ra từ vi khuẩn gây bệnh cháy lá ở cây mía. Ảnh: Daily Mail, Guardian

Công bố trên tạp chí Nature Catalysis, nhóm các nhà khoa học Anh, Ðức và Ba Lan cho biết loại kháng sinh mới - Albicidin - có phương pháp tiêu diệt vi khuẩn độc đáo và khác hoàn toàn với các loại thuốc hiện có, mở ra một “lộ trình” mới để chữa trị các bệnh do vi khuẩn.

Albicidin được tạo ra bởi một loại vi khuẩn chuyên tàn phá cây cối có tên là Xanthomonas albilineans, chẳng hạn gây bệnh cháy lá ở cây mía. Vi khuẩn này sử dụng Albicidin để tấn công cây trồng, nhưng cách đây vài chục năm, người ta cũng phát hiện rằng chất này có hiệu quả cao trong việc tiêu diệt vi khuẩn. “Vấn đề là vào thời điểm đó, chúng ta không biết chính xác cách thức Albicidin tấn công vi khuẩn nên không thể sử dụng nó làm cơ sở cho các loại kháng sinh mới, vì lo ngại chúng có thể gây ra các biến chứng trong cơ thể người” - theo Dmitry Ghilarov, trưởng nhóm nghiên cứu đến từ Trung tâm nghiên cứu khoa học thực vật và vi sinh vật John Innes (Anh).

Làm việc với các nhà khoa học tại Ðại học Kỹ thuật Berlin (Ðức) và tại Ðại học Jagiellonian (Ba Lan), Ghilarov và cộng sự đã sử dụng hàng loạt kỹ thuật tiên tiến để khám phá cách thức diệt vi khuẩn của Albicidin. “Giờ đây, chúng tôi đã hiểu về cấu trúc của Albicidin, có thể tạo ra các biến thể Albicidin để cải thiện hiệu quả và đặc tính dược lý của nó” - chuyên gia Ghilarov cho biết. Nhóm nghiên cứu tin tưởng đây là một trong những ứng cử viên kháng sinh mới thú vị nhất trong nhiều năm qua, bởi nó có hiệu quả cực kỳ cao ở nồng độ thấp và có khả năng chống lại vi khuẩn gây bệnh rất cao, kể cả những vi khuẩn kháng các loại kháng sinh được dùng phổ biến như fluoroquinolones.

Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo tình trạng kháng thuốc kháng sinh đã trở thành một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sức khỏe con người, an ninh lương thực và sự phát triển toàn cầu. Việc sử dụng kháng sinh bừa bãi đã thúc đẩy vi khuẩn phát triển khả năng kháng thuốc, dẫn đến sự tiến hóa của một số chủng vi khuẩn khó tiêu diệt hơn, khiến chi phí điều trị bệnh cao hơn, thời gian nằm viện kéo dài và tỷ lệ tử vong gia tăng. Một nghiên cứu gần đây cho thấy tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang giết chết khoảng 3.500 người/ngày, với hơn 1,2 triệu người chết trong năm 2019 do hậu quả trực tiếp của việc nhiễm vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh.

Giáo sư Tony Maxwell tại Trung tâm John Innes cho biết không có gì điều trị bệnh do vi khuẩn tốt hơn là thuốc kháng sinh, song vấn đề là hiện nay các công ty dược phẩm không còn tập trung đầu tư nghiên cứu và phát triển các loại kháng sinh mới. Vì vậy, nghiên cứu mới về độc tố thực vật Albicidin mở ra hướng phát triển một loạt thuốc kháng sinh hoàn toàn mới chắc chắn là một tin tốt lành. “Có thể mất nhiều năm để tạo ra các phiên bản hiệu quả về mặt lâm sàng, nhưng phát hiện mới cho thấy chúng ta sẽ sớm có “vũ khí” mới chống vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh” - ông kết luận.