Trước chuyến thăm đầu tiên của Tổng thống Jair Bolsonaro tới Trung Quốc, giới quan sát đang chờ xem liệu “Donald Trump của Brazil” có sẵn sàng bỏ qua mâu thuẫn trong quá khứ để thúc đẩy quan hệ với đối tác thương mại lớn nhất của họ hay không.

Chuyến công du của Tổng thống Bolsonaro dự kiến diễn ra trong 3 ngày, bắt đầu từ 24-10. Chuyến đi này nằm trong hoạt động kỷ niệm 45 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Tuy nhiên, trước đó Bắc Kinh đã nhiều lần ngỏ lời mời Tổng thống Bolsonaro thăm Trung Quốc nhưng không thành công. Vì thế với chuyến thăm này, giới quan sát dự đoán đây là cơ hội để Trung Quốc giảm phụ thuộc vào đậu nành nhập khẩu từ Mỹ, nhờ đó giành lấy lợi thế trong cuộc chiến thương mại. Brazil hiện là nhà cung cấp đậu nành lớn nhất cho Trung Quốc kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung bùng phát.

Tổng thống Bolsonaro (trái) và Chủ tịch Trung Quốc gặp nhau bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 hồi tháng 6. Ảnh: Reuters

Về phần Brazil, chuyến đi phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận của ông Bolsonaro so với thời điểm tranh cử năm ngoái. Nhà lãnh đạo này được báo chí và giới quan sát ví như “Donald Trump của Brazil” vì thể hiện quan điểm và phong cách tương đồng với Tổng thống Mỹ. Ông Bolsonaro còn nổi bật với phát ngôn công kích Trung Quốc, cáo buộc nước này đang tìm cách chiếm hữu đất đai cũng như kiểm soát các lĩnh vực kinh tế chủ đạo của Brazil. Trong động thái “châm dầu vào lửa”, chính trị gia dân túy cánh hữu còn tỏ thái độ thân thiện với Đài Loan (Trung Quốc) với chuyến đi hồi tháng 2-2018, trở thành ứng viên tổng thống Brazil đầu tiên thăm vùng lãnh thổ này kể từ năm 1970.

Nhưng khi nhậm chức vào đầu năm nay, Tổng thống Bolsonaro bắt đầu thay đổi chiến lược với mong muốn mở cửa kinh tế, mở rộng hợp tác với tất cả các đối tác trên thế giới vì mục tiêu phát triển đất nước. Ông cũng dừng chỉ trích Trung Quốc và thay bằng những tuyên bố ngụ ý tìm kiếm cơ hội hợp tác với Bắc Kinh. Trung Quốc là khách hàng không thể thiếu của Brazil, đặc biệt giữa thời điểm lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu ngày gia tăng. Tính đến tháng 9-2019, tổng kim ngạch xuất khẩu của Brazil sang thị trường Trung Quốc chiếm 27,6%. Trong giai đoạn 2003-2018, Bắc Kinh đã đầu tư khoảng 124 tỉ USD vào quốc gia Nam Mỹ, chủ yếu trong lĩnh vực khai thác mỏ và năng lượng. Cường quốc châu Á cũng sẵn lòng cấp vốn cho các dự án đường sắt, cảng biển và nhiều dự án hạ tầng ở Brazil.

Theo Mauricio Santoro, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học bang Rio de Janeiro, Tổng thống Bolsonaro đại diện cho trường phái chủ nghĩa dân tộc cánh hữu ở Brazil vốn quan ngại về vai trò toàn cầu ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Song, vị này dự đoán tổng thống sẽ buộc phải kiềm chế trước áp lực từ các nhóm lợi ích kinh tế quan trọng. Trong đó, các nhà phân tích đưa ra kịch bản có lợi nhất với Bắc Kinh là Tổng thống Bolsonaro sẽ tham gia sáng kiến “​​Vành đai, Con đường” hoặc ít nhất cho thấy ông hoan nghênh các khoản đầu tư Trung Quốc vào Brazil trong bối cảnh kinh tế quốc gia Nam Mỹ đang tìm cách phục hồi sau cuộc suy thoái tồi tệ năm 2015 - 2016. Ngoài sáng kiến “Vành đai, Con đường”, nhiều người thắc mắc liệu ông Bolsonaro có hợp tác với các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc, đặc biệt là Huawei trong bối cảnh Mỹ đang gây sức ép buộc đồng minh tẩy chay gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc vì lo ngại an ninh.

MAI QUYÊN (Theo SCMP)