6 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ của TP Cần Thơ đạt mức tăng trưởng khá cao so với cùng kỳ. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu có sự chuyển biến tích cực theo hướng đa dạng hóa ngành hàng, giảm dần tỷ trọng các mặt hàng chủ lực truyền thống là gạo và thủy sản. Song, để hoàn thành tốt kế hoạch năm và tăng kim ngạch xuất khẩu bền vững, thành phố cần tiếp tục đổi mới cơ cấu xuất khẩu và kịp thời hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, phát triển các sản phẩm xuất khẩu tiềm năng.

Còn nhiều thách thức

Chế biến gạo xuất khẩu tại một doanh nghiệp ở quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ.

Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ, cho biết: Kim ngạch xuất khẩu và dịch vụ thu ngoại tệ của thành phố trong 6 tháng đầu năm 2017 ước thực hiện 835,3 triệu USD, đạt 50% kế hoạch năm, tăng gần 18,6% so với cùng kỳ. Trong đó, xuất khẩu hàng hóa là 645,1 triệu USD, đạt 48,9% kế hoạch năm, tăng 18,1% so với cùng kỳ. Dịch vụ thu ngoại tệ là 190,2 triệu USD, đạt 54,3% kế hoạch năm, tăng 20,2% so với cùng kỳ. Đây là kết quả rất tốt! Đặc biệt, không chỉ kim ngạch xuất khẩu 2 mặt hàng xuất khẩu chủ lực của thành phố là gạo và thủy sản, mà nhiều mặt hàng xuất khẩu khác, như: may mặc, nông sản chế biến, dược phẩm, da thuộc… cũng đạt tăng trưởng rất cao so với cùng kỳ năm trước.

Theo số liệu tổng hợp của Sở Công thương TP Cần Thơ, xuất khẩu gạo ước thực hiện 386,4 ngàn tấn, tăng 54,7% so với cùng kỳ, với kim ngạch 141,3 triệu USD, tăng 30,9% so với cùng kỳ. Xuất khẩu thủy sản ước thực hiện 74,4 ngàn tấn, tăng 55,7% so với cùng kỳ, với kim ngạch 238 triệu USD, tăng 24,6% so với cùng kỳ. Qua 6 tháng, xuất khẩu hàng may mặc đạt kim ngạch xuất khẩu khá cao là 61,4 triệu USD, đạt 40,9% kế hoạch, tăng 60,2% so cùng kỳ; xuất khẩu hàng nông sản chế biến ước thực hiện 33,6 triệu USD, đạt 48% kế hoạch, tăng 70,3% so với cùng kỳ; xuất khẩu dược phẩm được 7,6 triệu USD, đạt 63,1% kế hoạch, tăng hơn 100% so với cùng kỳ; da thuộc là 3,5 triệu USD, đạt 43,5% kế hoạch, tăng 69,8% so với cùng kỳ; sắt, thép, đinh đạt 7 triệu USD, đạt 77% kế hoạch…

Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Trương Quang Hoài Nam yêu cầu: Sở Công thương cần phối hợp với Trung tâm Xúc tiến đầu tư-thương mại và Hội chợ triển lãm Cần Thơ và các sở ngành hữu quan thành phố tiếp tục quan tâm thúc đẩy nhanh việc hoàn thiện các cơ sở hạ tầng, logistics và dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu, thu hút và phát triển thêm nhiều doanh nghiệp xuất khẩu. Kịp thời hỗ trợ tháo gỡ khó khăn và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động cũng như thúc đẩy nhanh việc tái cơ cấu ngành hàng xuất khẩu, phát triển các mặt hàng xuất khẩu tiềm năng.

Dù kết quả tích cực, nhưng xuất khẩu của thành phố vẫn còn đối mặt với không ít thách thức trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng tăng, nhiều nước gia tăng các rào cản kỹ thuật để hạn chế hàng nhập khẩu. Trong khi đó, xuất khẩu của thành phố vẫn còn chủ yếu dựa vào 2 mặt hàng chủ lực là gạo và thủy sản - vốn chịu nhiều rủi ro trong sản xuất và tiêu thụ. Tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của nhiều loại hàng hóa chủ yếu là về số lượng, xuất khẩu dạng thô, chưa đầu tư chế biến sâu để tạo giá trị gia tăng cao. Nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến các sản phẩm xuất khẩu trong nhiều ngành và lĩnh vực tại nhiều thời điểm cũng chưa được đảm bảo. Hiện nay, hàng hóa của thành phố được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới ở cả châu Á, châu Âu, châu Mỹ, châu Phi và châu Úc, nhưng nhìn chung vẫn đang tập trung nhiều vào các thị trường ở gần và thị trường "dễ tính", nhất thị trường các nước châu Á. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của thành phố sang các nước châu Á trong 6 tháng qua ước đạt 191,5 triệu USD, chiếm tỷ trọng 50,63%, tăng 3,6% so với cùng kỳ; kim ngạch xuất khẩu sang châu Mỹ 74,3 triệu USD, chiếm tỷ trọng 19,64%, giảm 2,61% so với cùng kỳ; xuất khẩu sang châu Âu 46,8 triệu USD, chiếm 12,38%, tăng 1,47% so với cùng kỳ; xuất khẩu sang châu Úc là 10,2 triệu USD, chiếm tỷ trọng 2,7%...

Cần tiếp tục đổi mới

Để phát triển xuất khẩu bền vững, nhiều ý kiến cho rằng, thành phố cần phải tiếp tục đổi mới xuất khẩu cả về cơ cấu ngành hàng đến việc đa dạng và nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như đa dạng thị trường xuất khẩu. Đặc biệt, tránh bị phụ thuộc quá nhiều vào một số sản phẩm hay một số thị trường nhằm giảm thiểu rủi ro.

Ông Nguyễn Ngọc Hè, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, cho biết: Ngoài đảm bảo nguồn cung cho các mặt hàng xuất khẩu chủ lực là gạo và thủy sản, hiện thành phố cũng phát triển sản xuất được 16.652ha cây ăn trái, với sản lượng trái cả năm nay ước hơn 98.110 tấn đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Ông Phạm Văn Nhiều, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh Cần Thơ, cho biết: "Để tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển xuất khẩu, hiện Chi nhánh thành lập Tổ hỗ trợ doanh nghiệp với sự tham gia của các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn của doanh nghiệp trong quá trình tiếp cận vốn, đảm bảo cung ứng vốn kịp thời cho hoạt động xuất khẩu". Theo ông Nguyễn Khánh Tùng, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư-thương mại và Hội chợ triển lãm Cần Thơ, tiềm năng phát triển các mặt hàng nông sản chế biến là rất lớn, nhất là các loại trái cây. Thời gian qua, Trung tâm quan tâm phối hợp các sở ngành, địa phương và doanh nghiệp để kết nối "cung-cầu", thúc đẩy liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp trong xây dựng các vùng nguyên liệu trái cây phục vụ xuất khẩu. 

Bài, ảnh: Khánh Trung