Anh Lê Văn Húy, Công chức Tư pháp - Hộ tịch của UBND xã Vĩnh Bình (huyện Vĩnh Thạnh), cho biết: “Trong quá trình thực hiện chứng thực các hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản, nhất là Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình (HGĐ), tôi rất thận trọng, kiểm tra và yêu cầu tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận thì tất cả các thành viên từ 15 tuổi trở lên phải trực tiếp ký tên vào hợp đồng, nếu không thì phải có giấy ủy quyền theo quy định”.
Thời gian qua, quá trình thực hiện nhiệm vụ, các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về thực thi chế định HGĐ; trong đó, nổi bật là việc xác định thành viên của HGĐ. Trong quá trình xây dựng Bộ luật Dân sự năm 2015, nhiều vướng mắc, bất cập về HGĐ sử dụng đất đã được xác định. Tuy nhiên, đây là các vướng mắc, phát sinh từ quy định pháp luật đất đai và thực thi pháp luật đất đai. Do đó, Chính phủ và Quốc hội đã chọn giải pháp xây dựng Bộ luật Dân sự năm 2015 theo hướng không quy định HGĐ là chủ thể quan hệ pháp luật dân sự độc lập. Đối với HGĐ sử dụng đất, Bộ luật Dân sự năm 2015 đã thể hiện sự tôn trọng pháp luật chuyên ngành bằng quy định dẫn chiếu “việc xác định chủ thể của quan hệ dân sự có sự tham gia của HGĐ sử dụng đất được thực hiện theo quy định của Luật Đất đai” (khoản 2 Điều 101 Bộ luật Dân sự năm 2015).
Về HGĐ sử dụng đất, tại khoản 29 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 quy định: “HGĐ sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất”. Ngoài ra, tại Điều 167 và nhiều điều khoản khác của luật này ghi nhận người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp, góp vốn quyền sử dụng đất; khoản 2 Điều 98 quy định về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho HGĐ.
Ngày 29-9-2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT quy định chi tiết thi hành Nghị định số 01/2017/NĐ-CP. Theo đó, Thông tư này có quy định mới về cách thức ghi nhận thông tin trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho HGĐ (tại khoản 5 Điều 6). Việc quy định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất có nhiều người có chung quyền sử dụng đất phải ghi đầy đủ tên của những người chung quyền sử dụng đất là cần thiết, tiến bộ, nhằm minh bạch về tài sản, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của những người có chung quyền sử dụng đất, trong đó có các thành viên có chung quyền sử dụng đất trong HGĐ, giúp hạn chế những khó khăn, vướng mắc, ngăn ngừa tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất. Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT có hiệu lực thi hành từ ngày 5-12-2017. Tuy nhiên, ngày 4-12-2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Thông tư số 53/2017/TT-BTNMT quy định ngưng hiệu lực thi hành khoản 5 Điều 6 Thông tư số 33/2017/TT-BTNMT.
Tại hội nghị triển khai công tác Tư pháp năm 2018, Bộ Tư pháp đã thông tin cho các Bộ ngành, địa phương về việc Bộ đã nắm bắt các khó khăn, bất cập về chế định HGĐ. Để góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc này, trong thời gian tới, Bộ Tư pháp sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ, ngành liên quan hoàn thiện thể chế pháp luật về chủ thể quan hệ pháp luật, trong đó có chế định HGĐ, để tạo sự thống nhất trong việc áp dụng pháp luật nói chung, hoạt động công chứng, chứng thực nói riêng.
HIỂN DƯƠNG
