Sau 5 thập niên sinh sống trên vùng núi xa xôi ở Quý Châu - một trong những tỉnh nghèo nhất Trung Quốc, bà Zou Xingqun gần đây đã chuyển đến căn hộ mới ở một thị trấn gần đó - một phần trong kế hoạch tái định cư 3,4 triệu dân của Chính phủ Trung Quốc trong năm nay với hy vọng làm giảm tình trạng đói nghèo ở nông thôn.

Tuy nhiên, chỉ sau một tháng sống ở thị trấn, bà Zou đã trở lại nơi mình từ lâu gắn bó, dù đó chỉ là căn nhà tranh cũ kỹ với các bức tường bằng đất sét được phủ đầy giấy báo, một bếp củi cùng vài đồ đạc bằng gỗ. "Hầu hết chúng tôi đều ở lại. Một số người chuyển chỗ ở cũng đang dần trở về đây. Ở đó, không có nước, không có việc làm, thậm chí không có nước để vệ sinh" – bà Zou cho biết khi nói về cuộc sống tại ngôi nhà mới do chính phủ trợ cấp ở thị trấn Zhucang.

Financial Times cho hay, các tỉnh phía Tây Trung Quốc như Quý Châu, nơi ngành công nghiệp sản xuất kém phát triển, thiếu nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng như các ngành dịch vụ sinh lợi, là trọng tâm của kế hoạch này. Chính quyền Quý Châu tiết lộ, họ dự định sẽ giúp 752.000 người tái định cư trong năm nay.

Tuy nhiên, bà Zou và nhiều người dân khác nói rằng kế hoạch này đang gặp hàng loạt vấn đề. Hiện gần như tất cả những người ở độ tuổi lao động tại làng Qiangdaodong, nơi bà Zou sinh sống, đến tỉnh khác làm việc, để con cái lại cho người già chăm sóc. Số tiền mà họ chuyển về đã giúp người dân nơi đây cải thiện mức sống, cho phép họ lắp đặt hệ thống nước sinh hoạt, chi trả tiền điện và cước điện thoại di động. Song, giới lãnh đạo Trung Quốc cho rằng ở những nơi xa xôi như Qiangdaodong, người dân ít có triển vọng phát triển nên mới tổ chức tái định cư.

Nhiều dân làng cho biết, tình trạng tham nhũng đã khiến kế hoạch trên bị vỡ. Những cam kết ban đầu về những căn hộ có sẵn cửa hàng để người dân có thể mua bán không được thực hiện trong khi giá nhà tăng hơn 40% so với dự kiến. Nhiều căn hộ được bàn giao mà không có đồ nội thất cơ bản trong khi chất lượng xây dựng được cho là yếu kém.

Kế hoạch tái định cư nói trên được đưa ra sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố sẽ cải thiện cuộc sống của 70 triệu người nghèo, tức những người có thu nhập mỗi năm dưới 2.300 nhân dân tệ (khoảng 335 USD). Nhà lãnh đạo quốc gia đông dân nhất thế giới hy vọng đến năm 2020 sẽ giúp 10 triệu người nghèo ở các vùng nông thôn tái định cư. Bắc Kinh cũng hy vọng chương trình này có thể "biến" những người nông dân tự cung tự cấp thành người tiêu dùng có khả năng thúc đẩy nền kinh tế của Trung Quốc trong thập kỷ tới. "Chính phủ Trung Quốc muốn nhất cử lưỡng tiện. Họ xem đô thị hóa là động lực tăng trưởng kinh tế tiếp theo. Thật không công bằng khi chính sách mà họ đưa ra trông có vẻ tốt đẹp, nhưng họ không hiểu nỗi khổ mà người dân đang đối mặt" - Mark Wang, chuyên gia về chính sách tái định cư của Trung Quốc tại Đại học Melbourne (Úc), bức xúc nói.

TRÍ VĂN