Trung Quốc và Ấn Độ đang tiến tới hòa giải sau nhiều năm căng thẳng. Hai quốc gia đông dân nhất thế giới được cho sẽ “cùng chung chí hướng” trong bối cảnh thương mại toàn cầu và chủ nghĩa đa phương đang đối mặt với những thách thức ngày càng tăng dưới nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Tuy nhiên, chính sách ngoại giao của 2 nước cho thấy Bắc Kinh và New Delhi vẫn đang âm thầm cạnh tranh nhau. 

Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường (phải) đến New York (Mỹ) hôm 22-9. Ảnh: Xinhua

Bên lề kỳ họp Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc (LHQ) khóa 80, Trung Quốc và Ấn Độ đều tổ chức các cuộc họp riêng với giới lãnh đạo các nước Nam bán cầu, qua đó làm nổi bật nỗ lực cạnh tranh vị thế lãnh đạo thế giới đang phát triển.

Theo Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) của Hong Kong, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tại Phiên họp cấp cao về Sáng kiến Phát triển Toàn cầu hôm 23-9 đã kêu gọi tất cả các nước cùng hợp tác. Ông đồng thời yêu cầu các nước phát triển “thực hiện nghĩa vụ của mình, quan tâm nhiều hơn đến nhu cầu của các quốc gia đang phát triển, chủ động giải quyết vấn đề về phát triển không cân bằng và không đầy đủ”.
“Với sự gia tăng của chủ nghĩa đơn phương và chủ nghĩa bảo hộ, chúng ta phải tiếp tục cam kết phát triển, dành mọi nỗ lực cho phát triển và cùng nhau làm cho miếng bánh lớn hơn” - ông Lý nhấn mạnh tại phiên họp có sự tham dự của Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres và Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) Ngozi Okonjo-Iweala.

Ông Lý tuyên bố Bắc Kinh sẽ không còn tìm kiếm các ưu đãi đặc biệt dành cho một nước đang phát triển trong các cuộc đàm phán hiện tại và tương lai của WTO, và sẽ hành xử như “quốc gia đang phát triển lớn có trách nhiệm”. Ông cho biết trong 5 năm tới, theo Sáng kiến Phát triển Toàn cầu do Chủ tịch Tập Cận Bình đề xuất hồi năm 2021, Trung Quốc sẽ thực hiện thêm 2.000 dự án sinh kế quy mô nhỏ tại các nước đang phát triển; hợp tác với các quốc gia đối tác và Tổ chức Y tế Thế giới để triển khai thêm nhiều dự án y tế. Đặc biệt, Bắc Kinh sẽ tiếp tục tài trợ cho “Chương trình Trung Quốc” của WTO để giúp các nước kém phát triển nhất thế giới tham gia hệ thống thương mại toàn cầu.

Bộ Thương mại Trung Quốc trong một tuyên bố cho hay động thái không yêu cầu được hưởng các quyền lợi đặc biệt của Trung Quốc “là biện pháp quan trọng nhằm bảo vệ và củng cố hệ thống thương mại đa phương” và sẽ làm nổi bật “vai trò của Trung Quốc như một quốc gia đang phát triển lớn”. Trong một bài viết trên mạng xã hội, Tổng Giám đốc WTO Okonjo-Iweala gọi quyết định đó là “thành quả trong nhiều năm nỗ lực” của quốc gia Đông Á này.

Trong khi đó, tại cuộc họp hôm 24-9 quy tụ đại diện từ khoảng 20 quốc gia (bao gồm Cuba, Maldives, Nigeria, Indonesia, Singapore và Jamaica), Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cho rằng các quốc gia Nam bán cầu cần đoàn kết, thống nhất và phát triển các sáng kiến chung nhằm tạo ra sức mạnh tập thể. Ông đã nêu bật những thách thức mà Nam bán cầu đang phải đối mặt, bao gồm xung đột ở Ukraine và Gaza, các hiện tượng khí hậu cực đoan và sự biến động trong thương mại.

Theo ông Jaishankar, các nước Nam bán cầu hiện chiếm tới 3/4 dân số thế giới nhưng tiếng nói trong các vấn đề quốc tế vẫn chưa được phản ánh đúng mức. Việc thúc đẩy hợp tác sẽ là giải pháp quan trọng góp phần nâng cao vai trò và vị thế của các quốc gia đang phát triển trên các diễn đàn quốc tế. Ông Jaishankar cũng cho biết với tiềm lực công nghệ và tài chính ngày càng lớn mạnh, Ấn Độ đã triển khai nhiều sáng kiến hỗ trợ hợp tác dành cho các quốc gia Nam bán cầu, qua đó thúc đẩy phát triển bền vững và gia tăng tiếng nói chung trong các vấn đề toàn cầu.
Nhà ngoại giao Ấn Độ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của “chuỗi cung ứng linh hoạt, đáng tin cậy và ngắn hơn, giúp giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ nhà cung cấp hoặc thị trường đơn lẻ nào”. Phát biểu của ông Jaishankar cho thấy Ấn Độ không hề thay đổi quan điểm về mối đe dọa từ Trung Quốc, đặc biệt là liên quan đến vai trò của Bắc Kinh như một trung tâm sản xuất và những bước tiến vượt bậc về phát triển công nghệ.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)