Sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền vào ngày 27-9, nhà lập pháp kỳ cựu, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba sẽ kế nhiệm ông Fumio Kishida, trở thành thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản.

Ông Ishiba sẽ nhậm chức Thủ tướng Nhật vào ngày 1-10. Ảnh: Getty Images

Masakazu Tokura, Chủ tịch Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản, nhóm vận động hành lang doanh nghiệp lớn nhất của đất nước, mô tả ông Ishiba là “một nhà lãnh đạo sẵn sàng thúc đẩy các sáng kiến”. Ông Ken Kobayashi, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, coi tân Chủ tịch LDP là “người am hiểu chính sách” và là “người nắm bắt cơ hội”. Ông nhận định: “Nền kinh tế Nhật Bản đã có bước đi đầu tiên hướng tới tăng trưởng kinh tế. Chúng tôi hy vọng ông ấy sẽ đẩy nhanh đà tăng trưởng này”, ám chỉ đến mức tăng lương lớn nhất trong hơn 30 năm qua trong các cuộc đàm phán tiền lương vào mùa Xuân năm 2024.

Một nhiệm vụ không kém phần quan trọng là cải thiện hình ảnh của LDP trước cuộc tổng tuyển cử vào năm tới, đặc biệt trong bối cảnh LDP bị phanh phui vụ bê bối gây quỹ chính trị. Trong một nền văn hóa chính trị coi trọng sự tuân thủ, ông Ishiba từ lâu đã được đánh giá là một người thẳng thắn, sẵn sàng lên tiếng về những vấn đề trong nội bộ đảng.

Nhiệm vụ thứ ba của tân Chủ tịch LDP là thúc đẩy Nhật Bản đóng vai trò chủ động hơn về quốc phòng. Là một chuyên gia về lĩnh vực quốc phòng, ông Ishiba được nhận định có lập trường mạnh mẽ, ủng hộ Nhật Bản có chính sách an ninh chủ động hơn trong khi vẫn tuân thủ theo hiến pháp hòa bình của mình. Ông luôn ủng hộ quyền tự vệ tập thể của Nhật Bản và các cải cách nhằm tăng cường năng lực của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (JSDF). Ông muốn sửa đổi Hiến pháp Hòa bình theo hướng đề cập cụ thể đến JSDF, điều phù hợp với mục tiêu lâu dài của LDP là chấm dứt cuộc tranh luận trong nước về tính hợp hiến của lực lượng này.

Cách tiếp cận thực dụng đối với quốc phòng đã đưa ông Ishiba trở thành nhân vật chủ chốt trong các cuộc tranh luận về lập trường quân sự của Nhật Bản và vai trò của nước này trong động lực an ninh khu vực. Giới phân tích nhận định việc ủng hộ một Nhật Bản quyết đoán hơn có thể làm phức tạp mối quan hệ với Mỹ. Ông K Yhome, Nghiên cứu viên tại Viện nghiên cứu Asian Confluence, nhận định: “Ông Ishida là người có ý thức mạnh mẽ về việc tăng cường an ninh trong khu vực”.

Về quan hệ với Mỹ, trong khi nhấn mạnh đến nhu cầu duy trì liên minh song phương, ông Ishiba cũng cho biết với tư cách là thủ tướng, ông sẽ tìm cách xem xét lại thỏa thuận xác định quy chế của lực lượng Mỹ đồn trú tại Nhật Bản. Ông đề xuất một kế hoạch cùng quản lý các căn cứ quân sự của Mỹ tại Okinawa với JSDF.

Đối với Hàn Quốc, ông là một trong số ít chính trị gia LDP thừa nhận những sai lầm của Nhật Bản trong quá trình thực dân hóa Triều Tiên giai đoạn 1910-1945, một động thái hứa hẹn sẽ duy trì được mối quan hệ nồng ấm hơn với Hàn Quốc.

Ngoài ra, mục tiêu của ông Ishiba trong lĩnh vực đối ngoại còn là mở rộng xu thế này ra khắp châu Á, một nhiệm vụ không hề dễ dàng trong bối cảnh Trung Quốc đang nỗ lực gia tăng tầm ảnh hưởng của mình.

Ông Ishiba Shigeru sẽ sớm đảm nhiệm chức vụ Thủ tướng vào ngày 1-10 và gần như ngay lập tức sẽ tham gia vào hoạt động ngoại giao thượng đỉnh. Có rất nhiều thách thức về chính sách đối ngoại nằm ở vị trí ưu tiên trong danh sách việc cần làm của ông Ishiba. Tuy nhiên, sức mạnh toàn cầu thực sự bắt đầu từ trong nước. Bất chấp tất cả những lời bàn tán về “vòng tuần hoàn lành mạnh”, nền kinh tế Nhật Bản vẫn dễ bị tổn thương đáng kể trước những cú sốc quốc tế - sự suy thoái của Trung Quốc, hậu quả từ bất ổn địa chính trị ở Trung Đông và châu Âu, các cuộc chiến thương mại sắp tới…

Chuyên gia William Pesek của Nikkei nhận định Nhật Bản cần xây dựng sức mạnh kinh tế lớn hơn và sức bền tài chính trong nước. Nhiệm vụ khó khăn này giờ đây thuộc về ông Ishiba, người chắc chắn sẽ không lãng phí một phút nào để thực hiện mục tiêu “Nhật Bản đã trở lại”.

NGUYỄN TUYẾN (TTXVN)