Việc Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro (ảnh) không ngừng đưa ra những cáo buộc vô căn cứ về khả năng gian lận bầu cử vào năm tới khiến giới quan sát lo ngại đây có thể là tiền đề cho cuộc bạo loạn Quốc hội “phiên bản Brazil”.

 Ảnh: Getty Images

Ðầu tháng này, quân đội Brazil đã tổ chức cuộc diễu hành được cho là bất thường qua thủ đô Brasília, Dinh Tổng thống và tòa nhà Quốc hội ngay trước thời điểm các nhà lập pháp chuẩn bị bỏ phiếu về việc sửa đổi Hiến pháp để điều chỉnh hệ thống bầu cử. Ðược biết, Tổng thống Bolsonaro không ủng hộ hình thức bầu cử điện tử hiện nay và thúc đẩy dự luật chuyển sang phiếu giấy và kiểm đếm trực tiếp. Ông Bolsonaro khẳng định phiếu bầu được in ra giúp tránh nguy cơ gian lận và cam kết chính phủ sẽ làm mọi cách để cử tri được đi bỏ phiếu giấy trong cuộc bầu cử năm 2022. Hồi năm ngoái, Tổng thống Bolsonaro sau khi chứng kiến màn thua cuộc của người đồng cấp Mỹ Donald Trump đã tiết lộ việc ông nhận báo cáo riêng về “rất nhiều gian lận” trong bầu cử ở xứ cờ hoa và tuyên bố Brazil có thể gặp phải vấn đề “tồi tệ hơn Mỹ”.

Trước tuyên bố của tổng thống và động thái từ quân đội, nhiều nghị sĩ chỉ trích ông Bolsonaro lợi dụng lực lượng vũ trang cho “vở kịch chính trị”. Số khác coi đây là dấu hiệu cho thấy Tổng thống Bolsonaro và đồng minh đang chuẩn bị kế hoạch dự phòng, thuyết phục sự tham gia của lực lượng vũ trang trong nỗ lực duy trì quyền lực sau cuộc bầu cử vào tháng 10-2022. Trước đó, Tổng thống Bolsonaro cho biết ông chỉ trao quyền lực cho người thắng cử một cách rõ ràng và khẳng định không rời chức vụ nếu có gian lận bầu cử.

Từng giữ hàm đại úy, Tổng thống Bolsonaro được cho có mối quan hệ mật thiết với các lực lượng vũ trang. Kể từ khi lên nắm quyền năm 2018, ông đã bổ nhiệm các tướng lĩnh và cựu binh vào nội các cũng như doanh nghiệp nhà nước với tỷ lệ chưa từng có kể từ sau khi Brazil thiết lập lại nền dân chủ vào năm 1989. Tuy vậy, hầu hết các nhà phân tích cho rằng rất khó xảy ra tình huống quân đội đảo chính để “bảo vệ nền dân chủ” nếu Tổng thống Bolsonaro thua cuộc trong kỳ bầu cử năm sau.

Nhưng “mô típ Trump” với những lời cáo buộc vô căn cứ về gian lận bầu cử có thể được ông Bolsonaro vận dụng, dẫn tới kịch bản bạo loạn ở tòa nhà Quốc hội như từng diễn ra ở Washington ngày 6-1 năm nay - nhà khoa học chính trị Mauricio Santoro tại Ðại học bang Rio de Janeiro dự đoán. Trong đó, một số người không lo phản ứng của quân đội nhưng e ngại sự trung lập của lực lượng cảnh sát liên bang nếu ông Bolsonaro tiếp tục thách thức các thể chế dân chủ. Trong nhiệm kỳ của mình, Tổng Bolsonaro đã nỗ lực thắt chặt quan hệ với lực lượng thực thi pháp luật khi họ tìm cách mở rộng ảnh hưởng chính trị. Theo Viện Igarapé tư vấn an ninh công cộng, đây là một nhóm rất trung thành với Tổng thống Bolsonaro và ông ấy cũng rất ủng hộ họ. Vì vậy, không loại trừ nhiều đơn vị trọng yếu có thể ủng hộ Bolsonaro bất kể điều gì, đặc biệt một cuộc thăm dò gần đây cho thấy chỉ 15% cảnh sát tin tưởng vào hệ thống bầu cử trong nước và 21% trong số họ ủng hộ việc quay trở lại chế độ độc tài.

Trên thực tế, hầu như không ai tin nỗ lực của ông Bolsonaro nhằm phá hoại cuộc bầu cử sẽ thực sự hiệu quả. Bởi theo giới quan sát, những tuyên bố trước đây của ông Trump về gian lận bầu cử Mỹ vốn vô căn cứ và Tổng thống Bolsonaro nếu có áp dụng ở Brazil thì cũng không có ý nghĩa. Nhưng đại dịch COVID-19 cùng sự trở lại của cựu Tổng thống được dân ủng hộ Lula da Silva làm ảnh hưởng nghiêm trọng vị thế chính trị của ông Bolsonaro có thể là động cơ để nhà lãnh đạo cánh hữu hành động quyết liệt. Bất kể đó là gì, giới chuyên môn dự báo nền dân chủ của Brazil sắp phải đối mặt với thử thách khó khăn nhất kể từ khi chế độ độc tài quân sự kết thúc hơn 3 thập niên trước.

MAI QUYÊN (Theo Huffington Post)