Ẩm thực là một trong những yếu tố có ý nghĩa quan trọng góp phần phát triển ngành du lịch. Khai thác các giá trị của văn hóa ẩm thực để tổ chức xúc tiến quảng bá thu hút du khách đến Cần Thơ là vấn đề đang được quan tâm và triển khai thực hiện.

Đa dạng món ngon

Cần Thơ là trung tâm của miền sông nước Tây Nam bộ trù phú với nhiều loại cây trái, rau quả, cá thịt và là nơi quy tụ những món ăn đặc sản của vùng. Đặc trưng của ẩm thực Cần Thơ là món ăn thường được làm từ nguyên liệu là đặc sản của địa phương như gạo, nếp và ăn kèm với các loại rau sống rất phong phú, đa dạng. Từ lâu, Cần Thơ nổi tiếng với các món ngon miệt vườn sông nước: nem nướng, bánh tét, bánh xèo, bánh cống, lẩu mắm, ốc nướng tiêu…

Trong đó, nem nướng Cái Răng mang hương vị, sắc thái riêng, gắn với con người và thổ nhưỡng vùng đất này. Từ hơn nửa thế kỷ trước, Tư Khem- một phụ nữ bản địa đã góp phần làm vang danh nem nướng Cái Răng bằng chính thương hiệu nem Tư Khem của mình. Nem được làm từ thịt heo tươi, nêm nếm vừa ăn, quết dẻo rồi vo tròn, nướng trên than hồng. Từng viên nem xỏ xâu vào thanh tre chuốt nhỏ, mướt rượt mỡ, vàng ruộm do được nướng khéo léo. Tuốt nhẹ, những viên nem nằm gọn trong dĩa, bên cạnh bánh hỏi trắng tinh, nhất là bánh hỏi Phong Điền thì không còn gì bằng. Ngày nay, bà Tư Khem không còn nhưng nem nướng Cái Răng vẫn đang phát triển, thu hút đông đảo khách gần xa. Ngoài nem nướng Cái Răng, Cần Thơ còn nổi danh với bánh tét lá cẩm nhưn thập cẩm. Bánh tét lá cẩm của gia tộc họ Huỳnh ở Bình Thủy được đầu bếp nổi tiếng "Yan Can Cook"- Martin Yan chọn để ghi hình trong chương trình "Taste of Vietnam" cuối năm 2012. Đòn bánh tét của gia tộc họ Huỳnh độc đáo bởi cách nấu lá cẩm lấy nước xào nếp dẻo với nước cốt dừa và dùng thịt, trứng vịt muối làm nhưn. Cắn một miếng bánh tét màu tím, nếp dẻo và cái vị ngọt của thịt, của hương thơm trứng muối như đọng nơi đầu lưỡi- khác hoàn toàn với hương vị bánh tét đậu trắng, đậu đen nhân mỡ hành, nhân chuối theo kiểu truyền thống của người Việt.

Ngoài những món ẩm thực truyền thống, trong những năm gần đây, Cần Thơ còn xuất hiện nhiều món ăn khá thú vị, như: ốc nướng tiêu, ba khía, cháo sò huyết… Đây là những đặc sản mà du khách khó lòng bỏ qua khi đến với thành phố trung tâm của vùng ĐBSCL. Đặc biệt là món pizza hủ tiếu, hay hủ tiếu sữa dừa tại cơ sở hủ tiếu Sáu Hoài của ông Huỳnh Hữu Hoài (khu vực 7, phường An Bình, quận Ninh Kiều). Đây cũng là một trong số ít lò sản xuất hủ tiếu còn duy trì trong bối cảnh nghề gia truyền đang dần mai một. Sợi hủ tiếu ở đây có độ mềm và dai vừa phải, nguyên liệu thuần tự nhiên và chính sự sáng tạo của chủ cơ sở đã làm cho món ăn dân dã này trở nên đặc biệt, có một không hai. Bên cạnh đó, Cần Thơ còn nổi tiếng với các món ăn của người Hoa như bánh mì xíu mại Trương Ký ở Cái Răng, xíu mại nước Viễn Hưng, mì hoành thánh, xíu mại Viễn Lạc…; nhiều món chưa được khám phá, như bánh hẹ, bánh in (nghệ nhân Đặng Hải Yến), bánh lá liễu (nghệ nhân Trương Thị Ghếch)…

Phát huy giá trị ẩm thực

Văn hóa ẩm thực được đánh giá là yếu tố quan trọng để thu hút khách du lịch. Gìn giữ và phát huy văn hóa ẩm thực là điều trăn trở của ngành chức năng Cần Thơ nhiều năm qua. Hiện quá trình khôi phục các làng nghề đang được quan tâm. Ông Cao Hữu Truyền, Giám đốc Trung tâm Du lịch quận Cái Răng, cho biết: "Cái Răng đang lên kế hoạch xây dựng làng nghề gần Đình Thường Thạnh (Di tích Văn hóa kiến trúc nghệ thuật cấp thành phố, được vua Tự Đức sắc phong "Thần Hoàng bổn cảnh" năm 1852- PV). Nơi đây sẽ tập trung các nghệ nhân làm bánh dân gian, nem nướng; các sản phẩm thủ công mỹ nghệ nổi tiếng của địa phương". Với Phong Điền, sau khi xây dựng thành công các thương hiệu dâu Hạ Châu, bánh hỏi mặt võng Phong Điền, rượu Phong Điền, địa phương đang xúc tiến xây dựng thêm nhiều sản phẩm mới. Ông Võ Thành Giúp, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại Du lịch Phong Điền, khẳng định: "Hiện tại, chúng tôi đang tích cực xây dựng thương hiệu nem bưởi (của nghệ nhân Nguyễn Thị Út Nhỏ ở ấp Trường Đông A, xã Tân Thới, huyện Phong Điền-PV) và tìm kiếm các nghệ nhân làm bánh dân gian để khôi phục, dần hình thành những khu du lịch sinh thái kết hợp làng bánh dân gian".

"Ngày hội Bánh Dân gian Nam Bộ" do Trung Tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại Du lịch Cần Thơ tổ chức hằng năm (bắt đầu từ năm 2012), đang dần trở thành sự kiện thường niên thu hút đông đảo du khách gần xa. Không gian ẩm thực này dường như đã trở thành một trong những sản phẩm du lịch của Cần Thơ. Không bó hẹp trong phạm vi địa phương, ngành chức năng còn tạo điều kiện cho các nghệ nhân giới thiệu và trình diễn tay nghề ở các vùng miền khác. Nghệ nhân Ban Di, vừa trở về từ hoạt động "Không gian văn hóa ẩm thực truyền thống các dân tộc Việt Nam" ở Làng Văn hóa- Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội, từ ngày 15-4 đến ngày 20-4), chia sẻ: "Tôi rất xúc động, không nghĩ là những món ăn dân dã của mình lại được bà con phía Bắc đón nhận nồng nhiệt đến vậy. Chuyến đi thật sự giúp anh em nghệ nhân chúng tôi vững tin để tiếp tục giữ vững tay nghề, truyền lại cho con cháu". Bà Ban Di là một trong 20 nghệ nhân, được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT & DL) Cần Thơ tạo điều kiện đến Hà Nội để giới thiệu, trình diễn văn hóa ẩm thực Nam Bộ. Đây là lần đầu tiên, Cần Thơ có kế hoạch giới thiệu, quảng bá về ẩm thực một cách thiết thực và hoành tráng, khi tái hiện không gian văn hóa ẩm thực giữa lòng Thủ đô Hà Nội, trình diễn trên 20 món ăn đặc sản của 3 dân tộc Kinh- Hoa- Khmer. Ông Lê Minh Sơn, Phó Giám đốc Sở VH, TT & DL Cần Thơ, cho biết: "Phản hồi của Ban tổ chức và du khách phía Bắc về đoàn Cần Thơ rất tốt. Thời gian tới, ngành sẽ tạo điều kiện để các nghệ nhân được tham gia nhiều hoạt động về ẩm thực".

Nhiều năm qua, phòng Nghiệp vụ Du lịch của Sở VH, TT & DL không ngừng tìm đến từng địa chỉ, động viên các nghệ nhân giữ nghề truyền thống và hướng dẫn họ liên hệ các cơ quan chủ quản để đăng ký thương hiệu đặc sản. Để góp phần quảng bá quảng bá ẩm thực Cần Thơ, Sở VH, TT & DL cũng phối hợp với Đài Phát thanh Truyền hình Cần Thơ thực hiện phóng sự giới thiệu những món ăn tiêu biểu của địa phương, dự kiến hoàn thành trong tháng 5-2014.

Những nỗ lực đang hướng đến mục tiêu đưa ẩm thực Cần Thơ trở thành thương hiệu thu hút du khách bốn phương.

Bài, ảnh: BẢO LAM