Sau một năm nỗ lực cùng người dân, doanh nghiệp quyết tâm thực hiện "mục tiêu kép", vừa phòng chống đại dịch COVID-19 vừa tranh thủ cơ hội phục hồi nhanh các hoạt động kinh tế, ngành Công Thương TP Cần Thơ đã phấn đấu hoàn thành mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2020. Bước sang năm mới 2021, ngành Công Thương thành phố khẳng định quyết tâm tiếp tục đồng hành cùng các thành phần kinh tế, phấn đấu đạt mức tăng trưởng năm sau cao hơn năm trước trên cơ sở tái cơ cấu hoạt động ngành, khơi thông các nguồn lực cho phát triển.

Dây chuyền may mặc xuất khẩu của Công ty TNHH Kwong Lung - Meko.

Nhận diện thời cơ, thách thức

Tăng trưởng khá ở một số ngành, lĩnh vực thiết yếu được xem là những điểm sáng của ngành Công Thương thành phố trong năm 2020 trước bối cảnh dịch COVID-19 bùng phát và kéo dài; nhu cầu tiêu thụ hàng hóa toàn cầu giảm mạnh, kéo theo thị trường xuất nhập khẩu bị thu hẹp. Theo Sở Công Thương thành phố, một số sản phẩm đạt mức tăng trưởng khá so với cùng kỳ như phi lê đông lạnh tăng 8,6%; xi măng tăng 33,83%; sản phẩm đinh tăng 43,57%; điện sản xuất tăng 3%; nước máy thương phẩm tăng 4,33%. Các sản phẩm tăng là do doanh nghiệp ký kết được đơn hàng mới và tập trung đẩy mạnh sản xuất những tháng cuối năm; đồng thời, các giải pháp tháo gỡ khó khăn phát huy tác dụng tích cực, kích cầu tiêu thụ nội địa, tăng sức mua của người tiêu dùng. Ở lĩnh vực thương mại, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ năm 2020 của thành phố đạt trên 139.077 tỉ đồng. Mức bán lẻ này chỉ đạt 92,69% kế hoạch năm song lại tăng 3,53% so với cùng kỳ. Hoạt động xuất khẩu của thành phố cũng trải qua một năm nhiều khó khăn khi giảm 13,16% so với cùng kỳ với kim ngạch xuất khẩu cả năm đạt hơn 1,93 tỉ USD. Song nhìn chung, các doanh nghiệp đã nỗ lực kết nối với các đối tác truyền thống để duy trì thị trường, tìm cơ hội trong khó khăn và duy trì việc làm cho người lao động.

Theo Sở Công Thương thành phố, các chỉ tiêu, kế hoạch của ngành Công Thương năm qua chịu tác động bởi nguyên nhân khách quan là dịch COVID-19. Song về nguyên nhân chủ quan là sự đầu tư chưa tương xứng cho lĩnh vực công nghiệp lẫn thương mại. Ngành công nghiệp chế biến tại TP Cần Thơ với các sản phẩm chủ lực là gạo, trái cây, thủy sản song chủ yếu là chế biến thô và đã đến ngưỡng. Các sản phẩm chế biến sâu, sau gạo, sau trái cây, sau thủy sản đã được nhiều doanh nghiệp tìm tòi phát triển và bước đầu đã có sản phẩm nhưng để đầu tư chuyên sâu, mở rộng quy mô doanh nghiệp lại thiếu vốn cũng như gặp không ít khó khăn để phát triển thị trường cho sản phẩm mới. Ngành công nghiệp cơ khí của thành phố được kỳ vọng thúc đẩy sự tăng tốc cho lĩnh vực công nghiệp nhưng quy mô hiện nay nhỏ lẻ và doanh nghiệp thiếu vốn đầu tư đổi mới công nghệ. Ðây là hàng loạt vấn đề cần đặt ra để đưa ngành Công Thương tăng tốc, phát triển trong thời gian tới.

Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Trưởng Phòng Quản lý công nghiệp, Sở Công Thương TP Cần Thơ, TP Cần Thơ có thế mạnh về công nghiệp chế biến nhưng chế biến chuyên sâu còn hạn chế, số lượng sản phẩm chưa đa dạng. Sở Công Thương đã hoàn chỉnh "Ðề án tái cơ cấu sản xuất công nghiệp theo hướng hiện đại" để trình UBND thành phố xem xét. Ðề án tập trung sắp xếp lại ngành công nghiệp chế biến nông thủy sản và ngành công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp chế biến và nông nghiệp. Ngành công nghiệp hỗ trợ tập trung vào phát triển thiết bị, máy móc hỗ trợ cho ngành nông nghiệp, cơ khí nông nghiệp. Ðối với "Ðề án phát triển ngành công nghiệp chế biến chuyên sâu TP Cần Thơ đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" tập trung vào các hoạt động hỗ trợ cho ngành công nghiệp chế biến, phục vụ cho doanh nghiệp chế biến sắp xếp lại ngành.

Tạo động lực mới

Năm 2021, ngành Công Thương thành phố đề ra chỉ tiêu chỉ số sản xuất công nghiệp dự kiến tăng 1,25% so với năm 2020; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ dự kiến đạt 152.984,90 tỉ đồng, tăng 10% so với năm 2020; kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ ngoại tệ dự kiến đạt 1,92 tỉ USD, tương đương năm 2020. Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa dự kiến đạt 450 triệu USD. Bên cạnh những con số cụ thể được đặt ra cho kế hoạch phát triển của năm mới 2021, ngành Công Thương thành phố cùng đề xuất thành phố cần tập trung quy hoạch các dự án lớn mang tính dẫn dắt nhằm thu hút đầu tư trong thời gian tới. Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương thành phố, chia sẻ: "Sở Công Thương đang tham mưu thành phố quy hoạch Trung tâm thương mại dịch vụ công nghiệp hỗ trợ ÐBSCL với diện tích 20ha vị trí trên quốc lộ 1, đoạn đầu quốc lộ 61C để kêu gọi đầu tư thực hiện với dự kiến thu ngân sách 5.000 tỉ đồng/năm. Ðồng thời đề xuất thành phố xem xét điều chỉnh quy hoạch Nhà máy lọc dầu 50ha tại quận Ô Môn thành tổng kho xăng dầu và tổng kho ngoại quan. Nếu được điều chỉnh quy hoạch, kêu gọi đầu tư, dự kiến sẽ thu về cho ngân sách 10.000 tỉ đồng/năm". Theo ông Toại, đối với các dự án đề xuất, khi được thành phố chấp thuận, Sở sẽ lập nghiên cứu tiền khả thi để tham mưu thành phố chuẩn bị cho công tác kêu gọi đầu tư cũng như chuẩn bị sẵn nguồn đất đai để khi có nhà đầu tư sẽ đẩy nhanh tiến độ triển khai. Ðối với việc tính toán tái cơ cấu ngành Công nghiệp rất cần những giải pháp công nghệ để bảo quản sản phẩm, tăng vốn đầu tư để doanh nghiệp tập trung vào các hoạt động chế biến chuyên sâu.

Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhấn mạnh: Thành phố đặc biệt quan tâm thu hút các dự án đầu tư tầm cỡ về hạ tầng công nghiệp, thương mại, dịch vụ, logistics để tạo ra động lực thúc đẩy các ngành, các lĩnh vực liên quan cùng phát triển. Về phía Sở Công Thương cùng các sở, ngành hữu quan cần đổi mới tư duy trong quá trình xây dựng quy hoạch ngành, xây dựng danh mục các dự án mời gọi đầu tư trên cơ sở khảo sát, tìm hiểu nhu cầu thực tế của nhà đầu tư, doanh nghiệp, các tập đoàn tiềm năng. Thời gian qua, thành phố đã mời gọi được các nhà đầu tư xây dựng các trung tâm thương mại, siêu thị quy mô lớn nhưng tại các địa phương trong vùng ÐBSCL cũng dần phát triển tương tự như Cần Thơ. Do đó, cần xem xét, định hướng mời gọi, thu hút đầu tư những dự án xứng tầm với vị thế trung tâm thương mại, dịch vụ của vùng; quan tâm đến đề xuất phát triển khu kinh tế về đêm. Ðồng thời rà soát lại các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, gắn với việc sớm triển khai các hoạt động hỗ trợ phát triển thương mại điện tử, chuyển đổi số trong doanh nghiệp.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN