Chỉ số đổi mới sáng tạo (ĐMST) cấp địa phương (PII - Provincial Innovation Index) được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) xây dựng nhằm cung cấp các thông tin tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và ĐMST của từng địa phương. Sau 1 năm triển khai thí điểm và chính thức vào năm 2023, TP Cần Thơ đứng vị trí thứ 5 trong bảng xếp hạng chỉ số PII. Kết quả công bố xác định rõ điểm mạnh, điểm yếu, yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội TP Cần Thơ dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và ĐMST.

Ngày hội khởi nghiệp ĐMST được TP Cần Thơ tổ chức thường niên có sức lan tỏa ra các địa phương trong vùng ĐSBCL. Trong ảnh: Hoạt động tại trưng bày, quảng bá sản phẩm tại Ngày hội  khởi nghiệp ĐMST TP Cần Thơ 2023 (Techfest Cantho 2023).

Từ năm 2017, Bộ chỉ số PII do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) công bố hằng năm và đã được Chính phủ sử dụng như một công cụ quan trọng để tham khảo, xây dựng, ban hành các chính sách thúc đẩy ĐMST ở Việt Nam. Ngày 30-1-2022, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 12/NQ-CP giao Bộ KH&CN chủ trì, phối hợp với WIPO và các cơ quan liên quan xây dựng Bộ chỉ số PII và tổ chức đánh giá thử nghiệm tại một số tỉnh, thành nhằm đo lường năng lực ĐMST và kết quả ĐMST của từng địa phương, đồng bộ với Bộ chỉ số ĐMST toàn cầu (GII) của Việt Nam. Trong năm 2022, Bộ KH&CN đã triển khai thử nghiệm bộ chỉ số này thành công tại 20 địa phương (trong đó có TP Cần Thơ). Từ kết quả này, Chính phủ đã giao Bộ KH&CN chính thức triển khai Bộ chỉ số PII trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023.

Bộ chỉ số PII năm 2023 có 52 chỉ số, chia làm 7 trụ cột (theo nguyên lý của bộ chỉ số GII), gồm có 5 trụ cột “đầu vào” phản ánh những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và ĐMST như thể chế, vốn con người; nghiên cứu và phát triển; cơ sở hạ tầng; trình độ phát triển của thị trường; trình độ phát triển của doanh nghiệp và  2 trụ cột “đầu ra” phản ánh kết quả tác động của khoa học, công nghệ và ĐMST vào phát triển kinh tế - xã hội bao gồm: sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ; tác động.

Kết quả Công bố PII năm 2023 mới đây, TP Cần Thơ xếp thứ 5, với điểm số 49,66. Trong đó, nhiều chỉ số có điểm số khá cao như cơ sở hạ tầng (55,45 điểm, đứng thứ 9); sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ (52,52 điểm, đứng thứ 12); thể chế (50,02 điểm, đứng thứ 6)… Điều này phù hợp với đặc điểm, điều kiện tự nhiên và cơ cấu kinh tế của địa phương trong vùng. Thành phố cũng là địa phương có xếp hạng đầu ra ĐMST đứng thứ 2 cả nước, chỉ sau Hà Nội. Kết quả này cho thấy, thành phố nổi trội về sản phẩm tri thức, sáng tạo công nghệ với đơn vị đăng ký sáng chế và giải pháp hữu ích cùng giống cây trồng.

PII có tầm quan trọng và ý nghĩa đặc biệt trong phát triển kinh tế - xã hội của TP Cần Thơ. Đối với chính quyền các cấp, PII cung cấp các căn cứ về điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và ĐMST. Đồng thời, thúc đẩy thực hiện các sáng kiến phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương dựa trên khoa học, công nghệ và ĐMST, tận dụng các thế mạnh và vượt qua các thách thức. Cung cấp công cụ và kĩ thuật cho phép đánh giá, so sánh năng lực, kết quả hoạt động khoa học, công nghệ và ĐMST giữa các địa phương cũng như chất lượng điều hành, quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và ĐMST của từng địa phương. Đối với nhà đầu tư, PII là thông tin tham khảo hữu ích về môi trường đầu tư địa phương giúp nhà đầu tư, doanh nghiệp có các quyết định phù hợp. Đối với lĩnh vực nghiên cứu, PII cung cấp cơ sở dữ liệu toàn diện với hệ thống các chỉ tiêu đánh giá, có thể so sánh được qua thời gian và thúc đẩy các nghiên cứu khác…

Theo ông Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở KH&CN TP Cần Thơ, bộ chỉ số PII mang tính trung thực, khách quan cao. Đây là cơ sở khoa học và thực tiễn cho thành phố điều chỉnh công tác điều hành, quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và ĐMST; tạo động lực để thành phố đưa ra các chính sách thúc đẩy, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động khoa học, công nghệ và ĐMST ở địa phương. “Kết quả đạt được của TP Cần Thơ năm 2023 chỉ là bước đầu. TP Cần Thơ được định hướng trở thành Trung tâm Khởi nghiệp ĐMST của vùng ĐBSCL theo Nghị quyết 13-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Do đó, Sở KH&CN sẽ tiếp tục tham mưu UBND thành phố ban hành kế hoạch nâng chất chỉ số này một cách toàn diện, hiệu quả. Qua đó, mời các chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu để phân tích, đề xuất hướng đi để không chỉ Cần Thơ mà các tỉnh trong vùng cùng cải thiện chỉ số này. Trong đó, đặc biệt quan tâm đến vấn đề ĐMST mang tính cấp bách cho vùng như thích ứng với biến đổi khí hậu, hạn mặn; nông nghiệp công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng; mua - bán tín chỉ cacbon…” - ông Ngô Anh Tín nhấn mạnh.

Bài, ảnh: MỸ THANH