Ngày 4-10, bà Sanae Takaichi, 64 tuổi, được bầu làm Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của Nhật Bản để tiến tới thay ông Shigeru Ishiba, trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của xứ hoa anh đào. Người được ví như “Bà đầm thép của Nhật Bản” đang sẵn sàng thay đổi cục diện chính trị, quốc phòng và ngoại giao của quốc gia Đông Á trong giai đoạn đầy thách thức sắp tới.

"Chất thép" của nữ chính trị gia

Bà Takaichi lần đầu tiên đắc cử ghế nghị sĩ năm 1993 và nắm giữ nhiều vị trí then chốt trong LDP và nhiều đời chính phủ xứ mặt trời mọc, bao gồm bộ trưởng phụ trách thanh niên và bình đẳng giới, bộ trưởng nội vụ và thông tin, bộ trưởng an ninh kinh tế. Trước khi trở thành nữ chủ tịch đầu tiên của LDP, bà Takaichi đã 2 lần tham gia tranh ghế lãnh đạo của đảng này nhưng đều thất bại.

Bà Sanae Takaichi, tân Chủ tịch LDP và có thể là nữ thủ tướng tương lai của Nhật Bản.  Ảnh: Getty Images 

Lâu nay, bà Takaichi thần tượng cố Thủ tướng Anh Margaret Thatcher, nữ lãnh đạo đầu tiên của xứ sở sương mù. Bà Takaichi nhiều lần nhắc đến “Bà đầm thép” Thatcher, ca ngợi tính cách mạnh mẽ, niềm tin vững chắc cùng “sự ấm áp của người phụ nữ” ở vị chính khách cứng rắn. “Mục tiêu của tôi là trở thành Bà đầm thép” - bà Takaichi nói với một nhóm trẻ em trong chiến dịch tranh cử. Bà cho biết đã gặp Thatcher tại một hội nghị chuyên đề ngay trước khi bà Thatcher qua đời vào năm 2013.

Bà Takaichi là người có lập trường cứng rắn đối với vấn đề nhập cư và du khách nước ngoài. Trong chiến dịch tranh cử, bà đặc biệt chú trọng vấn đề nhập cư. Bà kêu gọi siết chặt quản lý nhập cư, hạn chế người nước ngoài mua bất động sản và trấn áp nhập cư bất hợp pháp. Việc bà Takaichi nhấn mạnh vấn đề nhập cư được xem là nỗ lực giành lại sự ủng hộ của các cử tri bảo thủ, những người từng quay lưng với LDP trong các cuộc bầu cử trước đây để chuyển hướng sang các đảng nhỏ hơn.

Bà Takaichi cũng là vị chính khách thường xuyên đến thăm đền Yasukuni, nơi mà các nước láng giềng coi là biểu tượng quân phiệt của Nhật Bản. Bà được coi là người theo chủ nghĩa xét lại lịch sử chiến tranh và điều này sẽ gây căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc và Hàn Quốc. 

Là nữ chính khách ủng hộ chế độ kế vị hoàng gia chỉ dành cho nam giới, bà Takaichi hầu như không đề cập đến vấn đề giới tính trong chiến dịch tranh cử. Chỉ sau khi đắc cử ghế lãnh đạo LDP, bà mới tuyên bố "sẽ có một chút thay đổi" trong chính phủ mới là tăng ghế bộ trưởng dành cho phụ nữ. Hiện phụ nữ chiếm 15% ghế hạ viện và chỉ có 2 trên 47 ghế thống đốc ở xứ Phù Tang là nữ giới. 

Nhiều thử thách đón chờ

Là học trò của cố Thủ tướng Shinzo Abe và là người ủng hộ trung thành chương trình kích thích kinh tế “Abenomics”, bà Takaichi kêu gọi tăng chi tiêu công và cắt giảm thuế để bù đắp chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, đồng thời chỉ trích quyết định tăng lãi suất của Ngân hàng Nhật Bản. Bà Takaichi được chọn vào thời điểm Nhật Bản đang trải qua những biến động về chính trị, kinh tế và xã hội. Bà sẽ phải giải quyết khoản nợ quốc gia khổng lồ, đồng thời xử lý tình trạng lạm phát, các vấn đề về chi phí sinh hoạt, mức lương giảm sút và ảnh hưởng ngày càng tăng của làn sóng phản đối nhập cư - vấn đề gây chú ý đáng kể tại Nhật Bản vào thời điểm này khi tâm lý chống người nước ngoài gia tăng do số lượng lao động và du khách quốc tế đổ vào Nhật Bản. 

Bản thân bà Takaichi được biết đến là người ủng hộ các biện pháp kích thích tài chính và tiền tệ mạnh mẽ; cam kết tăng gấp đôi quy mô kinh tế Nhật Bản trong một thập niên bằng các khoản đầu tư lớn từ nhà nước vào công nghệ mới, hạ tầng, sản xuất lương thực, an ninh kinh tế.

Tuy nhiên, thủ tướng tiếp theo của Nhật Bản cũng sẽ phải đối mặt với khó khăn của LDP. Đảng này liên tiếp chịu thất bại nặng nề trong năm qua, khi cử tri chỉ trích cách điều hành kinh tế, nhập cư, quan hệ với Mỹ, cùng bê bối tài chính và tình trạng thiếu gạo. Nhiệm vụ của bà là giúp LDP giành lại sự ủng hộ, kết nối lại với những cử tri đã xa lánh, chèo lái đất nước đang vật lộn với tình trạng suy giảm dân số.

Phát biểu sau chiến thắng, bà Takaichi tuyên bố sẽ mở ra kỷ nguyên mới cho LDP. “Gần đây, tôi đã nghe thấy nhiều lời chỉ trích rằng người dân không còn biết LDP đại diện cho điều gì. Đây là lúc cần thay đổi thật sự” - bà Takaichi tuyên bố.

Theo giới chuyên gia, về chính sách đối ngoại, bà Takaichi khó có thể đi chệch hướng so với quỹ đạo hiện tại của Nhật Bản. Liên minh Mỹ - Nhật vẫn sẽ làm nền tảng trong chính sách ngoại giao của Tokyo. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức, gồm việc thực thi hiệp định thương mại Mỹ - Nhật mà theo đó, Nhật Bản đồng ý đầu tư 550 tỉ USD vào Mỹ để đổi lấy việc giảm mức thuế ô tô và nhiều mặt hàng xuất khẩu khác... 

Chính bà Takaichi cũng thừa nhận nhiệm vụ đầy khó khăn phía trước. Sau chiến thắng hôm 4-10, bà lo lắng: “Tôi cảm thấy từ giờ trở đi sẽ rất khó khăn, thay vì cảm thấy vui mừng. Một núi thách thức mà tôi phải giải quyết với sự giúp đỡ của tất cả các bạn. Việc khôi phục lại LDP và lấy lại niềm tin của công chúng sẽ không hề dễ dàng. Chúng ta phải xây dựng đảng của mình trở nên năng động và vui tươi hơn để có thể biến nỗi lo lắng của người dân thành hy vọng. Để làm được điều này thì cần phải có sự hợp tác từ các nhà lập pháp LDP. Nếu không, chúng ta không thể xây dựng lại đảng của mình”.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)